Köpeklerde Yumuşak Damak Sarkması Belirtileri ve Tedavisi

Yumuşak Damak Sarkması Nedir?

Köpeklerde doğuştan gelen yumuşak damak bozuklukları, gelişimsel ve gebelik süreçlerinde ortaya çıkan, ağzın arkasındaki yumuşak dokulardaki anormalliklerdir. Köpek ağzının çatısı sert damak ve yumuşak damaktan oluşur. Sert damak, ağzın çatısının ön veya ön kısmında yer alan kemikli doku iken yumuşak damak, ağzın arka kısmında sert damağın arkasında yer alan yumuşak dokudur. Bu anormallikler, köpeğinizin ağzındaki sert ve yumuşak damak arasındaki yumuşak damağın uzunlaşıp kalınlaşmasıdır.  Bu uzunluk, boğazın arkasındaki trakea (nefes borusu) girişini kısmen bloke ederek köpeklerin nefes almasını zorlaştırır.

Köpeklerde yumuşak damak sarkması, özellikle basık burunlu ırklarda görülen, Brakisefalik Havayolu Sendromunun önemli bir bulgusudur.

Brakisefalik Hava Yolu Sendromu Nedir?

Brakisefali hava yolu sendromu , basık burunlu köpek ırklarını etkileyen belirli bir üst hava yolu anormallikleri grubunu ifade eder. Bu sendrom ayrıca brakisefalik solunum sendromu , brakisefalik sendrom veya konjenital obstrüktif üst solunum yolu hastalığı olarak da adlandırılır. Bu sendromda ortaya çıkan üst solunum yolu anormallikleri arasında dar burun delikleri , genişlemiş nazofaringeal konkalar , yumuşak damak sarkması, laringeal kollaps , hipoplastik trakea ve dışa dönük laringeal keseler bulunur . Brakisefalik sendromlu  bir köpek, bu anormalliklerin bir veya daha fazlasının bir kombinasyonundan etkilenebilir.

Köpeklerde Yumuşak Damak Sarkması Belirtileri

Köpeğinizde bu hastalık hakkında fark edeceğiniz ve tıbbi yardıma ihtiyacınız olduğu konusunda sizi uyaracak bazı belirtiler vardır. Bu belirtilerin bazıları hemen fark edilirken, diğerlerinin ortaya çıkması köpeklerin yaşına bağlı olarak biraz daha uzun sürebilir. Bununla birlikte, ortaya çıktıklarında, uygun görülen herhangi bir tedavinin başlatılabilmesi için durumun tıbbi değerlendirmesini almak hayati önem taşır. Aşağıda en belirgin ve yaygın olarak gözlenen belirtiler listelenmiştir.

• Gürültülü solunum, özellikle nefes alırken
• Bazı köpeklerde, özellikle yutma sırasında öğürme veya kusma
• Azalmış oksijen seviyelerine bağlı siyanoz (mavi dil ve diş etleri)
• Hızlı solunum
• Özellikle aşırı aktivite, heyecan veya aşırı sıcaklık ve nemden sonra bayılma
• Su içme ve yalanmada zorluk
• İştahsızlık
• Havlarken zorlanma

Yumuşak Damak Sarkmasına Yatkın Irklar

Yumuşak damak bozuklukları genetik veya kalıtsaldır ve doğumda mevcuttur.  Brakisefafik (basık burunlu) ırkların hepsi bu hastalığa yatkındır. Bunun dışında;  İngiliz Bulldog, Fransız Bulldog, Boxers, Boston Terriers, Pekingese, Chinese Pugs, Lhasa Apsos, Shih Tzus ve Bull Mastiffs gibi ırklarda daha sık görülür.

Köpeklerde Yumuşak Damak Sarkması Neden Olur?

Köpeklerde yumuşak damak bozuklukları genellikle doğuştandır  ve kalıtsal olabilir. Bu durum, temel yaşamsal işlevler üzerinde fiziksel etkisi olan anormalliklere neden olur. Etkilenenler genellikle Brakisefali Üst Havayolu Sendromuna sahiptir ve bazı belirtileri şunlardır:

• Baş ve boğazın anormal şekli
• Boğaz ve solunum yolları genellikle normalden daha küçüktür veya başın ve ağzının şekli nedeniyle düzleşir.
• Nefes boruları daralmış olabilir
• Larinksin çökmesi (üst solunum yolunu açıp kapatan kıkırdaklar) yaşayabilir
• Hava yolunun açılıp kapanmasını engelleyen gırtlak kıkırdaklarında felç olabilir
• Yumuşak damak sarkması,  hava yoluna uzanan daha uzun yumuşak damak ve köpeklerin akciğerlerine hava gelişini engelleyebilir.
• Köpek nefes aldığında içe doğru daralabilen ve hatta çökebilen stenotik  anormal ve küçük burun delikleri
• Dışa dönük laringeal kesecikler, bu hava yolundaki dokudur, ses tellerinin hemen önünde bulunur ve bozukluk nedeniyle hava akışında en azından kısmi tıkanıklığa neden olur.

Yumuşak Damak Sarkması Teşhisi

Köpeklerde yumuşak damak bozukluklarının teşhisi çeşitli şekillerde olabilir. Yukarıdaki belitileri gördüğünüz zaman hiç zaman kaybetmeden veteriner hekiminize başvurun. Veteriner hekiminiz köpeğinize detaylı bir fiziksel muayene yapacaktır.  Ancak yumuşak damak sarkmasının kesin teşhisi için bu muayene anestezi ile yapılabilir.

Bu sendromlu köpeklerde genel anestezi ile ilişkili komplikasyon riski yüksek olduğundan, veteriner hekiminiz köpeğinizin genel sağlığını değerlendirmek ve riskleri en aza indirmek için anestezi öncesi kan tahlili ve göğüs röntgeni önerecektir. Evcil hayvanınıza bu durumu teşhis etmek için genel anestezi uygulanırsa, veteriner hekiminiz aynı anda gerekli tüm cerrahi düzeltmelerin yapılmasını önerebilir.

Baş ve boğaz bölgesinin BT taraması, herhangi bir yumuşak doku kusurunu ortaya çıkaracak ve bu, anestezi muayenesinde ne bulunacağı konusunda daha iyi bir fikir verecektir. Olası kusurların önceden bilinmesi, hangi ilaç ve protokollerin kullanılması gerektiğine ilişkin kararların anesteziden önce alınmasını sağlayacaktır. Bu, köpeği daha fazla solunum sorunu için riske atacak ek anestezi uygulamalarını azaltacaktır.

Yumuşak Damak Sarkması Tedavisi

Obezite brakisefalik hava yolu sendromunun belirtilerini kötüleştirdiğinden, köpeğiniz fazla kiloluysa kilo kaybı tedavinin önemli bir parçasıdır. Sadece hafif veya aralıklı belirtileri olan köpekler için durumları, egzersiz seviyelerini kontrol ederek, sıcak veya nemli koşullardan kaçınarak, köpeği yaz aylarında klimalı bir alanda tutarak ve stresten kaçınarak muhafazakar bir şekilde yönetilebilir.

Kortikosteroidler, nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) ve oksijen tedavisi, hava yolu inflamasyonunun veya solunum sıkıntısının kısa süreli rahatlaması için faydalı olabilir. Bununla birlikte, bu durumun tıbbi yönetimi, altta yatan anatomik anormallikleri düzeltmez.

Anatomik anormallikler evcil hayvanın nefes almasını engellediğinde cerrahi tedavi tercih edilir. Stenotik burun delikleri, burun deliklerinden bir parça doku çıkarılarak cerrahi olarak düzeltilebilir ve burun deliklerinden daha iyi hava akışı sağlanır. Uzatılmış bir yumuşak damak, cerrahi olarak daha normal bir uzunluğa kısaltılabilir. Larenksteki tıkanıklığı gidermek için dışa dönük laringeal keseler cerrahi olarak çıkarılabilir.

• Uzamış bir yumuşak damağın tıbbi yönetimi, dinlenme, kısıtlama, egzersiz ve sıcak havalardan kaçınma ve gerektiğinde steroid ve sakinleştirici kullanmakla sınırlıdır. Altta yatan sorunu çözmez; aslında, cerrahi tedavide gecikme genellikle laringeal kollaps gibi diğer hava yolu rahatsızlıklarını şiddetlendirir.
• Aşırı damağın cerrahi rezeksiyonu genellikle 4 ila 24 aylık herhangi bir yerde yapılır. Uzatılmış damak, bir neşter bıçağı kullanılarak ve emilebilir dikişlerle dikilerek veya dikiş gerektirmeyen bir lazer kullanılarak kısaltılabilir. Stenotik burun delikleri veya dışa dönük gırtlak kesesi gibi eşzamanlı hava yolu sorunları aynı anda ele alınabilir.
• Tüm hayvanlar, damak cerrahisinin türüne bakılmaksızın, postoperatif dönemde nefes alma veya yutma güçlüğü açısından yakından izlenecektir.
• Ameliyat sonrası inflamasyonu azaltmak için ameliyat sırasında kortikosteroidler verilebilir.
• Veteriner hekiminiz ameliyat sonrası iyileşme konusunda yeterince endişeli olabilir ve ameliyat sonrası dönemde hava yolunun kontrolünü sağlamak için üst hava yolunu baypas etmek için doğrudan trakeaya giden bir tüp olan geçici bir trakeostomi tüpünün kullanılmasını önerebilir. Bu tüp işlemden birkaç gün sonra çekilebilir ve kalan delik kendi kendine iyileşmeye bırakılır.
• Köpekler ve kediler, eve gitmeden önce öksürme ve öğürme olmadığından emin olmak için yiyecek ve su verildiğinde dikkatle izlenmelidir. İlk olarak, genellikle ameliyatın ertesi günü su verilir ve eğer içme iyi giderse, iyileşmenin ikinci gününde az miktarda yiyecek verilebilir.
• Özellikle bir dereceye kadar aspirasyon pnömonisi olan genç hayvanlarda postoperatif antibiyotik gerekebilir.

Ameliyat ne kadar başarılı?

Bu sendromla ilişkili anormallikler ne kadar erken düzeltilirse sonuç o kadar iyi olur. Tedavi edilmediği zaman durum zamanla kötüleşir ve başka anormalliklere neden olabilir. Stenotik burun deliklerinin ve yumuşak damak sarkmasının erken düzeltilmesi, hava yolu fonksiyonunu önemli ölçüde iyileştirecek ve dışa dönük laringeal keselerin gelişimini önleyebilir.

Ameliyat sonrası erken dönemde ameliyat bölgelerinde şişme meydana gelebilir ve nefes almayı engelleyebilir. Bu nedenle, veteriner hekiminiz ameliyattan sonra köpeğinizi yakından izleyecektir. Gerekli olacak takip süresi, gerçekleştirilen cerrahi işlemlere bağlıdır.

Yumuşak Damak Bozukluğu Olan Köpekler İçin Takip Bakımı

Köpeğinizin önümüzdeki birkaç hafta boyunca çok fazla egzersiz ve heyecandan kaçınarak sessiz kalması ve dinlenmesi gerekecek. Köpeğinizin beslenmesini ve içmesini dikkatlice izleyin. Bazı köpekler için bu süreçte konserve bir tür evcil hayvan maması daha kolay tüketilir, ancak bazıları için kuru mama iyidir. Köpeğinizi bu süreçte ne ile beslemeniz gerektiğini veteriner hekiminizden öğrenebilirsiniz.

Ameliyattan sonraki 10 ila 14 gün içinde veteriner hekiminize tekrar kontrol edin, böylece ameliyat bölgesini değerlendirmeye çalışabilir veya en azından evcil hayvanınızın iyileşmesinin yolunda olup olmadığını kontrol edebilir.

Brakisefali hava yolu sendromu olan bir köpekler yaşar mı?

Brakisefalik sendromlu köpekler için genel prognoz, kaç tane anatomik anormallik bulunduğuna ve teşhis edildiği sırasında köpeğin kaç yaşında olduğuna bağlıdır.

Cerrahi düzeltme sırasında iki yaşın altındaki köpekler, daha yaşlı köpeklerden daha iyi bir ameliyat sonrası prognoza sahiptir. Sadece dar burun delikleri ve yumuşak damak sarkması için cerrahi düzeltme gerektiren köpekler, daha fazla kusuru olan köpeklere göre daha iyi bir prognoza sahiptir. Hipoplastik trakealı köpeklerin prognozu değişkendir. Alerjik hava yolu hastalığı gibi başka sorunları olan veya hava yolu sıkıntısından ikincil sorunlar geliştiren köpeklerin prognozu daha kötüdür. Bununla birlikte, uygun yönetim, bu evcil hayvanların yaşam kalitesini önemli ölçüde artırabilir.

Yumuşak damak sarkmasının da içinde bulunduğu brakisefali hava yolu sendromu, basık burunlu köpeklerin çok büyük bir çoğunluğunda görülür. Bu sendromun şiddeti hangi bozuklukların köpeğinizde mevcut olduğuyla ilişkilidir. Basık burunlu köpekler ne kadar sevimli gözüksek de bu sendromdan dolayı oldukça zor bir hayatları olabileceğinden hastalığı taşıyan bir köpeğiniz varsa onu kısırlaştırmak ve yavru alma düşünceniz varsa bundan vazgeçmek en doğru karar olacaktır.