Köpeklerde Cushing Sendromu Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

 Cushing hastalığı köpeklerde hiperadrenokortisizm olarak da adlandırılan hormonal bir hastalıktır. Teşhisi oldukça meşakkatli olduğundan klinik belirtileri hastalığı teşhis ederken mutlaka dikkate alınmalıdır. Bu yüzden köpeğinizin bu belirtileri gösterip göstermediğini farkına varabilmeniz hekiminize yardımcı olacaktır.

Cushing Hastalığı nedir?

Cushing hastalığı (Hiperadrenokortisizm), glukortikoid hormonunun kanda aşırı miktarda salgılanmasına bağlı olarak şekillenen endokrin sistemin bir bozukluğudur. Hayvanlardan salgılanan en önemli glikokortikoid kortizoldür. Kortizol vücütta, metabolizma olayları, kan şekeri, kan basıncı ve bağışıklık tepkisi dahil olmak üzere temel vücut fonksiyonlarını düzenlemede rol oynayan önemli bir hormondur. Ayrıca fizyolojik olarak stres durumunda da salgılanması artar.

Cushing hastalığı yaygın olarak köpeklerde olsa da kedilerde, atlarda ve insanlarda da görülebilir. Hastalık köpeklerde en sık olarak ortalama 10-11 yaş civarında ortaya çıkar. Poodle, Dachshund, Beagle ve Boston Terrier gibi ırklarda hastalığın görülme olasılığı daha fazladır.

Cushing Hastalığının köpeklerde 3 formu vardır;

Hipofize bağımlı form: Beyindeki hipofiz bezi, adrenal bezleri aşırı uyararak çok fazla kortizol üretmelerine neden olur.

Adrenal bağımlı form: Adrenal bezler aşırı kortizol üretimine neden olur

İyatrojenik hiperadrenokortisizm: Köpeklerin yüksek dozlarda veya uzun süre steroidlerle tedavi edilmesi durumunda ortaya çıkar.

Köpeklerde Cushing Hastalığı Belirtileri

• Su içme isteğinde artış
• Fazla idrar yapma
• İştah artışı
• Halsizlik ve kas güçsüzlüğü
• Karın şişkinliği
• Hızlı solunum
• Özellikle vücudun yan taraflarındaki tüylerde simetrik dökülmeler
• Geç iyileşen yaralar, incelmiş deri
• Deride sert plaklar (Kalsinozis kutis)
• Hipofize bağlı formunda hastaların %10-15’inde nörolojik belirtiler

Cushing Hastalığının Nedenleri

Hipofiz Bezi Tümörü: Hipofiz bağımlı hiperadrenokortisizm hastalığın en yaygın görülen formudur. Olguların %85’ini oluştururlar. Bu tümörler genellikle iyi huyludur ancak aşırı miktarda ACTH üreterek adrenal bezleri kortizol üretmesi için uyarırlar ve adrenal bezlerde büyümeye sebep olurlar.

Adrenal Bez Tümörü: Adrenal tümörlerin % 50’si benign (iyi huylu), % 50’si malignant (kötü huylu) tümörlerdir. Kötü huylu tümörler, büyümeye ve hızlı yayılmaya yatkındırlar. Bu tümörler aşırı miktarda kortizol salgılarlar ve adrenal bezlerin küçülmesine sebep olurlar.

Uzun süreli Steroid Kullanımı: Steroidlerle uzun süreli tedavi, adrenal bezleri etkileyebilir ve iyatrojenik hiperadrenokortizme yol açabilir.

Cushing Hastalığı Köpeklerde Nasıl Sorunlara Yol Açar?

Aşağıda maddelenen sorunlar her hastada her zaman oluşmasa da mutlaka hekiminiz tarafından değerlendirilmeli ve göz önünde bulundurulmalıdır.

• Yüksek kan basıncı
• İkincil olarak gelişen deri ve boşaltım sistemi enfeksiyonları
• İdrar kesesinde taşlar
• Şeker hastalığı
• Karaciğerde hasar
• Nadiren Pulmoner Emboli

 Köpeklerde Cushing Hastalığının Teşhisi

Teşhis için veteriner hekiminiz köpeğinizin şikayetlerini dinleyecek ve kapsamlı bir fizik muayene yapacaktır.  Cushing hastalığının belirtileri diğer hastalıkların belirtileriyle benzerlik gösterebilir, bu nedenle köpeğinizin detaylı laboratuvar testlerine ihtiyacı olacaktır.

İlk olarak, kan biyokimyası, tam kan sayımı ve idrar tahlili sonuçları değerlendirilir. Tam kan sayımında yüksek kortizol seviyesine bağlı akyuvarlarda bir takım değişiklikler göze çarpar (stres lökogram).

Kan biyokimyası analizinde ise artan karaciğer enzimleri, kolesterol seviyesi, kan şekeri tespit edilir. İdrar tahilili sonucunda idrar konsantrasyonu normalden düşüktür yani seyreltik bir idrar vardır. Bu testlerdeki anormallikler Cushing hastalığını düşündürebilir ve veteriner hekiminizin ek laboratuvar testleri ve tanısal görüntülemeler yapmasını gerektirir.

Adrenokortikotropik hormon uyarı testi (ACTH stimülasyon testi): Hipofize bağlı gelişen form için %80-85,  adrenal bezlere bağlı gelişen form için ise %60 doğru sonuç verir. Normal kandan kortizol seviyesine bakıldıktan sonra, ACTH enjeksiyonu yapılır. Vücudun tepkisini ölçmek için iki saat sonra tekrar kan örneği alınır ve kortizol seviyesi ölçülür. Yüksek bir yanıt alınmasının Cushing hastalığı ile uyumlu olduğu kabul edilir.

Düşük doz deksametazon baskılama (supresyon) testi (LDDST): Hipofiz bağımlı ve adrenal bağımlı gelişen form için %90 doğru sonuç verir. Kan alınarak normal kortizol seviyesi belirlendikten sonra düşük doz deksametazon uygulanır ve bunu takiben 3. ve 8. Saatlerde kortizol seviyesi ölçülür. Hasta hayvanlarda kortizol seviyesinde baskılanma görülmez.

Yüksek doz deksametazon baskılama (supresyon) testi (HDDST): Bu test hiperadrenokortisizm teşhisi konulduktan sonra hastalığın sebebini belirlemek amacıyla yapılır. Adrenal bezlere bağlı olgularda baskılanma görülmez iken Hipofize bağı olgularda %75 kortizol seviyesinde baskılanma görülür.

İdrar Kortizol: Kreatinin Oranı (UCCr): İdrar örneği stresi minimalize etmek için evde alınmalıdır. Cushing hastalığı olan köpeklerde idrar kortizol seviyesi yüksektir. Ancak stres, kronik hastalıklar gibi faktörlerden yanlış pozitif sonuç verebileceğinden, Cushing hastalığını doğrulamak için daha fazla tanı testi gereklidir.

Cushing hastalığının tanısı zordur çünkü kronik stres yanlış pozitif sonuçlara sebep olduğundan birçok hastalıkla benzerlik gösterebilir. Bu sebepten tanıda laboratuar testleri asla tek başına kullanılmaz. Şüpheli hastalarda mutlaka klinik bulgular ile desteklenmelidir.

Bu testlerin yanı sıra hekiminizin gerekli gördüğü taktirde karın ultrasonu, bilgisayarlı tomografi (BT) , Manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi ileri görüntüleme tetkiklerine de başvurulabilir.

Köpeklerde Cushing Hastalığının Tedavisi

Tedavide amaç; hastalığın sebebini belirlemek, klinik belirtileri kontol altına almak ve tedaviye ilişkin yan etkileri önlemektir. Cushing hastalığının spesifik tedavisi hastalığın sebebine bağlıdır. Tedavi bireysel olmalı, ve klinik bulguların şiddeti ve laboratuvar analizlerine göre belirlemelidir.

Hipofiz bağımlı hiperadrenokortisizmde hastalar tedaviye tam olarak yanıt vermeyebilir. Destekleyici bir tedavi uygulanır ve ikincil hastalıklar göz önünde tutulmalıdır. Eğer semptomlar köpeğin yaşam kalitesini etkiliyorsa mutlaka tedavi gerektirir.

Medikal tedavide en yaygın olarak trilostane (Vetoryl) adı verilen bir ilaç reçete edilir. Trilostan, adrenal bezlerde kortizol üretiminde rol oynayan enzimleri inhibe eder. Bu enzimi inhibe etmek kortizol üretimini engeller . Mitotan (Lysodren), hipofiz bağımlı formun tedavisinde sıklıkla kullanılır. Bunların dışında ketokonazol ve l-Deprenil (Anipryl) de medikal tedavide kullanılabilecek ilaçlardır. Bu tedavi sırasında hasta mutlaka belirli aralıklarla bu testler tekrarlanılarak kontrol edilmelidir. Testlerin sonucuna göre hekiminiz tedavi süresini ve ilaçların dozunu düzenleyecektir.

Hipofiz bağımlı formun kesin medikal tedavisi olmasa da adrenal bağımlı hiperadrenokortisizm, trilostan veya mitotan ile de etkili bir şekilde tedavi edilebilir.

İyatrojenik hiperadrenokortisizm, hekiminizin kontrolünde steroidleri yavaşça keserek ve sonuçları izleyerek tedavi edilir.

Medikal tedavinin dışında gerektiği zaman hastalar hipofizektomi ve bilateral adrenalektomi operasyonları ile cerrahi olarak da tedavi edilebilir.

Cushing hastalığı için tedavi süresinde kontrol muayeneleri ve laboratuvar testleri için köpeğinizle birlikte sık sık veteriner ziyaretleri yapmanız gerekecektir. Köpeğinize Cushing hastalığı teşhisi konduysa, çeşitli tedavi seçeneklerinin artıları ve eksileri hakkında mutlaka veteriner hekiminizle konuşun.

Köpeklerde Cushing Hastalığı Nasıl Önlenir?

Cushing hastalığı önlenemez, ancak etkili bir tedavi için erken teşhis çok önemlidir. Eğer köpeğinizde Cushing hastalığın belirtileri varsa en kısa sürede veteriner hekiminize danışın.