Dişi kediler ergenliğe ulaştıklarında ilk kızgınlık döngüsünden geçerler. Ergenlik dönemi ortalama 4 aylıkken başlasa da kediler genellikle 6-10 aylıkken çiftleşmeye ve hamile kalmaya uygun hale gelirler. Kızgın bir kedi, sahibi için oldukça can sıkıcı olabilir. Kısırlaştırılmış kedilerde kızgınlık işaretlerinin olması beklenmez. Yazımızda kedilerde kızgınlık belirtilerini, kısırlaştırılmış bir kedide kızgınlık belirtilerinin nedenlerini ve tedavi yöntemlerini ele alacağız.
İçindekiler
Kedilerde kızgınlık belirtileri
Kediler kızgınlık dönemine girdikleri zaman artık erkek kedilerle çiftleşip yavru kedi sahibi olacak olgunluğa erişirler. Bu durumda kedilerde bazı hamilelik belirtileri gözlenir ve ortalama 60-72 günlük bir hamilelik sürecinin ardından doğum gerçekleşir.
Kedilerde çoğunlukla davranışsal kızgınlık belirtileri gözlenir ve sahibi bu davranış farklılıklarını kolay bir şekilde fark eder. Özellikle kedinin çiftleşmeye müsait olduğu östrus döneminde bu belirtiler yaygın olur. Kısırlaştırılmış bir kedinin kızgın olduğunu anlamak için bu belirtilere hakim olmak çok önemlidir:
- Kızgın kediler normal dönemlerine göre daha sevecen ve sevgi arsızı olurlar. Daha fazla şefkat gösterisinde bulunurlar.
- Daha gürültücü olurlar ve mırıldanırlar.
- Evdeki eşyalara sık sık sürtünürler.
- Kuyruk kısmını sıklıkla havaya kaldırırlar.
- Evdeki nesnelere hakimiyet göstergesi olarak idrar püskürtme davranışını sergilerler. İdrara daha fazla çıkarlar.
- Dikkat çekmeye yönelik yerde yuvarlanma gibi davranışlarda bulunurlar.
- Erkek eş bulma amacıyla evin dışına çıkmaya çalışırlar.
- Cinsel birleşme gerçekleşmediği taktirde kediniz daha hırçın olabilir.
- Bahçenizde ve ev çevresinde yabancı erkek kediler görülebilir.
Kısırlaştırılmış kedilerde kızgınlık işaretlerinin nedenleri
Kısırlaştırılmış kedilerde normal şartlarda kızgınlık işaretleri görülmez. Eğer kediniz kısırlaştırıldığı halde bu belirtileri gösteriyorsa yolunda gitmeyen bir şeyler var demektir.
Yumurtalık kalıntı sendromu
Bir kedi kısırlaştırıldığında ve sahibi buna rağmen kızgınlık belirtileri gözlemlediğinde ilk akla gelen ameliyat sırasında geride kalıntılar kaldığıdır. Tabi, durum kimi zaman böyle olmaz. Bazı dişi kedilerde ana yumurtalığın dışında bir de yedek yumurtalık dokusu vardır. Bu doku, ana yumurtalıklar çıkarıldıktan sonra aktif olur. Ameliyat sırasında gözle görülemediği için fark edilmez ve yumurtalık bağları ile zamanla büyür.
Yumurtalık dokusu, karna dokunursa, hücrelere bağlanabilir ve damarlanabilir. Bu durumda yeni ve eskisinden daha küçük bir yumurtalık oluşabilir. Yeni yumurtalığın oluşması aylar hatta yıllar aldığı için kısırlaştırma ameliyatından çok zaman sonra yeni yumurtalığın oluşumu nedeniyle kedilerde kızgınlık belirtileri görülebilir.
Güdük pyometra
Bir kedi kısırlaştırıldıktan sonra, karnın içinde kanalın bağlandığı küçük bir rahim dokusu kalabilir. Kadınsal hormonlar olmadığı sürece bu parça aktif olmayacak ve pyometra (rahim iltihabı) gelişmeyecektir. Düzgün bir kısırlaştırma sürecinde hem yumurtalıklar hem de rahim alınır. Bunlardan biri tam yapılmadığında ilerleyen zamanlarda kızgınlık belirtileri görülmesi muhtemeldir.
Eğer hormonlar dolaşımda olursa rahim dokusunda bir pyometra ortaya çıkabilir ve bu da kızgınlık belirtilerinin görülmesine neden olabilir. Buna çoğunlukla vajinal akıntı ve şişmiş bir karın da eşlik eder. Güdük pyometradan şüphelenildiğinde, çıkarılması için bir veterinere başvurmak gerekebilir. Veteriner hekiminiz kedinizi muayene ettikten sonra kediniz için uydun tedavi planını hazırlayacak ve gerekli gördüğü taktirde ameliyatla pyometrayı çıkaracaktır.
Böbreküstü tümörleri
Böbreküstü tümörleri hormon üretimine sebep olduklarından kısırlaştırılmış kedilerde kızgınlık belirtilerine neden olabilir. Bu tümörlerin çıkarılması zordur. Cerrahi operasyon yapılırken yumurtalık kalıntısı ile arasında ayrım yapılmalıdır. Kedinizde yumurtalık kalıntısı olduğunda kediniz kızgınlık döngüsüne girer ancak böbreküstü tümörlerinde bir döngü söz konusu değildir ve sadece bazı kızgınlık belirtileri gözlemlenir.
Hormona maruz kalma
İnsanların kullandığı östrojen içeren çeşitli kremler insanların ellerinde ya da kollarında kalabilmektedir. Kediler de insanların ellerini ve kollarını yaladıkları zaman östrojen hormonları kedileri harekete geçirebilir. Kremlere maruz kalan kedilerde ise kızgınlık belirtileri görülebilir ancak kedinin bir kızgınlık döngüsüne girmesi beklenen bir durum değildir.
Tedavinin önemi
Hormonlar kısırlaştırılmış dişi kedi için riskli sonuçlar doğurabilir. Dişilik hormonlarına uzun süre maruz kalan kedilerde meme kanseri olma ihtimali artmaktadır. Küçük bir rahim parçasının bile karında kalması ileride enfeksiyon rahatsızlıklarına neden olabilir. Kedinin beklenmeyen bu kızgınlık belirtileri onun davranışsal anlamda da sorun çıkarmasına ya da eskiye göre daha huzursuz ve gergin olmasına da neden olabilir.
Tedavisi ve önleme yolları
Östrojen içeren çeşitli kremler kullanıyorsanız bunları vücudunuza uygularken eldiven kullanarak ellerinize ve kollarınıza bulaşmasını önleyebilirsiniz. Böylelikle hormonun zararlı etkisi, sizi yalayan kedinize bulaşmamış olacaktır.
Kısırlaştırılmış bir kedi hala kızgınlık belirtileri gösteriyorsa mutlaka veterinerinizle iletişime geçin. Eğer kısırlaştırma operasyonu esnasında uterus ve yumurtalık parçası kaldıysa onların temizlenmesi ile sorun ortadan kalkacaktır. Eğer başka tıbbi bir problem varsa veteriner kontrolünde uygulayacağınız tedavi yöntemiyle problemin çözersiniz.
Veterinerinizin düzenli olarak kedinizin sağlık durumunu kontrol ve takip etmesi çok önemlidir. Bu sayede olası sorunlar önceden tespit edilir ve hastalık büyümeden tedavisine başlanabilir.
