Basenji Özellikleri ve Bakımı
Basenji zeki, meraklı, sevimli, zaman zaman alıngan, çekingen, inatçı ve bağımsız bir karaktere sahiptir. Kimi yetiştirici alınganlıklarından ve kendi başına buyruk davranışlarından dert yanmaktadır. Bir tazı köpekten ziyade, kedi gibi davrandıkları da söylenir. Güzel ve sevimli bakışlarıyla, insanların duygularını hisseden ve onlarla bezer duyguları paylaşan bir yapıdadır. Köpeğiniz doğru eğitildiği ve sosyalleştirildiği zaman ailesinin dışındaki yabancı insanlar, köpekler ve diğer evcil hayvanlar ile iyi anlaşır. Bazen yabancılara karşı soğuk, mesafeli ve ilgisiz olabilir. Kediler, köpekler ve diğer küçük evcil hayvanlarla birlikte yetiştirildiğinde ya da erken aşamada tanıştığında iyi anlaşır. Ancak birlikte yetiştirilmediği veya o hayvanları aile üyesi olarak görmediği zaman onlara nasıl davranacağı konusunda net bir fikre sahip olamazsınız.
Eğer ev ortamında alıştığı evcil hayvana karşı güveninizi kazanmış ve iyi arkadaş olmuş olsa da, dışarıdaki hayvanlarla da aynı ilişkiyi devam ettireceğini düşünmeyiniz. Basenji açık havaya çıktığı zaman avcılık yetenekleri de ortaya çıkacaktır. Basenjiler akıllı, çevik ve her zaman tetikte olmaları ile bilinirler. Çevik yapısı, kaslı vücutları, yüksek enerjili olmaları ve durdurulamaz merakları vardır. Görerek iz süren, hareket eden şeyler fark eden ve peşine takılan bir tazıdır. Dışarıdaki yürüyüşlerinizde tasmasız gezdirmeye kalkarsanız kediler, sincaplar ve tavşanlar gibi etrafında fark ettiği, gördüğü hayvanları kovalayacak, takip edecektir.
Basenji sakin yapılı ve dengeli bir hayvandır. Kendisine güvenen ve kararlı yapısıyla bağımsız olma arzusu olan bir cinstir. Komutlara hızlıca itaat edecek karakterde bir köpek değildir. Verilen komutları önce düşünür ve kendisinden istenilen şeyi, yapmayı isteyip istemediğine karar verir. Sonrasında komutu uygulamak isterse yerine getirebilir. Ailesinin, sahibinin Basenji üzerinde otorite kurması ve iyi liderlik yaparak sözünü dinletmesi çok önemlidir. Aksi halde Basenji kendi sürüsüne liderlik etmek ister. Fırsat bulduğu zaman sürü lideri olmak ve çevresini, ailesini yönetmek için adım atmaktan çekinmez. Doğuştan gelen Basenji’nin liderlik vasfı, köpek sahibinin kararlı davranmaması ve otoriter olmaması sonucu ortaya çıkabilir.
Basenji gün içerisinde yeterli egzersiz yaptırdığınız sürece apartman dairesinde yaşayabilecek bir köpektir. Ancak aktif, hareket etmeyi sevene ve koşmak en büyük tutkusu olan bir köpek olduğu için apartman hayatından, apartmanda yaşamaktan mutlu olmazlar. Uyumlu ancak aktif bir köpek olduğu için Basenji orta büyüklükteki bahçeli bir ev içerisinde, çevresindeki insanlara rahatsızlık vermeden yaşayabilir. Basenji bir kedi kadar titiz hayvanlardır. Kendi bedenlerini kedi gibi temizledikleri görülür. Bedenleri titiz karaktere sahip oldukları için kötü kokmaz, diğer köpek cinslerinde görülen koku Basenjiler de görülmez.
Çiğnemeyi çok severler ve onlara alacağınız çiğneyebilecekleri köpek oyuncakları ile saatlerce oynayabilirler. Eğer oyuncak bulamazlarsa, evdeki uygun gördükleri şeyleri çiğnemekten geri durmazlar. Yemek yemeyi severler ve ev içerisinde gözlerine kestirdikleri yiyeceklere ulaşmak için plan yaparlar. Plan sonunda mutfakta, kilerde veya dolapta almak istedikleri yiyeceklere ulaşırlar. Avlanmayı, kovalamayı ve takip etmeyi severler. Karakter yapıları içgüdüsel olarak bu hareketlere meyillidir. O yüzden günlük fiziksel ve zihinsel egzersiz ihtiyacı karşılanması çok önemlidir. Aksi halde evde uyumlu yaşayabilecek iken sizi hayal kırıklığına uğratarak, yıkıcı ve olumsuz davranışlar sergileyebilirler.
Bahçeli ev ortamı sağlayabiliyorsanız ve bakma imkanınız varsa, Basenji’ye üç ve daha fazla kendi ırkından köpeklerle bir araya getirebilirsiniz. Basenji cinsi köpekler kendi aralarında kavga etmezler ve mutlu, uyumlu bir şekilde birlikte yaşayabilirler. Basenji yağmurdan, yağmurlu havalardan hiç hoşlanmazlar. Islandıkları zaman huysuzlaşırlar. Bu yüzden yağmurlu günlerde gezintilerinize dikkat etmelisiniz. Basenji’nin ıslanmaya katlanacağı tek mevsim sıcak, hemen kuruyacağı bir yaz günüdür.
Tatlı ifadeli, sevimli Basenji havlamayan köpek cinsleri arasındadır. Ancak bu hiç konuşmayacağı, sessiz olacağı anlamına gelmez. Gırtlaklarının farklı anatomik yapısı sebebiyle, havlamak yerine ırklarına özel olan sesler çıkarırlar. Gerektiği zaman, birbirinden farklı pek çok ses çıkararak kendini ifade ederler. Basenji zaman zaman uluma, hırlama ve çığlık benzeri sesler çıkardıkları görülür. Bu ara sıra görülebilen havlamalara tilki havlaması denmektedir.
Basenji ile birlikte yaşam sürmek bol sevgi, sabır ve birazda mizah anlayışı ister. Yüksek enerjisi, oyun oynamaya istekli yapısı ve yorulmak nedir bilmeyen halleri vardır. Çok hızı hareket ederler ve yorulduklarına şahit olmak çok zordur. Hareketli hayata uyum sağlayabilecek bir aile ile uzun yıllar mutlu bir yaşam sürecektir.
Basenji, için Paleontologlar ilk evcilleştirilen köpek cinslerine benzediğini ifade eder. Bu yüzden ilk evcilleştiren köpekler arasında Basenji’nin de olduğunu söylerler. Evcil köpeklerin en eski ırklarından biri olan Basenji, menşei ülkesi Kongo olarak bilinir. Bu cinsin eski Mısır döneminde de yaşadığı düşünülür. Eski Mısır firavunlarına hediye olarak verildiği, eski mısır eserlerinde tasvirleri olduğu ve izlerinin Babil ve Mezopotamya sanatında da görüldüğü belirtilir. Basenji ırkının geçmişinin 4000 yıl öncesine kadar dayandığı da kabul edilmektedir.
Bir zamanların güçlü medeniyetleri bin yıl önce yok oldu. Bu medeniyetlerden geriye hem Nil hem de Kongo nehirlerinin sularında yaşamış olan yarı vahşi evcilleştirilmiş köpek olarak Basenji kaldı. Afrika halkı Basenji köpeğini keskin görüşü, olağanüstü hızlı olması ve gelişmiş koku alma yeteneğine sahip olmasıyla çok yönlü özellikleriyle yetiştirdi, ilgi duydu. Basenjiler, Afrika arazilerinde av aramak için yetiştirilmiş. Yetenekli Basenjilerin, bir becerisi de zıplamak olarak bilinmiş ve onlara zıplayan köpek, dikey sıçrayanlar da denmiştir. Afrika’nın Kongo bölgesinde yaşayanlar eşya taşıması tehlikeli hayvanların izini takip etmesi ve insanları uyararak koruması için kullanıldı. Yetenekleri, yaratıcılığı ve iyi avlanmasıyla Basenji, Afrika’daki bazı kabileler tarafından değerli bir köpek halini aldı.
İlk evcilleştirilen köpekler arasında yer aldığı düşünülen Basenji, havlayan bir köpek değildir. Çağlar öncesinde köpeklerin varlıklarının yeni görüldüğü dönemde insanlar avlanırken, ses çıkarmayan sessiz bir köpek tercih etmesiyle varlıkları ortaya çıkmıştır. Soy birliği olan, vahşi kurtlar gibi Basenjiler de havlayabilir ancak gerektiği durumda ve sadece bir kez olacak şekildedir. Daha sonra sessiz kalmayı tercih ederler.
17. yüzyılda Kongo Katolik misyoneri olan Peder Jerome Merolla, vahşi bir köpek olarak görülen ve avcı olarak görevlendirilen Basenji için ” Basenjiler, vahşi olmalarının yanı sıra sahiplerine zarar vermez ya da çok az zarar verir.” diyerek kızıl tüylü, küçük vücutlu köpekler ile ilgili açıklamada bulundu.
Binlerce yıl Afrika kıtasının uzak yerlerinde izole edilen benzersiz Basenji köpek cinsi, Batı’nın farklı hevesleri ve fantezileri tarafından hiçbir değişime uğramadan soyunu devam ettirdi. Firavunları derinden etkileyen Besenji, 1800’lerin sonları 1900’lerin başında Batı’ya tanıtıldı. İlk defa Batı’ya gösterilen cins ilk atalarının özelliklerini bu zamana kadar devam ettiriyordu.
1900’lerin başında Basenji ırkını İngiltere’ye getirmek için erken aşamada gösterilen çaba ve girişimler başarısız oldu. Bu başarısızlığın sebebi, Avrupa’ya getirilen köpeklerin kısa süre sonra distemper’e hastalığına yenik düşerek ölmesiydi. Bu olay sonrasında ilk başarılı girişim 1930’lü yıllarda Kongo ve Sudan’dan yapılan ithalatla birkaç Basenji köpek cinsi başarıyla İngiltere’ye ithal edildi.
1937 yılında İngiltere’de daha çok tanınan hale gelen Basenji gün geçtikçe popülerlik kazandı. “Çalı şey” anlamında olan Basenji adı köpeklerin adı oldu. İlk ithalatların dikkat çekmesinin ardından Basenji köpekleri Amerika’ya da getirildi. Evcil hayvan kategorisinden yer alan köpeklerin popülerliği zaman içerisinde istikrarlı şekilde bu ülkede de arttı.
1944 yılında ise AKC tarafından tanındı ve ırk standartları belirlendi. 1950’lerde Basenji cinsi köpeğin bir kitap ve filmde yer almasıyla birlikte köpeklere ilgi daha da arttı. 1980’ler de ise Amerika’da Basenji için iki önemli tartışmalı olaya meydana geldi. Birincisi, köpeklerin gen havuzunu genişletmek ve görülen bazı yaygın kalıtsal ve genetik sağlık sorunlarıyla mücadele etmek için Afrika’dan birkaç Basenji getirildi. Getirilen bu köpeklerden bazıları daha önce bu ırkta görülmeyen brindle kürk rengini türe dahil etti. İkincisi, Basenji, Amerikan Sighthound Field Association tarafından gözetleme köpeği olarak kabul edildi ve tanındı.
Kimi zaman Basenji ırkının kısmen evcil hayvan olduğu ifade edilmiştir. Metabolizmasının diğer evcil köpeklerden farklı olması, havlama yeteneğinin pek olmaması, diğer dişi köpek cinsleri yılda iki kez kızgınlık döngüsüne girerken Basenji’nin yabani köpekler gibi yılda bir kez regl olması bu düşüncelerin oluşmasına neden olmuştur. Bu yüzden Basenji’yi belli bir yerde kategorize etmek zorlaşmıştır.
Günümüzde nadir bulunan köpek ırkları arasında yer aldığı belirtilir. Bu yüzden nadir bulunan köpek cinsleri arasında yer alan Basenji sahibi olmak isteyen kişilerin, iyi bir köpek yetiştiricisinden almak için belli bir süre beklemeniz gerekmektedir.
Basenji orta büyüklükte, kare orantılı bedeni olan küçük, sevimli ve zarif bir köpektir. Vücudu kaslı ve atletik yapılıdır. Hızlı hareket eden, yerinde duramayan tazı türünde köpeklerdir.
Vücuduyla orantılı büyüklükte kafa yapısı vardır. Alın kısmında Basenji köpek ırkına has onlara endişeli ifade kazandıran kırışıklıklar görülür. Namlu düz ve kafatasından daha kısa boyuttadır. Burun bölgesinde beyaz maskeye sahiptirler. Çene güçlü, dişleri keskindir.
Basenji’nin kulakları küçük, geniş ve uca doğru yuvarlaklaşan dik yapıdadır. Dik kulakları önde doğru yönelir ve önden açıktır.
Basenji köpeğinin küçük ve badem şeklinde gözleri vardır. Güzel bakan gözleri, eladan koyu kahverengine kadar farklı renk ve tonlarına sahiptir.
Basenji'nin sırtı ve bacakları düzdür. Uzun bacakları Basenji’ye tıpkı bir at gibi karakteristik bir koşma tarzı vermiştir. Yürüdükleri zaman pürüzsüz ve kendinden emin adımlar belirgindir ancak hızlı koştukları zaman daha belirgin ve etkileyicidir.
Basenji köpek cinsinin kuyruk yapısı yüksekte ayarlanmıştır. Sırtının üzerinde, yüksekte duran kuyruğun ucu sıkıca kıvrılmıştır.
Basenji köpek ırkının tek katmanlı, kısa, düz, ince ve parlak tüyler vardır. Kürkünün kısa, ince ve pürüzsüz yapıda olmasıyla bakımı da sahibi için kolaydır. Görünümüyle büyüleyen ceketi farklı renk ve tonlarıyla karşınıza çıkabilir.
Basenji bakır rengi, kestane tonlarında kızıl (kırmızı), siyah, brindle üç renk (kestane tonlarında kırmızı ve siyah) siyah-ten, siyah gölgeli, beyaz, çizgili (kestane tonlarındaki kırmızı üzerine siyah şeritler) renk ve kombinasyonlarında tek katmanlı, kısa ve düz kürke sahiptir. AKC renk standardına göre Besenji köpeğinin göğüs bölgesinde, kuyruğunun uç kısmında ve ayaklarında beyaz renk olması gereklidir. Basenji’lerin yüzünde, boynunda ve bacaklarında da bazen beyazlıklar görülebilir. Ancak ana tüy renginin her zaman beyazlıklardan daha fazla olması gerekir.
Sıkça sorulan sorular
Bakımları yapılan, sağlığına dikkat edilen Basenji yaşam süresi 12- 14 yıl arasında değişiklik gösterir.
Basenji orta büyüklükte köpek ırkları arasındadır. Hem dişi hem erkek Basenjinin ağırlığı 10 – 11 kg, yükseklikleri ise 40- 44 cm aralığında değişiklik gösterir. Erkek Basenjilerin çok görülmemekle birlikte 46 santimetreye kadar uzayabildikleri belirtilir.
Basenji kısa, pürüzsüz, düz ve ince tüylere sahip olduğu için neredeyse hiç tüy dökmedikleri görülür. Dökülen tüylerde oldukça ince ve kısa olduğu için düzenli bir temizle hızlıca toplanır.
Tüy dökülmesini daha da azaltmak isterseniz haftada 1- 2 kez fırçalamanız yeterlidir. Hem fırçalamanız hem de sağlıklı ve yeterli beslenmesini sağlamanız durumunda tüy dökülmesi sizin ve Basenji cinsi köpeğiniz için bir sorun olmayacaktır. Basenji çok titiz bir hayvan olduğu için bakımları kolay ve çok fazla tüy dökmeyen bir köpek cinsidir.
Basenji orta büyüklükte köpek ırkları arasında yer alır. Tüketeceği mamanın da orta büyüklükte ırklara özel üretilmesi, köpeğin yaşına ve alerjen durumuna uygun olması gerekir.
Veterinerlerin ve yetiştiricilerin önerisi Royal Canin, Proplan, Acana, Hills, N&D, Gimcat, Brit, Purina, Felix, Brit Care markaların yüksek kaliteli, orta ırk köpeklere uygun kuru ya da yaş mamaları olmaktadır. Köpeğinizin egzersiz seviyesine, yaşına, boyuna ve kilosuna göre belirttiğimiz markalardan uygun olan ürünü tercih edebilir ve uygun porsiyonlarla verebilirsiniz. Sağlıklı büyümeleri için beslenmelerinde mamaların içeriğine, porsiyona ve daha farklı birçok şeye dikkat etmelisiniz.
Evet ev yemeği yiyebilirler. Ancak sadece ev yemekleri ile beslenmesi uygun değildir. Bu yüzden zaman zaman ev yemekleri tüketmesi, genel olarak yüksek kaliteli kuru mama yemeleri önerilir. Gün içerisinde ev yemekleri, ödül maması ve kuru ya da yaş mama yiyorsa bunların hepsi kalori kontrolü hesaplanarak ölçülü verilmelidir.
Basenji diğer köpek ırklarından farklı olarak yılda bir kez kızgınlık dönemine girer. Diğer köpek cinsleri gibi iki kez kısgınlık dönemine girmedikleri için yıl içerisinde yavrulamasını istiyorsanız, yılda bir kez olan bu dönemi değerlendirmelisiniz.
Basenjiler yetişkinliğe adım attıktan sonra çiftleştirilmesi gereken bir cinstir. 18. Ay ya da 1.5 yaşından itibaren gelişimlerine ve sağlıklarına göre çiftleştirebilirsiniz. Erken çiftleştirmeniz hem annenin hem de doğacak yavruların sağlığını olumsuz etkileyebilir.
Basenji genel olarak tüy ve beden bakımı ile sahibini zorlamaz. Az tüy döktükleri, haftalık tarama ihtiyaçları ve arada sırada banyo ihtiyaçlarının olması büyük kolaylıktır. Basenji’nin sahibini zorlayan tek uygulama eğitim sürecindedir. Bu süreçte eğitimlere daha yavru iken başlayarak, köpeğinizi alıştırarak aşabileceğiniz bir dönemdir. Eğitim süreci dışında, genel olarak Basenji bakımı kolaydır.
Basenji yılda bir kez doğum yaptığı, yaşaması için geniş bir bahçeye ihtiyaç duyduğu için nadir bulunan bir köpek cinsidir. Basenjinin cinsiyeti, tüy rengi, eğitimi durumu ve şeceresine göre farklı fiyatlarda satıldığı görülür. Basenji yavrusunun fiyatı 1.5000 TL ile 4.5000 TL arasında değişiklik göstermektedir. Uygum fiyata satılan Basenji köpeklerinin sağlık açısından bazı sorunları olabilir. Bu yüzden iyi yetiştiricilerden almaya özen gösterin.
Not: Petibom olarak bizler; bir köpek satın almaktansa sahiplenmenin daha değerli olduğu düşüncesindeyiz. Okurlarımızın barınaklardan ya da gönüllü sahiplendirme sitelerinden köpek almalarını ve sıcak yuvalarını onlara açmalarını diliyoruz. Özellikle de barınaklarda yardıma ve sıcak bir yuvaya ihtiyaç duyan birçok köpek bulunuyor. Satın almak yerine sahiplenerek sizler de onları mutlu edebilirsiniz
Dişi Basenjiler yılda bir kez kızgınlığa girer. Diğer köpek cinslerin dişileri ise iki kez kızgınlık dönemi yaşar. Bu yüzden Basenjilerin doğurganlık döngüleri farklıdır.
Tek bir doğumda dişi Basenji 4 ila 6 arasında yavru dünyaya getirebilir. Basenji yılda bir kez doğum yaptığı için, hem annenin hem de dişilerin sağlığı için doğum süreci iyi yönetilmelidir.
Basenji bakır rengi, kestane tonlarında kızıl (kırmızı), siyah, brindle üç renk (kestane tonlarında kırmızı ve siyah) siyah-ten, siyah gölgeli, beyaz, çizgili (kestane tonlarındaki kırmızı üzerine siyah şeritler) renk ve kombinasyonlarında tek katmanlı, kısa ve düz kürke sahiptir.
AKC renk standardına göre Besenji köpeğinin göğüs bölgesinde, kuyruğunun uç kısmında ve ayaklarında beyaz renk olması gereklidir. Basenji’lerin yüzünde, boynunda ve bacaklarında da bazen beyazlıklar görülebilir. Ancak ana tüy renginin her zaman beyazlıklardan daha fazla olması gerekir.
Yorum & Görüşünüzü Bildirin.
Yorumlar