Kedilerde Layşmanyaz: Nedenleri ve tedavisi

Leishmania cinsine ait parazitler tarafından kedilere ve diğer canlılara bulaştırılan layşmanyaz hastalığı, özellikle deride semptomlara yol açan, uzun süreli tedavi gerektiren bir rahatsızlıktır. Kedilerde layşmanyaz diğer canlılara göre daha az görülse de ihmal edilmemesi gereken bir enfeksiyon türüdür.

Kedilerde layşmanyaz nedir?

Layşmanyaz, kum sinekleriyle kedilere bulaşan bir hastalıktır. Kum sinekleri, paraziti ısırıklar yoluyla, deriye iletir. Deriye yerleşen parazitlerin kuluçka süresi birkaç hafta olabileceği gibi aylar hatta yıllar bile sürebilir. Hastalık, özellikle Akdeniz, Orta ve Güney Amerika ve Meksika’da yaygın olarak görülür.

Kedilerde layşmanyaz, bir tek hücreli organizmanın neden olduğu, çok ciddiye alınması gereken, kronik bir hastalıktır. Köpeklerde daha yaygın olarak görülmesine karşın, kedilerde de görülebilmektedir. Yaş, cinsiyet ya da ırk gibi tercihleri yoktur ancak erkek kedilerde görülme olasılığı daha fazladır. Kedilerde görüldüğü taktirde semptomlar ortaya çıktığında genellikler kedilerin derisi ve iç organları etkilenir. Layşmanyaz kedilerde iki farklı hastalığa neden olur: Bunlardan ilki deri reaksiyonudur. Diğeri ve daha şiddetli olanı ise kara humma olarak da bilinen karın bölgesi reaksiyonudur.

Bazı hayvanların vücudunda bu enfeksiyon bulunmasına karşın sadece taşıyıcı oldukları için herhangi bir semptom görülmeyebilir. Bu canlılar hastalık belirtisi göstermese bile phlebotomus ve lutzomyia cinsi tatarcıklar aracılığıyla vücutlarındaki tek hücreli canlının diğer canlılara bulaşmasına neden olabilir. Kedilerin yanı sıra kemirgen canlıların ve insanların taşıyıcı olduğu düşünülmektedir.

Kedilerde layşmanyazın nedenleri nelerdir?

Layşmanyaz, enfeksiyona neden olan protozoal organizmayı ileten enfekte olmuş tatarcık ısırıklarıyla başka bir canlıya bulaşır. Enfekte olan tatarcıklar çoğunlukla Akdeniz, Orta Doğu, Asya, Orta Amerika ve Güney Amerika’da çok yaygındır. Bu bölgelerde bulunan ve buralara seyahat etmiş olan kediler, enfekte tatarcık ısırıkları ile bu hastalığa yakalanabilir. Tatarcıklar, Kuzey Amerika ve Kuzey Avrupa’da çok fazla görülmez. Bu nedenle bu bölgelerdeki kedilerde bu hastalığa çok fazla rastlanmaz.

Kedilerde layşmanyaz belirtileri nelerdir?

Kedilerde layşmanyaz asemptomatik olabilir yani herhangi bir belirti göstermeyebilir, çünkü kedilerin hastalığa yakalanmayan sadece taşıyıcı konumunda canlılar olduğu düşünülür. Buna karşın zaman zaman kedilerde de bu hastalığın belirtileri gözlenir ve bu durumda kediler de diğer canlılarla aynı semptomları içerir. Örneğin:

• Deri lezyonları (ülseratif, egzama vb.)
• Saç ve kıl dökülmesi
• Kilo kaybı
• Lenf düğümü büyümesi (vakaların yaklaşık yarısında görülür)
• Oküler lezyonlar
• İştahta azalma
• Burun kanaması
• Kronik gingivostomatit
• Letarji (halsizlik ve isteksizlik)

Kedilerde layşmanyaz nasıl teşhis edilir?

Layşmanyazın semptomları çok çeşitli olabildiğinden veterinerinize kedinizin genel durumu hakkında bilgi vermeniz çok önemlidir. Kedinizde gözlemlediğiniz layşmanyaz belirtilerini not almanız veterinerinizin daha sağlıklı ve hızlı bir şekilde teşhis koymasına yardımcı olacaktır. Özellikle kedinizin son zamanlarda nerelere seyahat ettiği ile ilgili hazırlayacağınız liste çok önemlidir. Hastalığın kuluçka süresi uzun olduğundan listenizi hazırlarken 2-3 öncesine kadar gitmeniz gerekecektir.

Kedinizi veterinere götürdüğünüzde veteriner, layşmanyazın yaygın belirtileri olan deri ve oküler lezyonları arayarak kedinizin tam bir fiziki muayenesini gerçekleştirecektir. Tanı için genellikle cilt, lenf düğümleri, kan ya da etkilenen herhangi bir doku numunesinde sitoloji, histoloji, izolasyon ya da polimer zincir reaksiyonu (PZR) kullanılarak doğrulanır.

Kedilerde layşmanyaz nasıl tedavi edilir?

Vaka, eğer çok ağır değilse genellikle tedavi ayakta gerçekleştirilir. Genellikle enfeksiyona karşı ilaçlı tedavi uygulanır ve bu yöntemin başarı oranı hayli yüksektir. Ek olarak kediyi rahatsız edecek cilt şişmeleri varsa, şişliği yok etmek için cerrahi müdahale de tercih edilebilir. Hastalık hafif seyrediyorsa veteriner gerekli gördüğü taktirde böbrek yetmezliği için tasarlanmış yüksek kaliteli bir protein diyeti ile kedinizin desteklenmesini önerebilir.

Layşmanyaz, uzun süreli tedavi gerektiren bir hastalıktır. Bu nedenle veterineriniz, size risk faktörleri ve hastalığın nasıl yönetileceği hakkında bilgilendirme yapacaktır. Hastalık tedavi edilse bile tekrarlama ihtimali bulunmaktadır ve hem kedi sahibi hem de veteriner tarafından kedinin sıkı bir şekilde takibi çok önemlidir.

Kedilerde layşmanyaz iyileşir mi?

Layşmanyaz hastalığı tedavi edilebilir bir hastalık olmasına karşın, bazı hayvanlar kalıcı olarak enfekte kalabilir. Hastalık sürecinde tedavi genellikle olumlu sonuçlansa da zaman zaman ilaçla kontrol alınamayabilir ya da organ yetmezliği başlayabilir. Bu durumda hastalığın prognozu ne yazık ki kötüdür ve veterineriniz size ötenazi seçeneğini hatırlatabilir.

Kedilerde layşmanyaz bulaşıcı mıdır?

Leishmaniasis bulaşıcı bir hastalıktır. Flebotomin tatarcık ismi verilen mekanik bir vektör aracılığıyla insanlar da dahil olmak üzere diğer konakçılara bulaşabilir. Hastalık aynı zamanda hayvanlar arasında gerçekleştirilen kan nakli yoluyla da bulaşabilir.

Kedilerde layşmanyaz nasıl önlenir?

Kedilerde layşmanyazın önlenmesi noktasında ilk tedavinin ardından düzenli olarak izlenmesi çok önemlidir. İlk tedaviden birkaç ay ile bir yıl sonra hastalığın nüksetme ihtimali bulunmaktadır. Veteriner, tedaviden sonra en az iki ayda bir kedinizi düzenli olarak kontrol etmek isteyecektir çünkü başarılı bir tedavi için prognozun takibi çok önemlidir.

Layşmanyaz olan bir kedi ne zaman veterinere götürülmelidir?

Kediler genellikle layşmanyaz taşıyıcısı olduğundan çoğunlukla hastalığın belirtisi görülmeyebilir. Hastalığın kuluçka süresi de 2-3 yılı bulabildiğinden kedi sahipleri tarafından fark edilebilecek çok fazla belirti olmayabilir. Bundan dolayı kedinizin düzenli aralıklarla veteriner tarafından sağlık kontrolünden geçirilmesi faydalı olacaktır.