Köpeklerde Kulak Akıntısı Nedenleri ve Tedavisi

Köpeklerde kulak ağrısının ve kulak akıntısının en yaygın nedeni Otitis Eksterna (dış kulak yolu yangısı) hastalığına bağlı olarak oluşur.  Bu hastalık köpeklerde en yaygın görülen kulak hastalığıdır. Bu hastalık ilerleyip kronik hale gelirse; kronik ağrı ve sağırlığa yol açabilen, uzun süreli klinik belirtileri olan hatta kulak kanalının kapanmasına kadar ilerleyebilir.

Bunun dışında iç ve orta kulak iltihapları da oldukça ağrılı kulak akıntısına sebep olabilen daha nadir görülen hastalıklardır.  Tedavi edilmeyen bir dış kulak enfeksiyonu, her ikisi de eksterna otitisine benzer belirtiler gösteren, kulak akıntısı veya denge sorunları olan çok ağrılı bir orta veya iç kulak enfeksiyonuna kolayca yol açabilir. Bazı köpekler daireler çizerek yürüyebilir veya midesi bulanabilir.

Köpeklerde Kulak Akıntısı Nedenleri

• Kulak Uyuzu: Otodectes cynotis tipik olarak kaşıntılı otitis eksterna ile ilişkilidir. Kaşıntıyla beraber siyah kahverengi kulak akıntısı görülür. Demodex canis: Daha nadir görülür.
• Yabancı cisimler: Köpeklerde en sık karşılaşılan yabancı cisim pisi pisi otudur.  Bu bitki kulağa girdikten sonra kulak kanalında kulak zarına doğru hareket edebilmektedir. Hatta kulak zarında yırtık oluşturma riski olduğundan oldukça tehlikelidir. Bunun dışında saç telleri kulak zarına yaklaşınca yabancı cisim olarak algılanır ve reaksiyon oluşturur.Kulakta yabancı cisim varlığında şiddetli ağrı görülür. Hasta kafasını sürekli olarak sallayarak ya da bacaklarıyla kulağından cismi çıkartmaya yönelik hareketler yapar. Yabancı cisim kulağın içinde hareket ederek kızarıklık ve yaralara sebep olur. Kulak yaraları oluştukça bunu takiben kulak akıntısı ve ikincil bakteriyel enfeksiyonlar gözlenir.
• Endokrinopatiler: Hipotiroidizm, Hiperadrenokortizm, Diabetes mellitus, Gonadal hormon değişiklikleri       gibi hormonal bozukluklar otitis eksternaya ve buna bağlı kulak akıntısına neden olur.
• Keratinizasyon Bozuklukları: Cocker Spaniels ve West Highland White Terriers ırklarında keratinizasyon bozukluklarına bağlı gelişen otitis eksterna gelişir.  Kulak akıntısı tipik olarak kalın ve yağlıdır. Dış kulak kanalı genellikle nemli bir görünüme ve kolay kanama eğilimine sahiptir
• Aşırı Duyarlılık Reaksiyonları; Atopik dermatit, Allerjik Dermatit gibi bozukluklar dış kulak yolu yangısına sebep olur ve kulaklardan genellikle çift taraflı akıntı gelmesine yol açar.
• Otoimmun Hastalıklar; Pemfigus foliaceus, daha nadiren pemfigus eritematozus ve Lupus eritematozus gibi sistemik hastalıklar sonucu kulak kepçesinde veziküller, kabuklanma ve akıntı görülebilir.
• Kitleler: Tıkanıklığa sebep olarak kulak akıntısı oluşturabilirler.

Köpeklerde Kulak Akıntısına Yatkınlık Sebepleri

◦Irk Predispozisyonu

Uzun kıllı ırklar kısa tüylü ırklara göre  Otitis Eksterna oluşumuna daha yatkındır. Cocker Spaniels, Miniature Poodle, Shar Pei ve Alman Çoban Köpeği gibi ırklar Otitis Eksterna’ya ve bu hastalığa bağlı kulak akıntısına yatkındırlar.

◦Fazla Nem

Hava sıcaklığının, nem ve yağış miktarının artması gibi çevresel faktörler kulak kanalını etkiler. Genellikle yaz sonlarında ve sonbahar başlarında kulak akıntısı daha sık görülür. Sıcak ve nemli ortamda gram negatif bakteri enfeksiyonları daha sık görülür. Aynı zamanda yaz aylarında köpeklerin yüzdükten sonra kulak kanalını nemli kalması da hastalığa yatkınlık yaratır.

◦Kulak Tıkanıklğına sebep olan hastalıklar

Neoplazi, polipler ve kistler hastalığın oluşumuna ortam hazırlar.

◦Yanlış uygulanan tedaviler

Kulak temizliği sırasında oluşan travmalar, antibiyotiklerin ve temizleme solüsyonlarının yanlış ve aşırı kullanımı sonucu  kulak mikroflorada oluşan değişiklikler kulak akıntısına ve Otitis Eksterna’ya yatkınlık sebebidir.

Köpeklerde Otitis Eksterna nasıl anlaşılır?

• Kafa sallama
• Kulaklarını kaşıma
• Kulaklarını veya yüzünü mobilyalara, zemine vb. yüzeylere sürtme
• Ağrılı, sıcak, kırmızı veya şişmiş kulaklar
• Kulaklar çizildiğinde veya ovalandığında ses çıkarma veya sızlanma
• Kulak kanallarında artan serumen üretimi
• Kokulu kulaklar
• Tipik olarak koyu kahverengi veya pas renginde olan kulak kanalından akıntı
• Kulaklarda veya yüzde kabuklanma ve kabuklanma
• Sağırlık veya işitme kaybı

Otitis Eksterna (Dış Kulak Yolu Yangısı) Teşhisi

◦Irk: Springer Spaniels, Miniature Poodles, Yorkshire Terier,  Shar Pei ve Alman Çoban Köpeği gibi ırklar Otitis Eksterna oluşumuna yatkındır.

◦Yaş :En çok 3-6 yaş arasındaki köpeklerde görülür. Keratinizasyon, atopi veya beslenme intoleransı gibi sebeplere bağlı oluşan Otitis Eksterna vakaları genellikle genç hayvanlarda görülür.

◦Yaşam Tarzı:

• Diyet: Çinko ve esansiyel yağ asitlerinin eksikliği
• Güneş ışığına maruz kalma: aktinik radyasyon hasarına sebep olabilir.
• Egzersiz ve İş: Yüzen köpekler Otitis Eksterna’ya yatkındır. Arama köpeklerinde de yabancı cisim kaynaklı Otitits Eksterna’ya sık rastlanır.

◦İlaçlar: Bazı ilaçların topikal uygulaması irritan veya alerjik kontakt dermatite neden olabilir. Propilen glikol de tahriş edici olsa da, Neomisin en sık belirtilen ajandır.

Köpeğinizde kulak akıntısı varsa hiç geç kalmadan onu veteriner hekiminize götürmelisiniz. Hekiminiz yukarıdaki bilgileri araştırmak için size bir takım sorular soracaktır. Sonrasında fiziksel muayene, kulak olunun otoskop ile muayenesi ve röntgen çekmek isteyebilir.

Akıntının içeriğine bakmak ve kültür için örnek almak isterse kulak swabı ile örnek alacak ve akıntının karakterini değerlendirecektir. Bu akıntıdan mikroskop ile bakmak için de örnek alıp parazitolojik ve hücresel olarak değerlendirebilir. İleri ve komplike vakalarda sedasyon eşliğinde video otoskop ile görüntüleme yapılabilir ve biyopsi alınabilir.

Otitis Eksterna (Dış Kulak Yolu Yangısı) Tedavisi

Sağaltımda ilk önce aktif yangıyı kontrol altına almak gerekir. Bu amaçla, predispoze ve sürekli faktörler kontrol altına alındıktan sonra primer faktörler bulunup elimine edilmelidir. Alınan anamnez, fiziksel muayene bulguları ve diyagnostik test sonuçlarına göre uygun sağaltım metodları seçilmelidir.

Kulak Kanalının Temizlenmesi

Öncelikle kulak temizliği sadece hastalık durumunda veteriner hekiminizin önerdiği şekilde yapılmalıdır. Düzenli kulak temizliğine hiçbir sağlıklı köpeğin ihtiyacı yoktur. Gereksiz yere yapılan temizlikler kulakları hastalıklara yatkın hale getirir. Hastalık durumunda;

◦Kulak kanalı epitelyumunun uygun muayene ve sağaltımının yapılabilmesi için akıntıların ve kurumuş ilaç kalıntılarının uzaklaştırılmaları gerekir.

◦Epidermal göç hareketinin bozulmasıyla kulak kanalında birikim yapıp sertleşen serumen, seruminolit oluşmasına neden olur. Seruminolitler yabancı cisimler gibi enfeksiyon oluşturabilirler. Bu nedenle seruminolitlerin uzaklaştırılması gerekmektedir.

◦Pamuklu çubuklar, sadece kulak kanalındaki sulu eksudatı uzaklaştırmak için sıvının emdirilmesi amacıyla çok dikkatli bir şekilde kullanılmalıdır. Pamuklu çubuklarla asla kulak temizliği yapılmamalıdır. Aksi takdirde kulak kirinin kulak zarına doğru itilmesine neden olur ve temizlenmesi daha zor bir hal almaktadır.

◦Pamuklu çubuklar hassas kulaklar için de irritan olabilmektedir. Kulak kanalı duvarında aşınma, ülserasyon ve ağrıya neden olmaktadırlar.

Topikal Tedavi

◦Akut olgularının % 80 – 85’i sadece topikal sağaltımla iyileşebilmektedir. Topikal sağaltımda birinci amaç nemli olan kulak kanalını kurutmaktır.

◦ İdeal olan, kulak kanalında hastalığı oluşturan primer faktöre göre ilaç kullanmaktır. Bakteriyel enfeksiyonlarda antibiyotik, maya enfeksiyonunda antifungal, enflamasyon ya da eritem varlığında kortikosteroidler ve eğer kulak akarı mevcutsa insektisitler kullanılmalıdır.

◦Topikal olarak kullanılan antibiyotikler, sistemik olarak kullanılıp kan ile bölgeye gelen antibiyotiklere oranla daha yüksek konsantrasyon sağlamaktadır.

◦Topikal glukokortikoidler; vazokonstrüktif, antiproliferatif, serüminöz ve sebasöz bezlerin salgılarını azaltıcı etki göstermektedir. Topikal olarak kullanılacak glukokortikoidler ağrı ve kaşıntıyı ortadan kaldıracaktır.

Sistemik Tedavi

◦Sistemik sağaltım; kulak kanalındaki yaralar, bakteriyolojik kültürün pozitif çıkması,  kulak zarının yırtılması, orta kulak iltihaplanması, ateş ve iştahsızlık gibi genel durum bozukluğunda ve topikal uygulama yapılamaması durumunda gereklidir.

◦Sistemik antibiyotikler kültür ve duyarlılık testleri sonuçlarına göre kullanılmalıdır.

◦Sistemik antifungal uygulama; ileri derecedeki maya enfeksiyonlarında ya da sistemik bir mikozdan kaynaklanan enfeksiyonlarda tercih edilir.

◦Antiparazitik ilaçlardan ivermektin, kulak akarlarına karşı oldukça etkilidir. Haftada bir kez 3 – 4 hafta süreyle kullanımı, paraziter enfeksiyonu ortadan kaldırmaktadır.

◦Sistemik glukokortikoid sağaltımı; ileri derecede, kronik ve keratinizasyon bozukluğuna bağlı olan alerjik durumlarda kullanılmalıdır. Glukokortikoidlerin kaşıntı önleyici etkileri vardır.

Operatif Tedavi

◦Medikal sağaltıma yanıt vermeyen ya da medikal sağaltım sonrasında nüks eden köpeklerde  ve kortikosteroid enjeksiyonlarının yangılı ve şiş kulak kanalının açılmasını sağlayamadığı, patolojik değişikliklerin meydana geldiği ya da ileri derecede kalsifikasyon bulunduğu durumlarda operasyon yapılması gereklidir.

Bu amaçla uygulanan operasyonlar; Lateral kulak duvarı rezeksiyonu (LKDR), Vertikal kulak kanalı ablasyonu (VKKA), Total kulak kanalı ablasyonu (TKKA) ve lateral bulla osteotomisi (LBO).

Hekiminiz köpeğiniz için en uyygun operasyona karar verecek ve operasyo öncesi yapılması gerekenler ile ilgili sizi bilgilendirecektir.

Otitis Eksterna (Dış Kulak Yolu Yangısı) Prognoz

◦Kronik Otitis Eksterna’nın medikal tedavisi 8-12 hafta sürer. Kronik Otitis Eksterna’nın medikal tedaviye yanıt verme oranı; yangının şiddetine, dış kulak kanalında yarattığı hasara, hastanın genel durumuna ve tedavinin düzenli uygulanabilmesine bağlı olarak değişir.

◦Kronik Otitis Eksterna, medikal ya da operatif yöntemlerle sağaltılması çok zor bir hastalıktır.

 Köpeklerin kulağına ilaç nasıl uygulanır?

1. Kulak kapağını nazikçe yukarı ve hafifçe arkaya doğru çekin ve bir elinizle tutun.
2. Diğer elinizi kullanarak kulak kepçesini yüksekte tutmaya devam ederken kulak kanalının dikey kısmına az miktarda ilaç uygulayın. İlacın dikey ve yatay kanal arasındaki dönüşe kadar akması için kulağı yeterince uzun tutun.
3. Bir parmağınızı kulak kapağının önüne ve tabanına koyun ve başparmağınızı arkaya ve tabana koyun.
4. Parmağınız ve başparmağınız arasındaki kulak kanalına masaj yapın. Bir ‘gıcırdama’ sesi, ilacın yatay kanala girdiğini söyler.
5. Kulağı serbest bırakın ve köpeğinizin başını sallamasına izin verin. Birçok ilaç bir balmumu çözücü içerir ve köpeğiniz başını sallarken bu çözücüde çözünen kalıntıların kulağınızdan çıktığını görebilirsiniz.

İkinci bir ilaç kullanılacaksa aynı şekilde uygulayınız. Tipik olarak, ek ilaçlar uygulamadan önce 30 dakika beklemelisiniz. Herhangi bir kulak ilacı veya temizleme maddesi ile ilgili özel talimatlar için veteriner hekiminize danışınız.