Kedilerde karaciğer yetmezliği: Belirtileri ve tedavisi

Kedilerde karaciğer, hasara ve hastalıklara çok duyarlı, oldukça hayati organlardan biridir. Bu nedenle kedinizin hızla tedavi edilebilmesi için hastalığın belirtilerini tanımak çok önemlidir. Kedilerde karaciğer yetmezliği de yaygın olarak görülen karaciğer hastalıkları arasında bulunmaktadır.

Kedilerde karaciğer yetmezliği nedir?

Kedilerde karaciğer yetmezliği ya da akut karaciğer yetmezliği olarak tanımlayabileceğimiz hastalıkta, karaciğerin fonksiyonlarının en az %70 oranında kaybolması durumu ortaya çıkmaktadır. Karaciğer yetmezliği, organın işlevini yavaş yavaş yitirdiği karaciğer hastalıklarının aksine ani olarak gelişir ve karaciğer nekrozu (organın ölümü) nedeniyle meydana gelir.

Kedilerde karaciğer yetmezliğinin nedenleri nelerdir?

Kedilerde karaciğer yetmezliği tedavisi için en önemli unsur buna neden olan şeyin tespitidir. Nekroz (doku ölümü) ile karaciğer enzimlerinin kaybı ve karaciğer fonksiyonlarının bozulmasıyla kendini gösterir. Sonucunda ise bütün organ yetmezliğine neden olur. Karaciğer yetmezliğine sebep olan nedenler şunlardır:

• Bazı antibiyotikler, analjezikler, kemoterapi ve anestezik bazı ilaçlar
• Leptospirosis gibi bazı bulaşıcı hastalıklar
• Mavi-yeşil alglere maruz kalma
• Gıda kaynaklı aflatoksinlere maruz kalma
• Sago palmiyesi
• Ksilitol içeren sakız-şeker tüketimi
• Amanita phalloides mantarının bulunduğu biyolojik kökenli toksinler
• Aşırı sıcağa maruz kalma neticesinde ortaya çıkan sıcak çarpması
• Nefes alamama (hipoksi)
• Karaciğere yeterli sıvı akışının olmaması (perfüzyon yetersizliği)
• Kan pıhtısı hastalığı
• Kedinizin geçirdiği şok
• Dissemine intravasküler koagülasyon (küçük kan damarlarında pıhtıların oluşması)
• Akut dolaşım yetmezliği
• Protein senteziyle ilgili yaşadığı sorunlar

Kedilerde karaciğer yetmezliği belirtileri nelerdir?

Akut karaciğer yetmezliği, gastrointestinal sistem, böbrek sistemi, karaciğer ve safra kesesini içine alan hepatobiliyer sistem, sinir sistemi, renal, ürolojik ve kan (hematolojik sistem) gibi çeşitli organ sistemlerini etkilemekte ve bunlara bağlı vücudun genelinde görülebilecek çeşitli belirtiler ortaya çıkabilmektedir. En çok görülen semptomlar şu şekildedir:

• Halsizlik ve durgunluk
• Kusma
• İshal
• Ani ve belirgin kilo kaybı
• İştahta azalma
• Poliüri (fazla idrar çıkışı)
• Polidipsi (fazla su içme)
• Karaciğerde büyüme
• Sarılık
• Zayıflama
• Kanlı dışkı
• Nöbetler
• Sıvı nedeniyle şişmiş karın
• Depresyon
• Karaciğer hastalığına bağlı oluşan bir beyin hastalığı olan hepatik ensefalopati
• Pıhtılaşma komplikasyonları

Kedilerde karaciğer yetmezliği nasıl teşhis edilir?

Karaciğer yetmezliğinin ortaya çıkmasından sonraki birkaç gün içinde teşhis edilmesi hastalığın iyileşmesi ile ilgili olumlu düşünceler açısından önemlidir. Veteriner hekim, kedi sahibinden, görülen belirtileri ve bu belirtilerin ne kadar süredir görüldüğünü öğrenmek isteyecektir. Ardından kedinin sağlık geçmişini incelemesi gerekecektir. Kedinin fiziksel muayenesinde ise veteriner hekimin bakacağı öncelikli şeyler sarılık ve karın şişliği belirtileri olacaktır.

Tam kan sayımı, biyokimyasal profil ve idrar tahlili gibi birkaç tane test yapılacaktır. Bu testlerle karaciğerin sağlıklı çalışmasına engel olabilecek bir enfeksiyonun olup olmadığı, anemi, idrarda şeker oranı, vücutta başka hangi organ sistemlerinin etkilendiği, protein sentezi bozukluğu, karaciğerdeki enzimlerin sağlıklı çalışıp çalışmadığı, idrarda bilirubinin varlığı gibi durumların tespiti yapılmaktadır. Karaciğer yetmezliği durumlarında anemi, trombositopeni (kanda pıhtılaşma hücrelerinin eksikliği), yüksek ALT-AST (karaciğer enzimleri) değerleri, hiperkolesterolemi (kanda kolesterol yüksekliği), normal ya da düşük BUN, TSBA (total serum safra asitleri) değerinde yükselme, amonyak değerinde yükselme görülebilmektedir.

Kan testlerinin yanında görüntüleme yöntemlerine de başvurulur. Bunun için karın röntgeni çekilir. Röntgende karaciğerin büyümesi, yapısının bozulması veya karında sıvı toplanmasının görülmesi karaciğer yetmezliğine dair şüpheyi arttırır. Röntgen ile birlikte ultrasonografi de kullanılır. Ultrasonografik muayenede karaciğer ve karaciğer dışındaki organların yapısı incelenerek sorunun kaynağına yönelik daha detaylı inceleme yapılabilir.

Testler neticesinde büyük oranda karaciğer yetmezliğini teşhis edebilse de kesin tanı koyabilmek için veteriner hekiminiz biyopsi isteyebilir. Veteriner hekiminiz, ultrason esnasında iğne aspirasyonu ile ya da ameliyat ile karaciğerden küçük bir örnek alarak incelemeye gönderecektir.

Kedilerde karaciğer yetmezliği nasıl tedavi edilir?

Karaciğer teşhisi konan kedilerin tedavisi için hastanede yatış çok önemlidir. Yoğun bir tedavi süreci olabildiği için evde tedavi pek tercih edilmeyen bir durumdur.

Sıvı tedavisi

Kedilerde karaciğer yetmezliği tedavisi esnasında en önemli şeylerin başında dehidrasyonu önlemek geliyor. Bunun için kediye intravenöz sıvılar verilecektir. Elektrolit dengesizlikleri ve düşük kan seviyesini dengelemek için elektrolitler ve şeker takviyesi de yapılacaktır.

Beslenme tüpü

Gerekli duyulan durumlarda (özellikle iştahsız ve uzun süredir yemek yemeyen hayvanlarda) veteriner hekim,  kedinin tüp yardımıyla beslenmesini isteyebilir. Bu durumda veteriner hekim beslenme tüpünü, kedinin boynunda açılacak küçük bir kesik ile burun içinden ya da yada doğrudan yemek borusuna yerleştirilecektir. Tüp sayesinde kedinin yaşam fonksiyonları için gerekli olan besinler doğrudan ya mideye ya da bağırsağa iletilir. Diyet, kan pıhtılaşmalarının önlenmesi ve iyileşmenin desteklenmesi amacıyla E ve K vitaminleri yönünden hayli zengin olacaktır.

İlaç tedavisi

Akut karaciğer yetmezliği tedavisi esnasında vücuttaki komplikasyonların düzeltilebilmesi hem de karaciğer yetmezliğinin birincil sebeplerinin tedavi edilebilmesi amacıyla birtakım ilaçlar da kullanılabilir. Tedavi sürecinde kullanılan bazı ilaçlar şu şekildedir:

• Antioksidanlar: İyileşmeyi destekler.
• Hepatoprotektanlar: Karaciğerde daha fazla hasar oluşmasını engeller.
• Antiemetikler: Kusma ve mide bulantısını önler.
• Mide koruyucular: Kusmayı önler ve mideyi rahatlatır.
• Antibiyotikler: Vücuttaki bakteri ve enfeksiyonları öldürür.
• Diüretikler: Vücuttaki fazla sıvının atılmasını sağlar.
• Mannitol: Beyindeki ödemi azaltır.
• Laktuloz: Amonyak emilimini azaltır.
• Antiülser ilaçları: Ülserin tedavi edilmesini sağlar.
• Koagülopati ilaçları: Kan pıhtılaşmasını sağlayarak iç kanamayı önler.

Kedilerde karaciğer yetmezliği nasıl önlenir?

Her kedinin karaciğer yetmezliğine yakalanma ihtimali bulunuyor ancak alınacak bazı tedbirler ile kedinizin bu hastalığa yakalanma riskini en aza indirmek sizin elinizde. Alabileceğiniz bazı önlemler şu şekildedir:

• Özellikle antibiyotikler başta olmak üzere ilaç kullanımının mutlaka veteriner hekim kontrolünde yapılması gerekmektedir.
• Enfeksiyonlardan ve bulaşıcı hastalıklardan korumak amacıyla temizliğine çok dikkat edilmelidir.
• Veteriner hekimin önereceği dengeli bir beslenme programı uygulanmalıdır.
• Kedinin yeterli düzeyde sıvı tüketmesi sağlanmalıdır.
• Kedi çok iyi gözlenmeli ve günlük alışkanlıklarındaki değişimlerde mutlaka veteriner hekim tarafından muayenesi sağlanmalıdır.
• Özellikle 6 yaşını geçmiş kedinizin her 6 ayda 1, daha genç kedinizin ise her senede 1 defa genel muayenesini, kan-idrar tahlillerini ve röntgen testlerini yaptırmalısınız.

Karaciğer yetmezliği olan kediye nasıl davranmalısınız?

Karaciğerdeki hasarın iyileşmeye devam etmesi ve kedinin ihtiyaç duyduğu bütün besin maddelerini almasını sağlamak için veteriner hekimin reçete edeceği diyet programına evde de devam edilmesi gerekecektir. Veteriner hekim tarafından reçete edilmiş olan ilaçların verilen talimatlara göre alınması da çok önemlidir.

Karaciğerin ve diğer organların kendini toparlayabilmesi için kedinin dinlenmesi için fazla hareket ettirmemek de önemlidir. Hastalığın vücuttan tam olarak gittiğinden emin olmak için de kedinin düzenli olarak veteriner hekim tarafından kontrolü sağlanmalı ve takibi yapılmalıdır.

Kedilerde karaciğer yetmezliği bulaşıcı mıdır?

Enfeksiyon, toksik nedenler gibi durumlarda karaciğer yetmezliği bulaşıcı olabilir ancak her durumda bulaşıcı olacağına dair herhangi bir bilimsel kanıt bulunmuyor.

Karaciğer yetmezliği olan kedilerin beslenmesi nasıl olmalıdır?

Karaciğer yetmezliği olan kedilerde mutlaka veteriner hekimin önereceği bir diyet programı uygulanmalıdır. Bu programda veteriner hekim, karaciğer hasarı bulunan hayvanlar için özel formüle edilmiş mamalardan tavsiye edebilir. Bunun yanında kedinizin karaciğerinin ve hasar gören diğer organların daha hızlı iyileşebilmesi için E ve K vitaminlerinin yoğun olduğu bir liste önerecektir. Kedinin diyetinde yapılacak değişikliklerde kesinlikle veteriner hekime danışılmalıdır.

İlgili diğer makaleler:

• Kedilerde yüksek kolesterol belirtileri ve tedavisi
• Kedilerde yaygın sindirim sorunları
• Kediler neden kusar?