Kedilerde diyabet şeker hastalığı Belirtileri, tedavisi ve diyet ipuçları

23 Temmuz 2021
1831
Kedilerde diyabet şeker hastalığı Belirtileri, tedavisi ve diyet ipuçları

Kedilerde diyabet (şeker hastalığı), endokrin sistemini etkileyen bir hastalıktır, aynı zamanda kedilerde en sık görülen endokrin hastalıklardan biridir. Kilo kaybı, iştahsızlık ve dehidrasyon gibi belirtileri olan diyabet, tedavi edilmediği takdirde motor fonksiyon sorunlarına, komaya hatta ölüme dahi yol açabilmektedir. 

Kedilerde diyabet (diabetes mellitus) nedir? 

Diyabet (şeker hastalığı), pankreasın yeterince insülin hormonu üretememesi veya üretilen hormona vücudun tepki verememesi durumunda ortaya çıkan bir hastalıktır. Detaylandıracak olursak; insülin, tüm insanlar ve hayvanlar için kandaki glikozu ve şeker seviyesini düzenlemek için gereklidir. Pankreas adlı salgı bezi yeterli miktarda insülin üretemediğinde veya vücut, insülini etkili bir şekilde kullanamadığında kan şekeri seviyesinde normalin üstünde bir artış görülür ve diyabet gelişir.

Kedilerde normal şeker seviyesi kaç olmalıdır? 

Kedilerde normal şeker değeri 63-132 mg/dl olarak kabul edilmektedir.

diyabetik kedilerde glisemi ölçümü

Kedilerde diyabet kaç sınıfa ayrılır? 

Kedilerde diyabet, üç sınıfa ayrılmaktadır. Bunlar Tip I, Tip II ve Tip III diyabettir.  

Tip I diyabet: Tip 1 diyabette, insülin üretimindeki azalmaya bağlı olarak kan şekeri konsantrasyonu yüksektir. Kanda bulunan insülin miktarı az olduğu için kanda bulunan glikoz dokulara geçemez ve kandaki glikoz miktarı yüksek kalır. Bu formda kedi insüline bağımlıdır ve pankreası yeterli miktarda insülin üretememektedir. 

Tip II diyabet: Tip 2 diyabette insüline karşı dokularda direnç vardır. Daha çok obez hayvanlarda rastlanır. Vücudun üretilen insüline tepki vermediği durumlarda ortaya çıkar. Kedi, insüline bağımlı değildir. Tip 2’de pankreas en azından bir noktaya kadar hala insülin üretebilir.  

Diyabetli kedilerde yaygın olarak tip 2 görülmektedir. Bu formda genellikle insüline ihtiyaç duyulmaz ancak bazı durumlarda insülin tedavisi gerekebilmektedir. 

Tip III diyabet: Tip 3 diyabet esasen gizli şekerdir. Bu formun klinik belirtileri çok azdır ve multifaktöriyel olduğu düşünülmektedir. (Multifaktöriyel hastalıklar; kalıtımsal, genetik ve çevresel faktörlerin etkileşmesi sonucu gelişir). Tip 3’e belirli hastalıklar veya durumların neden olduğu düşünülmektedir. Örneklerden bazıları akut pankreatitis (pankreas iltihabı) ve pankreas tümörleridir. 

Not: Kedilerdeki şeker hastalığı, köpeklerde gelişen şeker hastalığından büyük oranda farklıdır. Köpeklerde görülen diyabet formu genellikle Tip 1’dir. Kedilere ise sıklıkla Tip 2 diyabet teşhisi konulmaktadır. 

Kedilerde diyabet nedenleri nelerdir? Risk faktörleri nelerdir? 

  • Obezite 
  • Genetik faktörler 
  • Dişi kedilerde hormonal değişimler
  • Irksal özellikler (Ör: Birman)
  • Yaş (özellikle orta yaş ve yaşlı kedilerde daha fazla rastlanılmaktadır.) 

Kedilerde diyabet bunların yanı sıra,  pankreatit, amiloidoz gibi hastalıklardan veya bazı ilaçlardan dolayı da gelişebilir. Diyabete yol açabilecek ilaçlar arasında kortikostreoidler yer almaktadır. 

Kedilerde diyabet belirtileri nelerdir? 

Kedi sahiplerinin fark ettiği en yaygın iki diyabet belirtisi, normal iştaha rağmen kilo kaybı, artan susuzluk ve sıklıkla idrara çıkmadır. Hastalığın genel belirtileri ise şu şekildedir: 

  • Artan idrara çıkma 
  • Artan susuzluk 
  • Artan açlık 
  • Kilo kaybı 
  • Kas Güçsüzlüğü 
  • Düşük kıl kalitesi

Ayrıca kontrol edilemeyen diyabet vakalarında nadiren, arka bacakların zayıfladığı diyabetik nöropati gelişebilir. 

Kedilerde diyabet nasıl teşhis edilir? 

Kedilerde, hastanın normalden fazla su içmesi, sıklıkla idrara çıkması ve normal iştaha rağmen kilo kaybetmesi diyabeti akla getirir. Bu semptomların yanında fiziksel muayenede hepatomegali (karaciğerin büyümesi), dehidrasyon ve plantigrad duruş görülmesi diyabet şüphesini arttırır. Bu gibi klinik belirtiler ve kan testleri doğrultusunda diyabet teşhisi konur. Yapılan kan tahlillerinde anemi, hiperglisemi (kanda glikoz yüksekliği), ALP, ALT, AST gibi karaciğer değerlerinde yükselme, hiperkolesterolemi (kanda kolesterol yüksekliği), hiperbillirubinemi (kanda billirubin yüksekliği) ve hipertrigliseridemi (kanda trigliserit yüksekliği) görülebilir. Diyabetin teşhisi yalnızda kandaki glikoz seviyesinin ölçülmesiyle yapılamamaktadır. Çünkü özellikle kedilerde stres durumlarında (veteriner kliniğine gelmek, farklı hayvan kokuları, zaptı rapt için yapılan manipülasyonlar, kan alınması) kandaki glikoz seviyesi anlık olarak yükselebilmektedir. Buna ”stres hiperglisemisi” denmektedir. Bu durumun diyabetten ayrılabilmesi için anlık değişimlerden etkilenmeyen ve kalıcı hipergliseminin varlığının ortaya konulmasını sağlayan serum fruktozamin ölçümü yapılmaktadır. Fruktozamin değerinin >350 mmol/L’den yüksek çıkması kalıcı hipergliseminin göstergesidir.  

Kedi diyabetinin erken evrelerinde, pankreasta ciddi hasar gelişimi öncesinde tedaviye başlanırsa, kedi remisyona girebilir ve kan şekeri seviyesini yeniden düzenleyebilir. Kedi diyabeti tedavi edilmediği takdirde, kan şekeri sürekli yükselir ve pankreas daha fazla insülin üretmeye çalışır. Bu durum pankreas hücrelerinin hasar görmesine neden olacaktır. Pankreas hasar gördüğü takdirde hastalık formu Tip 1’e döner ve kedi insülin iğnelerine bağımlı bir hale gelebilir.

Kedilerde diyabet tedavisi nasıl olur?

Diyabetik kedilerin tedavisinde temel olarak şu maddeler hedeflenmektedir:

  • Kan şekeri kontrasyonunu düzeltme (glisemik kontrol) 
  • Kilo kaybını durdurma ve kiloyu kontrol etme 
  • Artan susuzluk ve sık idrara çıkma gibi belirtileri durdurma / azaltma 
  • Düşük kan şekerinden (hipoglisemi) kaçınmak

İnsülin ve diyet tedavisi kombinasyonu ile bu hedeflere ulaşmak mümkündür: 

İnsülin tedavisi 

İnsülin tedavisinde, diyabetli kediye enjekte ile insülin takviyesi yapılır. Pek çok insülin preparatı bulunmaktadır ve bunların etki süresi ile kan glikozunun iniş ve çıkışları üzerindeki etkileri değişkendir. Diyabet tedavisinde veteriner hekim, hastaya aralıklı olarak insülin enjekte eder ve akabinde kan glikoz seviyesini ölçerek ideal kan glikoz seviyesini amaçlar. Tabi bu arada hipogliseminin gelişmemesine de dikkat edilir. Pek çok kedi sahibi insülin enjeksiyon uygulamasını öğrenebilir. Fakat insülin tedavisi kedilerde karmaşık olabileceği için hekiminizden yardım almanız daha sağlıklı olacaktır.

insülin iğnesi olan kedi

Diyet planı 

Diyabetli kediler için mutlaka diyet planı oluşturulmalıdır. Bu diyet planı, kan şekeri seviyesini kontrol altına alma amaçlıdır, ayrıca karbonhidrat açısından oldukça fakirdir. Rutinde kullanılan mamalar karbonhidrat açısından yeteri kadar fakir değildir. Diyabetli kedilerin düşük karbonhidratlı ve yüksek proteinli beslenmesi gerekmektedir.

Uygulanacak diyet planı, kedinin kilo kaybı ile başa çıkmasına yardımcı olmalıdır. Yani, diyabetli kedinizin kilosu düşükse diyet planı; sık beslenme veya yiyeceğe sürekli erişim sağlanmasını kapsar. Kedinizin kilosu fazlaysa, kedinin kilo vermesi sağlanmalıdır. Diyet planı ile sağlanan kilo kontrolü, kedinin glikoz seviyesinin ideal seviyelerde tutulmasına yardımcı olur. 

Diyabetli kedilerin öğün zamanlaması genellikle tartışılır. İnsüline bağlı gelişecek olası bir hipoglisemiyi önlemek için çoğu hekim, insülin enjeksiyonu esnasında beslenme önerir. Fakat öğün zamanlamasının ve sıklığının, hipoglisemiyi önlediğine dair eller tutulur bir kanıt da yoktur. Glisemik kontrolün sağlanması adına en detaylı yönlendirmeyi veteriner hekiminiz yapacaktır.

diyabet hastalığı konsepti

Bakım ve tedavi ipuçları

  • Kedinizin tedavi sürecinin doğru ilerlemesi ve en iyi sonuçları almak için veteriner hekiminizle olabildiğince beraber hareket edin. 
  • Evde yapacağınız şeker takibi size çok yardımcı olacaktır. 
  • Kedinizin su tüketimini, hareketliliğini, iştahını ve kilosunu yakından takip etmelisiniz. 
  • Düşük karbonhidratlı bir beslenme planı, optimal glikoz seviyesinin korunmasına yardımcı olacaktır. 
  • Doğru ve dikkatli bir tedavi ile mevcut hastalık belirtileri ortadan kalkabilir. 
  • Kedinizde, uyuşukluk, halsizlik, titreme, nöbet ve kusma gibi hipoglisemi belirtileri mevcutsa diş etlerine bal, glikoz solüsyonu veya dekstroz jeli sürüp vakit kaybetmeden veteriner hekiminizle irtibata geçmelisiniz. 

Diyabetik kedilerin evde takibi

Kontrol ve takip edilen diyabetik bir kedinin aktivitesi normal olmalıdır. Günlük su tüketimi, idrar atımı, iştahı  ve kilosu yakından izlenmelidir. Bunun yanı sıra uygulanan insülin miktarı ile kan veya idrar glikoz seviyeleri de takip edilmelidir. Kedinizi evde gözlem altında tutmanız, ideal şeker seviyesinin kontrolü açısından çok önemlidir. Veteriner hekiminizle beraber hareket etmeniz halinde daha iyi sonuçlar elde edebilirsiniz.

Kedilerde diyabet tamamen iyileşir mi? Hastalığın seyri nedir?

Kedilerde diyabet için spesifik bir tedavi olmamasına rağmen, veteriner hekiminizin önereceği tedavi ve uygun bir diyet planı ile hastalığın seyri genellikle iyidir. Bu durum kedinin yaşam kalitesi açısından çok önemlidir. Hastalığın erken ve agresif tedavisi ile pek çok diyabetik kedi insülin enjeksiyonları olmadan ideal şeker seviyelerini koruyabilirler. Unutulmaması gereken en önemli nokta insülin tedavisine erken başlamak ve hastayı yakından takip etmektir. Diyabetik bir kedi teşhisin altıncı ayından sonra remisyona girmediyse, muhtemelen ömür boyu insülin iğnesi kullanacaktır. Diyabetik remisyona giren kedilerin diyet planı düşük karbonhidratlı olmalı ve böyle devam etmelidir.

İlginizi çekebilir:

 

Yorum & Görüşünüzü Bildirin.

Yorumlar

Henüz yorum yapılmadı.