Kedilerde pemfigus foliaseus: Nedenleri ve tedavisi

Pemfigus, en basit tanımıyla bağışıklık sisteminin anormal bir şekilde çalışarak deri hücrelerine karşı antikor ürettiği bir cilt hastalığıdır. Derinin farklı bölgelerini etkileyen pemfigus türleri olsa da kedilerde en yaygın görülen türü pemfigus foliaseustur. Bu hastalığa yakalanan kediniz varsa bunun nedenleri, semptomları ve tedavi seçenekleri ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için okumaya devam edin…

Pemfigus foliaseus nedir?

Pemfigus foliaseus, pemfigus hastalığının kedilerde en sık görülen formudur. Diğer formlar arasında pemfigus eritematozus, pemfigus vulgaris, paraneoplastik pemfigus ve panepidermal pustular pemfigus bulunmaktadır.

Bu hastalık, bağışıklık sisteminin normal seyrinden farklı bir şekilde çalışmasıyla ortaya çıkan bir durumdur. Bu sorun ortaya çıktığında vücuttaki zararsız hücreler ve yapılar hedef alınmakta, bunlar zarar görmektedir. Bu sebeple pemfigus, otoimmun bir hastalıktır. Yani vücudun kendi kendine gerçekleştirdiği bir reaksiyon neticesinde oluşur. Derinin normal yapısında bulunan bileşenlere karşı otoantikor üretimi olur ve bunun sonucunda deride lezyonlar meydana gelir.

Pemfigus vakalarında, bağışıklık sistemindeki yanlış çalışma durumu cilt hücreleri arasındaki bağları hedef alır. Bu da kabarcıklar, irin dolu noktalar, çatlaklar ve kabuklanmanın ortaya çıkmasına neden olur.

Kısaca PF olarak isimlendireceğimiz pemfigus foliaseus çoğunlukla orta ya da yaşlı kedilerde görülmekle birlikte her yaşta başlama ihtimali bulunmaktadır. Belirlenmiş bir ırk yatkınlığı yoktur. Kedilerin cinsiyeti ile bu hastalığa yakalanma yatkınlıkları arasında da anlamlı bir bağlantı bulunamamıştır.

Kedilerde pemfigus foliaseus belirtileri

Kedilerde pemfigus foliaseus’tan en çok etkilenen bölgeler baş, kulaklar ve ayak tabanlarıdır. Kedilerin meme uçlarında ve tırnak yataklarında da yaygın olarak semptomlar oluşabilir. Belirtiler de en çok bu bölgelerde gözlenir. Vakalarda genellikle semptomlar belli bir bölgede yoğunlaşır ancak daha ciddi durumlarda bütün vücut etkilenebilir. En çok görülen semptomları şu şekilde sıralayabiliriz;

• Deride pullanma, kabuklanma, kızarıklık ve kaşıntı
• Deride sıvı dolu kistler
• Deride çatlama-yarılma
• Ayak tabanında çatlama
• Deride şişlikler
• Deride kalınlaşma
• Kıl dökülmeleri
• Epidermal kolaret
• Büyümüş ya da şişmiş lenf düğümleri
• Ateş
• Depresyon
• Topallama
• Çatlamış, yarılmış ya da ülser olmuş deriye bağlı olarak ikincil bakteriyel deri enfeksiyonu
• Kaşıntı ve ağrı
• Uyuşukluk ve iştah azalması da görülebilir ancak çoğu kedi iyi gözükür
• Nadiren de olsa hiporeksi ya da anoreksi de görülebilir

Kedilerde pemfigus foliaseusun nedenleri

Pemfigus foliaseusun kesin bir nedeni yoktur ve bağışıklık sisteminin neden vücudun normal, sağlıklı hücrelerini yabancı hücrelerden ayırt edemediği ve normal dokuları yok etmeye çalıştığı tam olarak anlaşılamamıştır. Bununla birlikte aşağıdaki bazı etkenler bu hastalığın tetikleyici faktörleri olabilmektedir;

• Belirli ırklarda kalıtsal yatkınlık
• Viral enfeksiyonlar
• Bazı vakalarda ilaçların yan etkisi olarak görülebilir
• Güneş ışığına aşırı maruz kalma
• Uzun süreli alerjik cilt hastalıkları
• Bazı diğer cilt hastalıkları
• İkincil enfeksiyonlar pemfigus foliaseusun daha da kötüleşmesine ve böylece bir kısır döngünün ortaya çıkmasına neden olabilir.

Kedilerde pemfigus foliaseus nasıl teşhis edilir?

Dermatolojik hastalıklarda zamanında tanıya ulaşmak oldukça zor olabilir, çünkü diğer birçok hastalık ile ilk bakışta benzer şekilde ortaya çıkmaktadır. Pemfigus foliaseus’un bakteriyel follikülitis, mantar, demodikozis, lupus eritematozus, dermatomiyozitis, eozinofilik püstülozis vb. birçok hastalıktan ayrımının yapılması gerekmektedir.

Veteriner hekimler mutlaka kediniz üzerinde kapsamlı bir fiziki muayene gerçekleştirecektir. Görülen lezyonların tanımlanması ve yukarıda bahsettiğimiz bölgelerde görülmesi hastalık hakkında ipuçları verecektir. Bazı vakalarda hastalık, ilaçların yan etkisinden kaynaklandığı için veteriner hekiminiz size lezyonların geliştiği aylarda kedinizin herhangi bir ilaç kullanıp kullanmadığını soracaktır. Bu sorunun cevabı teşhis için büyük önem teşkil etmektedir. Bunun yanı sıra kedinizin sağlığı, kedinizin açık havada doğrudan güneş ışınlarına maruz kalıp kalmadığı, belirtilerin ne zaman başladığı gibi bilgileri de veteriner hekiminizle paylaşmanız çok önemlidir.

Hayvanın geçmişi ve klinik belirtilere dayanılarak pemfigus foliaseustan şüphelenilebilir. Tam kan muayeneleri, biyokimya testleri ve idrar analizi testleri hastalık için spesifik bulguları sahip değildir. Lezyonlardan alınan örneklerin sitolojik incelenmesinde hastalığa dair hücresel aktivasyonun görülmesi tanıyı destekler nitelikte olabilir. Bununla birlikte etkilenen derini biyopsisi ve immunfloresan antikor testi neticesinde tanıya dair daha önemli veriler elde edilebilmektedir.

Tedavi edilmediği taktirde hastalığın komplikasyonları çok ciddi ve ölümcül olabileceği için hastalığın teşhisi ve tedavisi çok önemlidir.

Kedilerde pemfigus foliaseus nasıl tedavi edilir?

Veteriner hekiminiz, laboratuvar testlerinin ve biyopsinin sonuçlarına, kedinizin geçmişine ve mizacına bağlı olarak onun için uygun olabilecek tedavi seçeneklerini değerlendirecektir. Tedavinin amacı aşırı aktif çalışan bağışıklık sisteminin cilt hücrelerine yönelik saldırısını azaltmaktır.

Şiidetli şekilde etkilenmiş hastalar hospitalize edilebilir. Diğer hastaların ise sık sık kontrole gelmesi hastalığın gidişatı için önemlidir çünkü hastalığın tedavisi uzun süreler gerektirebilir.

Tedavi çoğunlukla ilaç tedavisini içerir. Çoğu vakada kortikosteroid ilaçlar tedavinin temel taşlarını oluşturmaktadır. Hastalığın kontrol altına alınmasının ardından genellikle ilacın dozu, yan etkileri en aza inecek şekilde belli bir seviyeye düşürülür. Bazı durumlarda hastalığın kontrol altına alınabilmesi için kortikostereoidler  ile birlikte sinerjik etki gösterecek olan azatioprin, klorambusil ve siklosporin de reçete edilebilir.

Tedavi sürecinde veteriner hekiminiz sizinle beklentilerinizi tartışacaktır. Tedavi süreci ile ilgili sizi bilgilendirecek ve ilacın dozunu zamanla değiştirmeyi, özellikle kortikosteroidlerin oluşturması beklenen yan etkileri ya da alternatif bir tedavi yöntemine geçmeyi gerektirebilecek olası durumları konuşacaktır.

Kedilerde pemfigus foliaseus iyileşir mi?

Kedilerde pemfigus foliaseus orta derecede kontrol edilebilir bir hastalıktır. Çoğu kedi bu hastalıktan uzun süreli bir ilaç tedavisinin ardından kurtularak günlük yaşamına normal bir şekilde devam edebilir. Buna karşın vakaların bir kısmında ise kedilerin hayatının geri kalanında ilaç kullanması gerekebilir. Düzenli bir şekilde hastanın izlenmesi gerekmektedir. Hastalığın nüksetmesi büyük oranda ilaçların azaltılması ya da kesilmesi ile ilişkilendirilmiştir.

Pemfigus foliaseusu olan kedilere nasıl davranılmalıdır?

Pemfigus foliaseusu olan kedilerde ömür boyu tedavi ya da kontrol gerektiği gözlenmiştir. Bunun nedeni ise bu hastalığın tedavisi sırasında kullanılan ilaçların ciddi potansiyel yan etkilerinden kaynaklanmaktadır ve takibi için sık sık testlerin tekrarlanması gerekebilir.

Tedavinin ardından ilk etapta 2-3 haftada bir veteriner hekiminiz kedinizi takip etmek için randevu verebilir. Kedinizde ilaçların etkisinin gözlenmesi ve yan etkisinin olup olmadığının görülebilmesi için rutin kan testleri istenecektir. Hastalığın iyileşme durumuna göre kontrollerin sıklığı 2-3 ayda bir şeklinde düzenlenir.

Güneş ışınlarının, bu hastalığı daha da şiddetlendirdiği bilindiği için kedilerin direkt olarak güneş ışığına maruz kalmasını sınırlamanız faydalı olacaktır.

Kedilerde pemfigus foliaseus bulaşıcı mıdır?

Pemfigus hastalığının bulaşıcılığı ile ilgili herhangi bir klinik bulgu bulunmamaktadır. Yani hasta kediden başka bir kediye ya da insana, temas ya da farklı bir şekilde bulaşma gibi bir riskten bahsedilmemektedir.

Pemfigus foliaseusu olan bir kedi ne zaman veteriner hekime götürülmelidir?

Kedinizin derisinde yukarıda da bahsettiğimiz gibi ani değişiklikler olduğunu gözlemlediğinizde, hastalığın teşhisi ve bir tedavi planının belirlenmesi için vakit kaybetmeden veteriner hekiminizle randevu ayarlamalısınız.

Özetle

Kedilerde pemfigus foliaseus spontan bir şekilde ortaya çıkabilir ya da nadiren de olsa ilaçların yan etkisi olarak, çevresel faktörlerden ya da eş zamanlı olarak ortaya çıkan otoimmün hastalıklarla ilişkili olarak karşılaşılabilen bir durumdur. Hastalığın lezyonları çoğunlukla gövde, kulak kepçesi ve ayak içlerinde görülür. Tanı esnasında kedinin herhangi bir ilaç kullanıp kullanmadığı başta olmak üzere tıbbi geçmişi incelenir ve gerekli görülen testler ve biyopsi neticesinde tanı konur. Çoğunlukla ilaç tedavisi uygulanır ve tedavi süreci ender karşılaşılan durumlar dışında kedilerin lehine gelişir ancak buna karşılık nüksetme oranı oldukça yüksek olduğundan hastalığın veteriner hekim tarafından kontrolü ve takibi çok önemlidir.