Köpeklerde Kabızlık, Belirtileri ve Nedenleri

• Ekstra su.

Köpekler sindirim sistemlerindeki sorunlara karşı oldukça duyarlılardır. Kabızlık da köpeklerin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen ve yaygın olarak görülen önemli bir sindirim sistemi sorunudur. Köpeklerin rutinlerinden farklı olarak dışkılamamaları durumunda kabızlık  ihtimalini göz önünde bulundurulmalıdır. Köpeklerde kabızlık kesinlikle ihmal edilmemesi gereken bir durumdur. Yaşlı köpeklerde daha sık olarak görülse de belirgin bir yaş ve ırk yatkınlığı yoktur.

Köpeklerde Kabızlık nedir?

Kabızlık, tipik olarak kuru ve sert olan dışkıların seyrek veya zor boşaltılması durumuna denir. Köpeklerde yaygın olarak görülen bir klinik problemdir. Çoğu durumda, sorun kolayca giderilir.  Kolonun (kalın bağırsak) ana işlevlerinden biri su emilimi olduğundan, bazen tutulan dışkı sert ve kuru hale gelir ve bu da geçişi daha da zorlaştırır.

Köpeklerde Kabızlık Sebepleri

Kabızlık, dışkının kolondan geçişini engelleyen herhangi bir hastalık varlığında gelişebilir.

Beslenmeye bağlı sebepler; Köpeklerde kabızlık  en sık beslenmeye bağlı olarak görülür. Düzensiz ve tek yönlü beslenme ile köpeklerin devamlı olarak yetersiz lif içeren ya da kuru maddelerce zengin gıdalarla beslenmesi bu sebeplere örnek verilebilir. Köpekler, Pika Sendromu olarak da adlandırılan yem niteliğinde olmayan maddeleri yemeye meyillidirler. Kemik, saç, oyuncak gibi yabancı cisimleri yemeleri sonucunda da kabızlık görülebilir. Aynı zamanda yetersiz sıvı alımına bağlı olarak da kabızlık oluşur.

Çevreye bağlı sebepler; Egzersiz eksikliği, özellikle yaşlı ve aşırı kilolu köpekler daha az hareket etme eğilimindedirler. Yeterince hareket etmedikleri için metabolizmaları yavaşlar ve bağırsak hareketleri azalır. Ayrıca uzun süre yatılı olarak tedavi gören köpeklerde dışkılama refleksi azalarak kabızlık sorunu oluşabilir. Bazı köpekler yeni bir yere gidildiğinde ortama adapte olana kadar kabızlık sorunu yaşayabilirler.

Kabızlığa sebep olabilecek en yaygın sebepler aşağıda listelenmiştir;

• Kolon hastalıkları
• Kabızlığa neden olan ilaçlar (antihistaminikler, diüretikler, narkotik ağrı kesiciler ve sukralfat vb. gibi)
• Normal bağırsak hareketlerinin geçişini değiştiren korku, endişe ve diğer davranışsal koşullar
• Yabancı cisimler veya bağırsak tıkanıklığı
• Hormonal hastalıklar (hipotiroidizm, hiperparatiroidizm)
• Yetersiz egzersiz ve fiziksel aktivite
• Megakolon (genişlemiş kolon)
• Nörolojik hastalıklar
• Osteoartrit gibi ağrılı durumlar
• Pelvik yaralanmalar veya anormallikler
• Kolon veya rektumdaki tümörler veya kitleler
• Anal kese hastalıkları

Köpeklerde Kabızlık Belirtileri

• Dışkılama sıklığında azalma ya da dışkılamama
• Sert ve kuru dışkı
• Dışkıda taze kan
• Kusma ve iştahsızlık
• Huzursuzluk
• Halsizlik
• Ikınma ve ağrı belirtileri
• Karında şişlik

Köpeğiniz bu belirtileri gösteriyorsa mutlaka veteriner hekiminize başvurmalısınız.

Köpeklerde Kabızlığın Teşhisi

Çoğu vakaya fizik muayene ve anamnez ile teşhis konur. Veteriner hekiminiz köpeğinizin karnını değerlendirirken,  sıkı, şişmiş bir kolon (kalın bağırsak) hissedecektir. Rektal darlıkları (önceki bir problemden kaynaklanan çıkış yolunun daralması), tümörleri, yabancı cisimleri veya diğer anormallikleri elimine etmek için rektal muayene yapabilir .

Çoğu durumda, kabızlığın derecesini ve bir tıkanıklık olup olmadığını belirlemek için karın radyografileri (X-ışınları) kullanılır. Aşırı dışkı, radyografilerde kolayca görülebilir ve bir tıkanıklık varlığı radyografiyle bazen ilaçlı röntgenle ortaya çıkabilir, ancak bu tıkanıklıklar her zaman sadece röntgen ile tespit edilemeyebilir. Böyle bir durumda hekiminiz ileri görüntüleme yöntemlerine başvuracaktır.

Köpeğinizin yaşına ve muayene bulgularına bağlı olarak,  organ fonksiyonlarını, elektrolit dengesini, kan hücresi sayımlarını ve daha fazlasını değerlendirmek için laboratuvar çalışması  önerilebilir. Bu amaçla kan ve idrar tahlilleri istenebilir. İleri vakalarda, karın ultrasonu ve kolonoskopi köpeğinizin kabızlığının nedenini belirlemeye yardımcı olabilir. Rektal bir kitle veya striktürden şüpheleniliyorsa biyopsiler de önerilebilir.

Köpeklerde Kabızlık İçin Risk Faktörleri

• İlaç tedavisi; antikolinerjikler, antihistaminikler, opioidler, Baryum sülfat, sukralfat, antasitler, demir takviyeleri, diüretikler
• Dehidrasyona sebep olabilecek hastalıklar; böbrek yetmezliği gibi.
• İleri yaşlı erkek köpeklerde prostat
• Yabancı cisim yeme alışkanlığı
• Uzun tüylü ırklar (Tüylerini yalayarak yuttuklarından dolayı kabızlık riskleri vardır.)

Köpeklerde Kabızlığın Tedavisi

Eğer köpeğiniz dışkı yapmakta zorlanıyorsa bir süre durumunu takip edip evde ufak müdahalelerle ona yardımcı olabilirsiniz. Ancak köpeğiniz 24 saatten uzun süredir dışkısını yapamıyorsa mutlaka veteriner hekiminize danışın.

Evde yapılabilecek müdahaleler;

Öncelikle köpeğinizin su ihtiyacını karşılamalısınız çünkü özellikle sadece kuru mama ile beslenen köpeklerde susuzluk kabızlığa sebep olabilir. Su tüketimini arttırmak için evin birden fazla yerine su kabı koyabilir. Su kaplarının temiz ve suların taze olduğundan emin olmalısınız.

Herhangi bir allerjik hassasiyeti ya da reçete serisi mama yeme zorunluluğu olmayan köpekler için, bir sonraki öğününü yaş mama olarak verebilir ve mamasına tavuk ve et suyu gibi ilaveler yaparak su alımını arttırabilirsiniz.

Köpeğinizin bağırsak hareketlerini canlandırmak için onunla uzun ve güzel bir yürüyüşe çıkabilirsiniz.

Uzun tüylü köpekler için rektum bölgesinde, dışkısını yapmasını engelleyecek tüy birikimleri, keçeler kurumuş ve yapışmış dışkı kalıntıları vb. gibi etmenlerin olmadığından emin olun. Böyle bir durumda köpeğinizi yıkayarak ve tarayarak sorunu gidermeye çalışabilirsiniz. Ancak makasla düzeltme yapmaya kalkmak bazen ciddi yaralanmalara sebep olabilir. Bu işlem için veteriner hekiminize ya da profesyonel pet kuaförlerine başvurunuz.

Veteriner Kliniğinde yapılabilecek müdahaleler;

Köpeğinizin mutlaka rehidyasyonu sağlanmalıdır yani vücuttaki sıvı yeterliliği kontrol edilmeli ve eksikliği durumunda telafi edilmelidir. Bu amaçla hekiminiz köpeğinize intravenöz serum verir.

Hafif durumlarda sadece hekiminizin önerdiği diyet değişikliği ile bile kabızlık tedavi edilebilir.

Daha şiddetli durumlar, laksatif ilaçlar ve lavman gibi müdahaleler gerektirebilir.

Laksatif ilaçların uzun süreli kullanımları önerilmez ve mutlaka veteriner hekiminizin kontrolünde kullanılmalıdır.

Kabızlığın asıl tedavisi altta yatan sebebe yönelik olmalıdır.

Tedavi Edilmeyen Kabızlığın Komplikasyonları

Köpeğinizin kabızlığı tedavi edilmezse megakolon oluşabilir. Bu kolondaki atık taşınamayacak kadar kuru ve sert hale geldiğinde olur.  Kolon rahatsız edici şekilde büyür ve köpeğiniz karnı şişer.  Halsizlik, iştahsızlık ve ağrı görülür. Dışkılamaya çalışırken çok zorlanır ve bazen kusar. Bunlar daha ciddi komplikasyonlara yol açabilir ve ameliyat gibi tıbbi müdahaleler veya obstipasyon adı verilen manuel dışkı çıkarma işlemi gerektirebilir.

Köpeğimin Kabızlığını Nasıl Yönetebilirim?

• Kabızlığın yönetimi, altta yatan sebebe bağlıdır. Köpeğiniz sadece keçeleşen tüyün çıkışı tıkaması yüzünden sıkıntı yaşıyorsa, kuaför ziyareti ile hemen rahatlama sağlayabilirsiniz.
• Büyümüş prostat bezleri, bağırsak yolunda kütle veya fıtık yüzünden dışkılamada zorluk yaşayan köpeklerin cerrahi müdahaleye ihtiyacı olacaktır.
• Ortopedik veya nörolojik bozukluğu olan köpeğinizi, dışkılarken bir askıyla destekleyerek düzenini korumasına yardımcı olabilirsiniz.
• Sıvı kaybı ve kabız riskini artırabilecek şekerli diyabet ve böbrek hastalığı gibi rahatsızlıkları olan köpekler, mamalarına ilave su eklenmesine veya subkütan (deri altı) ya da intravenöz (damar içine enjekte) sıvı verilmesine ihtiyaç duyabilir.
• Röntgen, köpeğinizin kalın bağırsağında yüksek miktarda dışkı olduğunu gösterirse veteriner hekiminiz, önemli ve anında rahatlama sağlamak için lavman yapabilir.
•  Veteriner hekiminiz, köpeğinize yüksek düzeyde ıslak yumuşak mamalar, dışkı yumuşatıcılar, yüksek lifli reçete serisi mamalar verilmesini önerebilir.

Yararlı Referans kaynaklar

• Blackwell’s Five-Minute Veterinary Consult
• https://www.msdvetmanual.com/digestive-system/diseases-of-the-stomach-and-intestines-in-small-animals/constipation-and-obstipation-in-small-animals?query=constipation%20in%20dogs