Kedilerde mastitis | Nedenleri ve tedavisi

Kedilerde mastitis, diğer hayvanlardakinden farklı değildir. Kısırlaştırılmamış dişi kedilerde daha sık görülebilirken kısırlaştırılmış kedilerde de görülebilme ihtimali vardır. Kedinizin bazen oldukça ağrılı olabilen bu hastalığa yakalandığını düşünüyorsanız, en kısa zamanda onu bu acılardan kurtaran çözümlere başvurmalısınız.

Mastitis nedir?

Yazımızı okuyorsanız muhtemelen mastitisin ne olduğunu biliyorsunuzdur ancak biz gene de kısaca mastitisin tanımı ile yazımıza başlayalım: Mastitis, dişi hayvanlarda -nadir olarak erkeklerde de görülebilir- hayvanlarda meme bezinin (memenin) yangılanması ile seyreden, meme bezlerinde şişlik, ısı artışı ve ağrı ile seyreden bir hastalıktır. Herhangi bir memeli hayvanda görülebilir. Mastitise genellikle enfeksiyöz etkenler de eklenir. Ancak mastitis, enfeksiyöz etkenler olmadan da (non-septik mastitis) gerçekleşebilir. Bu mastitis türü (non-septik mastitis) genelde süt üretiminin olduğu ancak sütün indirilemediği doğumdan önceki veya hemen sonraki dönemlerde gerçekleşir. Mastitis genellikle gebelik döneminde gözlense de hormonal değişimlerin yaşandığı yalancı gebelik durumlarında da görülebilir.

Kedilerde mastitis nedenleri

Çoğu durumda anne kedinin bağışıklık sistemi bakterilerle savaşmada yeterli olur ancak annenin yeterli ve doğru beslenmemesi, aşırı stresli olması ya da diğer sebepler bağışıklık sisteminin bakterileri yeterli oranda temizlemesine engel olabilmektedir. Kedilerde meme enfeksiyonu nedenleri hakkında fikir sahibi olmak, hastalığın tedavisinin kolaylığı ve hızı açısından çok önemlidir:

• Bakteriler: Kedilerde mastitis hastalığının ortaya çıkmasının en yaygın sebebi bakterilerdir. Bakteriler özellikle hormonal uyarımlarla dönemsel olarak gelişmiş meme uçlarından içeri girerek şişme ve iltihaplanmaya neden olur. Kirli ortamlarda yaşayan kediler ve özellikle emziren kedilerde mastitise yakalanma ihtimali çok daha yüksektir.
• Yara: Meme çevresinde oluşan bir yara da mastitise neden olabilir. Böyle bir yaralanmadan kaynaklı olarak memenin koruyucu mekanizması bozulabilir ve memeyi bakteriler için açık bir hedef haline getirebilir. Sonucunda ise memede ve meme kanallarında iltihaplanma meydana gelebilir. Arabaların çarptığı, göğüs bölgesinden yara alan veya kavga eden kedilerde mastitise yakalanma riski daha fazladır.
• Yavru kediler: Yeni doğum yapmış ve emziren kedilerde mastitis görülme sıklığı daha fazladır. Yavru kedilerin ağzı ve pençeleri temiz olmayabilir ya da idrar ve dışkı kalıntısı olabilir. Emzirildikleri sırada ağızları ve pençeleri temiz olmayabilir.
• Memedeki ani süt birikimi: Yavru kedilere, bakterilere ve yaralanmalara ek olarak dişi kedilerde memelerdeki ani süt birikimi de bakteriyel sorunlara neden olabilir. Bu durum çoğunlukla yavru kedilerin sütten erken kesilmesi, yavru kedilerin ölümü ya da emmek için bütün göğüsleri kullanmadığı durumlarda ortaya çıkmaktadır.

Kedilerde mastitis belirtileri

Bazı mastitis durumlarında herhangi bir enfeksiyon belirtisi olmasa da hemen hemen bütün mastitis vakalarında bazı belirtiler gözlenir:

• Mastitisin belirtileri içinde sizin gözleyebileceğiniz en önemli belirti, kedinizin memesinin kırmızı ve şişmiş olmasıdır. Dokunduğunuz zaman memesinin, vücudunun diğer noktalarından daha sıcak olduğunu hissedersiniz. Meme ucundan bir miktar akıntı görülebilir ve dokunduğunuzda kediye acı verir.
• Mastitisin erken belirtilerinden biri yavru kedilerin yeteri kadar gelişmemesidir. Bunun nedeniyse sütün iltihaplı kanaldan yeterli miktarda geçememesidir. Yeterli miktarda sütü alamayan kedi ise ihtiyacı olan besin değerlerine sahip olamaz ve yaşıtlarından kilo ve gelişim olarak geri kalır.
• İlerlemiş mastitis vakalarında dişi kedi memesi mor bir renge döner. Memenin üzerine yaralar ve bezeler oluşur. Meme başından kan veya irin benzeri sıvılar çıkar. Bazen sütün rengi de değişir. Bu tür vakalarda kedilerin ateşi normalden fazla olur, uyuşuk olurlar ve yemek yeme konusunda isteksizdirler. Eğer enfeksiyon kan dolaşımına karıştıysa kedide sık sık kusma da görülebilir.
• Veteriner hekim kontrolü esnasında da mastitis belirtileri görülebilir. Veteriner hekim semptomlara bakarak tanıyı koyacaktır ancak aynı zamanda beyaz kan hücresi sayısı kontrolü ile de mastitisin kana nasıl yansıdığını görmesi gerekebilir. Memeden alınan bir miktar sütün mikroskop altında incelendiği süt sitolojisi testi, ya da memeden alınacak bir örneğin incelenmesi ile üreyecek bakterinin varlığı anlaşılabilir.

Kedilerde mastitis tedavisi

Annenin genel durumu tedavinin gidişatında önemli rol oynamaktadır. Sütün renginde herhangi bir değişiklik yoksa ve annenin genel durumu iyiyse veteriner hekiminizin kontrolüyle herhangi bir işlem uygulanmadan mastitis kendiliğinden geçebilir. Sütün renginin değiştiği ve memeden irin-kan geldiği durumlarda yavrular anneden ayrılmalıdır ve özel olarak beslenmelidir.

Mastitise bakteriyel etkenler karışmış ise veteriner hekiminiz tarafından önerilecek olan antibiyotiklerin kullanımı ile tedavi gerçekleşebilir. Enfeksiyonun ve semptomların ortadan kakması için ağrı kesici ve iltihap önleyici ilaçlar da reçete edilebilir. Morarmış ve gangren olmuş memelerin operasyonla alınması gerekebilir. Daha şiddetli mastitis vakalarında kedinizin tedavisi için hastaneye yatırılması gerekebilir.

Veterineriniz, enfekte olmuş süt bezinin elle sağılmasını önerebilir. Bu uygulama, rahatsızlığın azalmasını sağlarken, kan akışını teşvik ederken hastalığı iyileştirir. Genellikle her 6 saatte bir uygulanması tavsiye edilir. Nasıl yapacağınız konusunda veteriner hekiminizden mutlaka bilgi alın.

Hastalık esnasında emzirmek anne için çok ağrı vericidir. Hastalığa yakalanan anne yavrularını yeteri kadar besleyemediğinden hem anne hem de yavru kediler için doğru beslenme çok önemlidir. Böylece annenin sağlığı ve kedilerin gelişimi garanti altına alınmış olur.

Ne kadar sürede tedavi gerçekleşir?

Mastitis prognozu çoğunlukla olumlu geçer. Hastalığın tamamen iyileşmesi, uygun tedavi yöntemleri uygulandığı taktirde yaklaşık 2-3 hafta sürer. Şiddetli gerçekleşen mastitis vakalarında bile tedavi süreci iyi geçer. Biraz gecikmeli de olsa hastalık vücuttan tedavinin harfiyen uygulanması ile kolayca atılır.

Kedilerde mastitis nasıl önlenir?

Yavru kedilerin pençelerinin ve ağızlarının temizliğine çok dikkat etmelisiniz. Pençeler ve ağızlar memelere çok fazla temas eder. Bu organlardaki idrar ve dışkı kalıntıları anne kedide mastitis oluşmasına neden olabilir.

Yavru kedilerin bütün memeleri emmelerini sağlamak da yapılacak şeylerden biridir. Böylece anne kedideki ani süt birikiminin önüne geçerek büyük bir tedbir almış olursunuz.

Kedinizde mastitis belirtileri varsa bir veteriner hekim tarafından görülmesi gerekecektir ancak kedilerde evde mastitis tedavisi noktasında uygulayabileceğiniz bazı yöntemler de bulunuyor: Ilık, ıslak bir bezle kibarca memeyi silerek memeyi temiz tutabilirsiniz.

Kedinizin yatağını sık sık temizleyerek bakterilerin oluşmasını önleyebilirsiniz. Anne kediler yavrularını emzirirken çoğunlukla yataklarında uzandıkları için meme başlarını bakteriyel tehlikelere karşı savunmasız bırakır.