Kedilerde tırmalama ve kaşınma davranış bozukluklarına karşı tedavi yöntemleri

Doğaları gereği bütün kediler tırmalama ve kaşınma davranışı sergilerler. Ancak bazı kediler bu davranışı daha sık yaparlar. Bu durum kedi sahiplerinin ister istemez rahatsız olmasına neden olur. Çünkü kediler tırmalayarak, evdeki eşyalara zarar verebilir ve sıklıkla kaşınma davranışı sergilemesi ile etrafa tüylerini saçmasına neden olabilirler. Bu noktada kedi sahipleri bir kediyle evi paylaşmanın mümkün olup olmayacağını sorgulamaya başlarlar. Her iki davranış da aslında, kedilerin terk edilmesinin ve barınağa bırakılmasının en önemli sebepleri arasındadır. Bazı insanlar peluş halılarından, perdelerinden ve mobilyalarından vazgeçemediği için, bu davranışları sergileyen kedilerini bırakmaktadır. Ancak bazıları ise kedilerinden vazgeçmek istemeyeceği için, tırmalama ve kaşınma davranışlarına çözümler üretmeye çalışmaktadır. Bu çözümlerden bahsetmeden önce dilerseniz gelin birlikte kedilerin neden tırmalama ve kaşıma davranışında bulunduğunu anlamaya çalışalım.

Kediler Neden Tırmalama Davranışında Bulunuyor?

Kediler, tırmalama davranışında bulunuyor olmasıyla aslında birçok mesaj verebilmektedir bizlere. İlk olarak bilmeniz gereken şey, kedi tırmalama davranışının kedilerin sağlığı için oldukça önemli olduğudur. Kedilerin tırnakları da tıpkı insanların ki gibi uzamaktadır. Kediler tırmalama sayesinde bu uzayan tırnaklarını törpülemektedirler. Genellikle evde yaşayan kediler, bu isteklerini gerçekleştirebilmek için mobilyaları tercih ederler. Kedilerin bir diğer tırmalama sebebi ise, koku bırakmasıdır. Kediler işaret etmek istediği yerlere, patilerinin altındaki salgı bezlerinden salgılanan kokuyu bırakmak isterler. Evinizde eşyalarınızı tırmalamasının bir diğer sebebi de bu olabilir. Kediler için egzersiz yapmak da vazgeçilmez bir rutindir. Bu tırmalama hareketlerini kedilerin egzersizi olarak düşünebilirsiniz. Kediler, vücut kaslarını ve özellikle kol kaslarını çalıştırmak için tırmalama davranışında bulunduğu sırada vücudunu da germektedir. Bu durum onlar için son derece sağlıklı olan bir aktivitedir.

Kedilerde Tırmalama Davranışı Bir Hastalığın Belirtisi Midir?

Tırmalama davranışını, kediler zaman zaman sergilerler. Bu durum kedilerin temel bir davranışıdır. Sanılanın aksine bir hastalığın belirtisi değildir. Kedi tırmalama davranışı kedilerde, farklı duygu durumlarının dışarıya yansıması olarak ifade edilir. Bu durum kedi sahiplerine göre biraz can sıkıcı olsa da kediler için oldukça eğlenceli olabilmektedir. Bu davranış şekli kediler için, yapmaktan zevk aldığı bir aktivitedir. Hastalıktan ziyade kedi sağlığı için olumlu etkileri bulunmaktadır. Özellikle patileri kediler için oldukça önemlidir. Çünkü temel yaşam faaliyetlerini patileri ile yapmaktadırlar. Tırmalama davranışı ile patilerindeki ölü katmanların atılması sağlanır ve bunun yerine son derece keskin katmanlar gelir. Bu durumsa kedilerin yaşam faaliyetlerini daha kolay yapmasına olanak sağlar. Sonuç olarak kedi tırmalaması kediler için yaşamsal bir öneme sahiptir. Kediler tırmalama davranışını, sahipleri eve geldiği zaman, bir mutluluk ifadesi olarak göstermektedir. Yani mutluluk ve stres durumları da bu davranışı tetiklemektedir. Kedilerinizin duygusal bünyeye sahip olmaları, kedilerinizde meydana gelebilecek en ufak bir duygu değişiminin, bu tarz davranışlarda bulunmaya sebep olacağı bilinmektedir.

Tırmalama eğilimi gösteren kediler evde yaşıyorsa sahiplerine, dışarıda yaşıyorsa herhangi bir vatandaşa tırmık yoluyla hastalık da bulaştırabiliyor. Üstelik bu tüm dünyada yaygın olan bir şeydir. Evet, kedi tırmığı hastalığından bahsediyoruz. Gelin dilerseniz nedir bu hastalık ve etkileri nelerdir bir bakalım…

Kedi Tırmığı Hastalığı Nedir?

Bartonelloz olarak da bilinen kedi tırmığı hastalığı, kedilerden bulaşan ve tüm dünyada yaygın olarak görülen bir hastalık türüdür. Bartonella adında bir mikroorganizmanın neden olduğu bu hastalık ülkemizde ılıman iklim kuşağında yer alan illerde sıklıkla görülmektedir.

Kedilerin ısırma veya tırmalama yoluyla bulaştırdığı bu hastalık nadir de olsa doğrudan pirenin ısırmasıyla da bulaş gösterebilmektedir. Bununla birlikte taşıyıcı kedi temiz bir başka kediyle olan etkileşimi sonrası da yayılımını göstermektedir. Hastalığı taşıyan kediler herhangi bir belirti göstermeden yıllarca bunu taşıyabiliyor. Özellikle sıcak yaz aylarında daha fazla rastlanan bu hastalık nedeniyle dışarıdaki kedilerle daha az etkileşim halinde olmak tavsiye edilir. Kedi sahipleri de mutlaka kedilerini bir veteriner hekime göstermeleri gerekir.

Kedi Tırmığı Hastalığı Bulaştırır mı?

Kedi tırmığı sonrası yara alan bölge küçük bir deri lezyonu ile baş göstermektedir. Erken müdahale edilmeyen bu lezyonlar papül, vezikül ve ülsere dönüşebilmektedir. Ülsere dönüşen bu lezyonlar birkaç hafta içerisinde kendiliğinden iyileşme gösterse de, umursanmayan bu hastalık ilerleyen sürelerde tek taraflı boyun, koltuk altı ve kasık bölgelerinde lenfadenopati dediğimiz lenf bezlerinin büyümesine neden olabiliyor. Ayrıca kedi tırmığı hastalığına yakalanan kişilerin bir kısmında ateş, titreme, iştahsızlık, baş ağrısı ve halsizlik de görülebilmektedir.

Evde beslediğiniz kedinizi özellikle Ağustos-Ocak dönemi arasında rutin olarak veteriner hekime götürmeyi ihmal etmeyin. Ayrıca bu dönemler arasında dışarıdaki kedilere yaklaşırken biraz daha temkinli olmakta fayda olacaktır. Unutmayın ki bu hastalık kedilerin tırnakları ve dişlerini kaşıma veya yalama sırasında etkeni taşıyan pire dışkısıyla bulaşmaktadır.

Kediler Neden Kaşınma Davranışında Bulunuyor?

Kediler için normal bir davranış olan kaşınma içgüdüsü, doğal olarak kedilerde bulunur. Kedinizin duygusal durumunun nasıl olduğuyla, kaşınmanın bir alakası yoktur. Yani belirtmeliyiz ki, kedilerimiz üzgün, sevinçli ve öfkeli olduğu durumlarda kaşınma davranışını sergilemezler çünkü bu davranışın doğal olmasının yanında başka sebepleri de bulunmaktadır. Bunlar;

Aynı tırmalama davranışında olduğu gibi patilerindeki koku bezlerini kullanarak, belirledikleri bölgeleri işaret etmektedirler.
Hem el hem de ayaklarını çalıştırmak için kaşınma işlemini gerçekleştirirler.
Patilerinde bulunan ölü dokulardan bu sayede kurtulabilmektedirler.
Bazen kedilerimiz alerjik reaksiyon ve enfeksiyonlardan dolayı kaşınma davranışında bulunabilirler. Bu durumu anlamak için, bir veteriner hekime kedinizi göstererek, yardım alabilirsiniz.

Kedilerde Kaşınma Davranışı Bir Hastalığın Belirtisi Midir?

Kedilerin doğal bir aktivite olarak kaşındığını bilmelisiniz. Ancak kedinizin normalden fazla kaşındığını fark ettiyseniz, bunun altında yatan farklı bir sağlık sorunu olabilmektedir. Aşırı kaşınma davranışlarının sıkça görülen nedenleri aşağıdaki gibidir;

Eğer kediniz derisinde rahatsız edici bir durum hissettiyse, bunu kaşıyarak gidermeye çalışmaktadır. Kaşıntısını hafifletmek için o kısmı yalayabilir. Kedinizin cildinde bir tahriş söz konusu ise, o kısmı yalayarak, dildeki pütürler sayesinde o bölgeyi kolayca kaşımış olur. Bu konuda şunu belirtmeliyiz ki, eğer çok sık ve sert kaşınma ve yalama davranışında bulunan bir kediniz varsa, derisinde kurtulamadığı ve onu çok rahatsız eden bir sorun var demektir.
İç ve dış parazitler kaşıntılara sebep olabilmektedirler. Kedinizin vücudunda parazitin yol açtığı bir enfeksiyon ya da herhangi bir parazite karşı alerjisi bulunuyorsa, sık sık kaşınma davranışında bulunabilir. Birçok kedi, vücudunda parazit olduğunun belirtilerini göstermez. Ancak parazit ısırığına duyarlı kediler, kaşınma davranışı ile bu belirtiyi gösterebilmektedirler. Kedilerde en çok bir dış parazit olan, pire görülmektedir. Ancak başka parazitler de bu davranışa sebep olabilir. Örneğin, Mayt adı verilen parazit türü, kedilerinizde uyuz görülmesine sebep olabilir. Uyuz kedilerde, baş kısmında, alnında ve kulaklarının kenarlarında şiddetli kaşıntı belirtisi ile ortaya çıkmaktadır.
Kedinize parazitin yol açtığı kaşıntıdan farklı olarak, derideki bir sorunundan dolayı şiddetli kaşıntıları ortaya çıkmaktadır. Bu sorunun nedenini lezyonlar, ısırıklar veya temas yoluyla ulaşarak, derinin içine giren ve tahriş etmeye başlayan, mantar enfeksiyonu olabilir. Ayrıca kendinizde kaşıntının başka bir sebebi ise, çene kısmında yaygın olarak görülen, iltihaplı ve kırmızı renkte lezyonlar şeklinde olan aknelerdir.
Kedilerinizin yeterli besin değerlerini alamaması, düşük kalitede bir deriye ve tüye sebep olabilir. Dolayısıyla bu durumda ciddi kaşıntılara yol açar. Örneğin, kendinize uyguladığınız diyet programındaki besinler, deriyi nemli tutmayı sağlayan ve derideki tahrişi önleyen omega-3 yağ asitlerini içermiyorsa veya diğer vitaminleri yeteri kadar bulundurmuyorsa, kedinizin derisinde kuruluk ve pullanma görülebilmektedir. Bu noktada kedilerinizin sağlığı için, diyet programına ve verdiğiniz mamaların içindeki besin değerlerine dikkatlice bakmanız, bu soruna çözüm getirebilir.
Eğer kediniz dışarı çıkan bir kedi ise, kıymık ya da tohum gibi deri ve tüylere yapışan çevresel unsurları, vücudundan atmak için şiddetli bir şekilde kaşınma eğilimi gösterebilir. Bu çevresel kalıntılar kedinizin vücuduna yerleşirse, onu gidermek için sık sık kendini yalayarak, temizlemeye çalışır.
Agresif kaşınma kedilerinizin derisindeki bir alerjiden kaynaklanıyor olabilir. Bu alerjinin 3 temel nedeni vardır. Bunlar;

Pirelerden dolayı,
Yanlış beslenmeden dolayı,
Çevredeki alerjenlerden dolayı meydana gelebilir. Bazı kedilerde pirelerden dolayı parazit alerjisi meydana gelebilir. Bu durum, pire ısırığına duyarlı kedilerde kendini gösterir. Kedinizin cildinde tahrişe neden olur. Akar böcekleri veya çim tohumları da çevresel alerjenler olarak kedinize zarar verebilir ve şiddetli kaşıntıya yol açar.

Kedilerde yanlış beslenmeye bağlı alerjiler, verdiğiniz mamaların içinde bulunan, hassasiyet gösterdiği bileşenlere, fazla maruz kalması ile alerjileri gelişebilir. Siz verdiğiniz mamaların zararlı olduğunu anlayamazsınız fakat kedinizin derisinde, kendini gösteren şiddetli kaşıntıların olmasıyla bunu fark edebilirsiniz.

Bu gibi durumların sebep olduğu kaşıntılardan, eğer kedinizde de mevcutsa, vakit kaybetmeden veteriner hekime başvurmalısınız. Veteriner hekim, size en uygun tedavi yolunu söyleyecektir. Çünkü bu nedenlerin tedavi şekilleri birbirinden farklıdır. Veteriner hekim size en doğru bilgiyi verecek olan kişidir.

Kedilerde Kaşınma Davranışı Nasıl Tedavi Edilir?

Kedilerde kaşınma davranışı, temel bir kedi davranışı olarak kabul edilse de, bazı durumlar bu davranışın bir hastalık belirtisi olduğunu göstermektedir. Özellikle agresif kaşınmalar ve sürekli yalamalar, bu davranışın altında başka bir sebebin olduğunu gösterir. Öncelikle sizin yapmanız gereken, kedinizi bu süreçte dikkatlice gözlemleyip, sorunun ne olduğunu anlamanızdır. Çünkü her hastalığın çeşitli tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Bu durumda veteriner hekimden yardım almanız, en doğru tercih olacaktır. Peki, bu hastalıkların tedavisi nasıl olmalıdır? Öncelikle deride oluşan hastalığın türünü öğrenmeniz gerekmektedir. Ardından tedavi şekilleri aşağıdaki gibidir;

Eğer kedinizde ki aşırı kaşınma davranışının sebebi bir mantar hastalığı ise, yapmanız gereken ilk tedavi, deri üzerindeki mantar lezyonlarına sirke ya da baticon sürmenizdir. Bu işlem ile birlikte sürdüğünüz alan kuruduktan sonra, bu hastalık için oldukça etkili olabilen travazol krem sürülebilir. Mantar aşaması kedinizde daha yeni görülmeye başlamışsa, bu işlemi birkaç kez yapmanız halinde geçmesi muhtemeldir. Fakat mantar, kedinizin derisinde inatçı bir yapıda ise bu uygulamayı yaklaşık bir hafta yapmanız gerekmektedir. Yapılan her tedavi sonrasında kedinizin mantarını sürekli takip etmelisiniz. Olumlu sonuçlar elde etmeye başladığınız takdirde, mantar enfeksiyonu bitene kadar bu tedaviyi uygulamalısınız. Belirttiğimiz bu tedavi sonrasında, mantar enfeksiyonu olumsuz seyredip, daha da kötü bir duruma gelmişse, kesinlikle uzman bir veteriner hekimin görüp, tedavi etmesi gerekmektedir. Sonraki aşama ise kendinizden doku testi alınmasıdır. Bu testin sonucunda tam teşhisi konulabilir. Burada dikkat edilmesi gereken konu, mantar enfeksiyonu ile egzamanın karıştırılmamasıdır. Çünkü bu iki hastalık birbirine çok benzemektedir. Sadece göz muayenesi ile bunu anlamanız oldukça zordur. Farkı sadece uzman veterinerler anlayabilir. Tedavi sürecinde ise hemogram tablosu istenir ve hastalığın seyrine bakılır. Daha sonra veterinerler, hemen iğne yapmaz ve ilaç vermezler. Bu hastalığı aşamaları ile ele alırlar ve mantarın lenflere ulaşıp ulaşmadığını kontrol ederler ve en son hastalığın anatomisine bakılarak tedavi yöntemi belirlenir.
Kedilerde yanlış beslenme kaynaklı mama alerjileri, kaşıntıya neden olmaktadır. Bu alerjinin tedavisi için ise, soruna neden olan mamayı belirlemeniz gerekmektedir. Daha sonra bu mamayı, veteriner hekime bildirmeniz halinde, size en uygun diyet programını verecektir. Kedinize yaşamı boyunca uygulayacağınız diyetin, hangisinin sağlıklı olup olmadığını uzman görüşleri alınarak öğrenilebilir. Eğer uyguladığınız diyet programı kedinizin şiddetli kaşıntılarını gidermede etkili olduysa, veterinerinizin önerdiği hidrolize diyeti uzun vadede kullanmanız gerekmektedir.
Kedilerde kaşıntıya sebep olan alerjik dermatitler için tedavi yöntemi ise, ilk olarak kaşıntıya sebep olan alerjinin türü belirlenmeli ve bu doğrultuda tedaviye başlanmalıdır. Tedaviye parenteral ve oral ilaç tedavileri ile başlamalı ardından lokal pomad ve losyon uygulamaları ile tedaviye katkı sağlamalıdır. Ancak bu uygulanan pomat ve solüsyonlar kediler tarafından yalanarak tedavinin uzamasına sebep olabilmektedirler. Bunun önüne geçilebilmesi için kedilere tedavi sürecinde, yara koruyucu korse giydirilmesi öneriler. Bu yöntem kaşıntılı bölgelerin kediler tarafından yalanmasını önleyecek ve tedavi sürecini hızlandıracaktır. Ayrıca bu alerjik dermatit hastalığında veterinerinizin önerdiği mama ve beslenme alışkanlığına dair öneriler, önemli ölçüde hastalığın iyileşmesine katkı sağlamaktadır.
Kedinizin derisinde kaşıntıya sebep olan dış parazitlerin (pire, akar, bit, diğer parazitler) varlığını dikkatlice incelemelisiniz. Ardından veterinerinize danışarak tedaviye başlamalısınız. Veterinerinizin önereceği ağızdan oral yolla yutturabileceğiniz haplar ve kedinizin ense kısmına damlatabileceğiniz damlalıklar, bu hastalığın giderilmesi için kullanılabilir.
Kedileriniz kaşıntılı dönemlerinde tüy kayıpları yaşayabilir hatta bu tüyler kıyafetlerinize yapışıp kalabilir. Bu durum bazen üzücü durumlara yol açar ve kedilerin barınaklara bırakılmasına hatta terk edilmesine bile sebep olabilir. Böyle durumlarla başa çıkabilmek için, kedilerinizde tüysüz ve kel bölgeler gördüğünüz takdirde hemen veterinere gitmeniz gerekmektedir. Uygun tedavi yöntemleri ile ciddi bir sorun olan tüy dökülmelerini engelleyebilirsiniz.

Sonuç olarak, kedinizin tüylerinde ya da derilerinde herhangi bir anormal durum tespit ederseniz, vakit kaybetmeden veterinere götürebilir veya danışarak bilgi alabilirsiniz. Kedilerinizin görünüşü sizi yanıltmamalıdır. Aslında parlak ve güzel tüyleri olan kedilerin, aşırı kaşınma ve yalama davranışları sergilemesi, bir hastalık habercisi olduğunu göstermektedir. Sorunun anlaşılarak titizlik ile muayene edilmesi gerekmektedir.