Köpeklerde Deri Mantarı Hastalığı Tedavisi & Belirtileri

Köpeklerde mantar oldukça sık görülen bir deri hastalığdır. Köpeklerde en sık olarak görülen mantar türleri; Microsporum canis,  Microsporum gypseum,  Trichophyton mentagrophytes’dir.

Dermatofitoz (Mantar) nedir?

Dermatofitoz, insanlarda, köpeklerde ve kedilerde ortaya çıkabilen oldukça bulaşıcı bir mantar enfeksiyonudur.  Enfekte bir hayvandan dökülen mantar sporları, çevrede 18 aydan fazla yaşayabilir. Dermatofitoz mantarı sıcak ve nemli iklimlerde daha sık görülür.

Dermatofitozis mantarları derinin, saçın ve tırnakların dış tabakasında bulunan keratin ile beslenir. Bu mantar hastalığı genellikle köpeklerin kıl köklerini enfekte eder. Tüylerin deri çizgisinde kırılmasına neden olarak yuvarlak tüy dökülmesine neden olur. Hastalık köpeğin vücuduna yayıldığı için lezyonlar düzensiz olabilir. Dermatofitoz genellikle kaşıntılı değildir, ancak lezyonlar, köpeğinizin enfekte bölgeyi yalaması nedeniyle ciltte yaralara neden olabilir.

Bazı köpekler asemptomatik taşıyıcılar olabilir, yani hastalığın dış belirtilerini göstermezler, ancak hastalığı diğer hayvanlara veya insanlara bulaştırabilirler. Evcil hayvanınızın dermatofitozu olduğuna inanıyorsanız, hastalığın evinizin diğer üyelerine bulaşmamasını sağlamak için onu bir veteriner hekiminize kontrol ettirtmenizde fayda vardır.

Köpeklerde Dermatofitoz (Mantar) Belirtileri

Dermatofitoz ile enfekte olan köpekler, aşağıdaki semptomlardan bir veya daha fazlasını gösterebilir:

• Yuvarlak kabarık tüy dökülmesi alanları
• Pullu veya kabuklu deri
• Tahriş olmuş ve iltihaplı tüy kökleri
• Deride püstüller
• Kuru, kırılgan veya çatlamış tırnaklar
• Sekonder bakteriyel deri enfeksiyonları

Köpeklerde deri mantarı, hayatı tehdit eden bir hastalık değildir, ancak çok bulaşıcıdır ve veteriner hekim müdahalesini gerektirir. Köpeklerde mantar belirtilerini bilmek, hastalığı insanlara veya diğer evcil hayvanlara geçmeden önce yakalamanıza yardımcı olabilir.

Deri sorunları, köpeklerde Cushing hastalığı, hipotiroidizm , besin dengesizliği gibi birçok ciddi altta yatan durumla ilişkilidir veya alerji , farklı bir parazit veya enfeksiyon  gibi diğer deri hastalıklarının belirtileri olabilir.

Köpeklerde Deri Mantarı Türleri

Köpeklerde dermatofitlere neden olabilecek en yaygın üç mantar türü vardır; üçü de zoonotiktir ve evcil hayvandan insana bulaşabilir. Köpeklerde, dermatofit vakalarının yaklaşık %70’ine Microsporum canis mantarı , %20’si Microsporum gypseum ve %10’u Trichophyton mentagrophytes mantarından kaynaklanır

• Microsporum canis – Kedi, köpek ve insanlarda derinin üst katmanlarını etkileyen mantar
• Microsporum gypseum – Toprakla ilişkili bir dermatofittir
• Trichophyton mentagrophytes – özellikle Terrier ırklarını etkiler.

Köpeklerde Dermatofitoz (Mantar) Nedenleri

• Dermatofitoz bulaşıcıdır ve mantar etkenine doğrudan maruz kalma yoluyla bulaşır.
• Enfekte bir hayvan veya insanla temas yoluyla bulaşabilir.
• Dermatofitoz, kontamine toprak elle tutularak da geçirilebilir.
• Mantar sporları evcil hayvanın yatak takımı, fırçaları ve mobilyaları ile bulaşabilir.
• Köpek yavruları, bağışıklık sistemi baskılanmış köpekler veya steroid ilaçları kullanan evcil hayvanlar, dermatofitoza yakalanmaya daha yatkındır.
• Enfekte kemirgenlerle temas dermatofitoz bulaştırabilir
• Pire ısırığı mantarları bulaştırabilir

Köpeklerde Mantar Nasıl Yayılır?

Dermatofitli köpeklerin çoğu, enfekte hayvanlarla, mobilya veya tımar araçları gibi kontamine nesnelerle temas yoluyla hastalığı alırlar.  Mantar sporlarıyla ilişkili kırık tüyler, hastalığın yayılması için önemli kaynaklardır. Temas her zaman enfeksiyonla sonuçlanmaz. Enfeksiyonun oluşup oluşmadığı mantar türüne, köpeğin yaşına, sağlığına, maruz kalan deri yüzeylerinin durumu, tımar davranışı ve beslenme gibi konakçı faktörlerine bağlıdır. Genç veya zayıf düşmüş hayvanlarda enfeksiyon kalıcı ve yaygın olabilir.  Konak bağışıklığı geliştikçe enfeksiyonun daha fazla yayılması durur, ancak bu süreç birkaç hafta sürebilir.

Yayılmadan sorumlu mantar sporları 18 aya kadar canlı kalabilir ve tipik olarak enfekte tüylerin dökülmesi veya kırılması yoluyla yayılır.

Köpeklerde Dermatofitoz (Mantar) Teşhisi

Veteriner hekiminiz, evcil hayvanınızın kapsamlı bir anamnezini alacaktır. Size semptomların ne olduğu ve ne zaman başladığına dair sorular sorulacak. Veteriner hekiminiz fiziksel bir muayene yapacaktır. Dermatofitozda kullanılan yaygın bir tarama testi, Wood lambası adı verilen özel bir ultraviyole ışığın kullanılmasıdır. Wood’un lambasına maruz kaldığında karanlık bir odada sarı-yeşil bir tonla parlayacak olan çeşitli  mantarı türleri vardır. Tüm mantarlar floresan yaymadığı için Wood lambası her zaman doğru değildir.

Daha güvenilir bir test, evcil hayvanınızın derisinden veya tüylerinden bir örnek alınarak mantar kültürü yapılmasıdır. Bu kültür teşhis için en ideal yöntemdir. Ancak sonuç vermesi 21 gün kadar sürer. Örnek alınmadan önce en az 5-7 gün kadar lezyonlu bölgelere ilaç, krem vs. sürülmemesi gereklidir. Veteriner hekiminiz ayrıca mantar sporlarını tespit edip edemediğini görmek için köpeğinizin tüylerini mikroskop altında inceleyebilir.

Son zamanlarda dermatofitler için yeni bir teşhis yöntemi olan PCR da kullanılabilmektedir.

Köpeklerde Dermatofitoz (Mantar) Tedavisi

Dermatofitoz teşhisi konulduktan sonra tedavi hedefleri köpeğin derisindeki mantarları yok etmek, tüyleri normal duruma getirmek ve enfeksiyonun diğer aile üyelerine yayılmasını önlemek olacaktır. Bu nedenle dermatofitoz tedavisi, topikal, sistemik  ve çevresel kontaminasyona yönelik tedavi kombinasyonunu içerecektir.

Topikal Tedaviler

Veteriner hekiminiz enfeksiyonu tedavi etmeye ve kontrol etmeye yardımcı olmak için krem, merhem ve/veya ilaçlı şampuan gibi topikal bir tedavi önerecektir. Ayrıca tedaviyi hızlandırmak ve etkilenen bölgelerdeki tüyleri tıraş etmeyi önerebilir. Topikal tedavinin enfeksiyonu tamamen ortadan kaldırması birkaç ay sürebilir, ancak çevresel kontaminasyonu önlemeye yardımcı olur.

Lezyonlara merhem uygulanmadan önce bölge temizlenmeli ve merhemleri uyguladıktan sonra köpeğinizin yalamaması için yakalık takmanız gerekmektedir. İlaçlı şampuanlar uygulanırken de genellikle şampuan uygulandıktan sonra bir süre (ortalama 7 dk) bekletilip sonrasında iyice durulanmalıdır. Bu uygulama çoğu ilaç için haftada iki kere tavsiye edilir.

Sistemik Tedaviler

Topikal tedaviye cevap alınamadığında ya da çok şiddetli ve generalize durumlarda sistemik antifungal ilaçlar reçete edilir.  Bu ilaçların her birinin yan etkileri olabilir, bu nedenle veteriner hekiminiz tedavi süresince veya sonrasında köpeğinizin organlarının ilaçlardan etkilenip etkilenmediğini görebilmek için kan tahlilleri yapmak isteyecektir.

Oral terapi genellikle topikal terapi ile birlikte kullanılır. Veteriner hekiminiz,  size evde başka evcil hayvanınız olup olmadığını soracaktır ve şu anda mantar belirtileri göstermeseler bile onları da mantar için test etmenizi ve tedavi etmenizi önerebilir.. Klinik belirtilerin kaybolması, köpeğinizin artık bulaşıcı olmadığı anlamına gelmez ve tedavi süresi bittikten sonra tekrar bir mantar kültürü yapılarak tamamen iyileşip iyileşmediği kontrol edilmelidir.

Çevresel Temizlik 

Mantar sporları çevreye yayılabilir ve evdeki diğer hayvanlara veya insanlara bulaşabilir. Evcil hayvanınızın yaşadığı ortam sık sık dezenfekte edilmeli, süpürülmeli ve silinmelidir. Evcil hayvanınızın yatağı ve oyuncakları mutlaka yıkanmalıdır. Hava filtreleri sık sık değiştirilmelidir.

Saç köklerinin içinde yaşayan sporlar her seferinde aylarca bulaşıcı kalır. Koltuklarda, bakım aletlerinde, yatak takımlarında, mobilyalarda ve giysilerde hayatta kalır. Tüm bu tüyleri temizlemek tedavinin bir parçasıdır, ancak birçok köpek sahibinin bildiği gibi, aynı zamanda biraz zorlayıcıdır.

 Köpeklerde Dermatofitozun İyileşmesi

Evcil hayvanınızın dermatofitozdan kurtulacağına dair prognoz çok iyidir. Evcil hayvanınızın ilerlemesini kontrol etmek, reçete edilen ilaçları izlemek ve kültürleri tekrarlamak için takip ziyaretleri gerekli olacaktır.

Evcil hayvanınız mantar önleyici ilaç kullanırken herhangi bir yan etki veya yeni belirtiler gözlemlerseniz, veteriner hekiminize bildirdiğinizden emin olun. Dermatofitozun tekrarlanmasını önlemek için tedavi planını izlemeniz son derece önemlidir.

Köpeklerde Saçkıran Önleme

Köpeğinizde veya temas ettiği diğer hayvanlardan veya insanlardan birinde mantar tespit edilmediği sürece önleyici bir müdahalede bulunmaya gerek yoktur. Köpeklerde mantar enfeksiyonunun yeniden bulaşmasını önlemenin en iyi yolu , ev ortamını ve hayvanların düzenli olarak temas ettiği her türlü alet ve yatak takımını tamamen temizlemek ve veteriner hekiminizin talimatlarına uymaktır.

Köpeklerde mantar belirtilerini bilmek, mantarın, köpeklerden insanlara veya diğer evcil hayvanlara yayılmasını önlemenize yardımcı olabilir. Köpeklerde mantar hakkında daha fazla bilgi için veya köpeğinizin mantar olduğundan şüpheleniyorsanız, mutlaka veteriner hekiminiz ile  iletişime geçin.