Kedilerde zambak zehirlenmesi – Belirtileri ve tedavisi

Çiçek aranjmanlarının vazgeçilmezlerinden zambaklar, kediler için son derece zehirlidir. Bitkinin tamamı kediler için toksik özellik taşıdığından kedinizin bir ısırığı (bir iki yaprak bile) bile onun zehirlenmesine neden olabilir ve makul bir süre içinde tedavi edilmezse ölümüne neden olabilir. Zambak zehirlenmesinin herhangi bir panzehiri bulunmadığı için kedilerde zambak zehirlenmesi ile ilgili mümkün olduğunca çok şey bilmek önemlidir.

Okumanızı tavsiye ediyoruz: Kediler için zehirli bahçe bitkileri

Zambak zehirlenmesi nedir?

Zambağı tam olarak neyin zehirli yaptığı bilinmemekle birlikte bitkinin suda çözünen kısımlarının zehirlenmeye sebep olduğu bilinmektedir. Zambağın her noktasında kedilerde özellikle böbreklere zarar veren bir kimyasal üretilmektedir. 2-3 yaprağın yenilmesi bile öldürücü olabilir.

Zambaklar kediler için o kadar zehirlidir ki, bir kedi bir zambak yaprağını ısırarak, zambak polenlerini yalayarak ya da kesilmiş zambaklar için hazırlanmış bir vazodan su içerek bile ölüme kadar gidebilen zehirlenme vakalarıyla karşı karşıya kalabilmektedir.

Zambak zehirlenmesi belirtileri

Zehirlenmenin ilk belirtileri genellikle uyuşukluk, halsizlik, iştahsızlık ve kusma şeklinde olmaktadır. Kusma belirtisi aniden ortaya çıkar ve 4-6 saat içinde belirtilerin şiddeti azalır ancak bu zehirlenmenin ortadan kalktığı anlamına gelmez. Depresyon ve iştahsızlık genellikle zambağın vücuda alınmasından sonraki 12 saat içinde ortaya çıkar ve kusmaya eşlik eder. Zaman geçtikçe titreme ve nöbet meydana gelebilir. Eğer hala müdahale edilmezse idrara daha sık çıkma ve dehidrasyon 12-24 içinde meydana gelir. Müdahale edilmezse 24-48 saat içinde hiç idrar üretilememesi ve böbrek yetmezliği  meydana gelir. Kusma 36 saat sonra tekrarlar ve halsizlik gittikçe artar. Hasta sürekli yatış pozisyonuna geçer ve tedavi edilmemesi durumunda 3 ile 5 gün arasında ölümle sonuçlanabilir. Ölümle sonuçlanma süreci 7 güne kadar da uzayabilir. Müge çiçeği zehirlenmesinde böbrek yetmezliği belirtisine rastlanmamasına karşın kalp yetmezliğine neden olabilmektedir.

Zehirlenme belirtilerinin şiddeti kediden kediye değişkenlik gösterebilmektedir. Yaş ve ırk duyarlılığı bildirilmemiştir. Bazı kediler zehirlenmeye karşı daha duyarlı olabilmektedir. Bu nedenle kimi kediler zehirlenme sürecini çok kolay bir şekilde, minimum tedavi ile atlatabilirken kimi kediler çok yoğun bir tedaviye ihtiyaç duyabilmektedir.

Zambak zehirlenmesinin tedavisi

Zehirlenmelerde tedavi süreci ne kadar erken başlarsa kedilerin hayatta kalma şansları da o kadar yüksek olacaktır. Veteriner hekimler, zehirlenmenin erken evresinde müdahale ettiğinde çoğunlukla dekontaminasyon denen bir süreci uygulamaktadır. Bu süreçte kedinin vücudunun toksik maddelerden arındırılması amaçlanmaktadır. Kediler hali hazırda kustuğundan dolayı kusturma uygulaması yararlı olmayabilir. Ancak kusma olmadıysa kusturma işlemi yapılabilir. Bunun için kedilere emetik (kusturucu) ajanlardan ksilazin veya deksmedetomidin verilebilir. Ancak kusturmak yeterli olmaz ve sindirim sistemindeki dekontaminasyonun sağlanması için zehirli maddeyi bağlayacak aktif kömür verilir. Aktif kömür zehirli maddeleri bağlayarak metabolize olmalarına engel olur. Aktif kömür zehirli maddelere bağlandıktan belli bir süre sonra bu maddeler tekrardan geri salınır. Bunun için katartiklerle birlikte kullanılması gerekir. Katartik olarak ağızdan sorbitol veya magnezyum sülfat verilir. Gerekli durumlarda endoskopi ile bitki içeriği uzaklaştırılır.

Kusmaya ve aşırı idrar çıkışına bağlı vücuttaki su kaybını dengelemek ve oluşabilecek anürik böbrek yetmezliği tablosunu önlemek adına sıvı sağaltımı gereklidir. Bunun için dengeli fizyolojik tuzlu su kullanılır. Ek olarak anürik böbrek yetmezliği tablosunda diyaliz kullanılması en etkili sağaltım yöntemidir. Böyle bir durumda kedinizin birkaç gün (7 gün veya daha fazla) hastanede tedavi altında tutulması gerekebilir.

Zambak zehirlenmesi nasıl önlenir?

Kedi dostlarınızı zambak zehirlenmesinden korumanın en iyi ve kolay yolu bu bitkileri evinizden ve bahçenizden uzak tutmaktır. Buna rağmen kediniz bir şekilde bu bitkiyle temasta bulunmuşsa fark ettiğiniz an hemen veteriner hekiminize başvurmanız kedinizin hayatta kalması için çok önemlidir.

Çiçek satın alırken de zambak türündeki bitkileri siparişinizin dışında tuttuğunuzdan emin olun. Bazı çiçek türleri zambaklarla karıştırılabilmektedir. Bu nedenle çiçekçinize Stargaze, Asiatic, Oriental veya Tiger lilyum gibi zambak türlerine ait herhangi bir çiçeği eklememeleri konusunda uyarın ve onları çiçeklerin bilimsel adını da belirterek ortaya çıkabilecek karışıklıkların önüne geçin.

Eğer kedinizin bir zambağa sürtündüğünü görürseniz zambak polenlerini kürkünden arındırmak için hemen bol su ile banyo yaptırabilirsiniz. Kedinizin tımar edilmesi üzerinden polenlerin atılmasına yardımcı olacak ve zehirlenmesinin önüne geçecektir. Banyodan sonra tedbir olması açısından hemen veteriner hekiminize kontrol ettirmeniz de faydalı olacaktır.

Daha güvenli alternatifler

Çiçeklerden vazgeçemiyor ancak zambakların yerine daha güvenli seçenekler arıyorsanız, kedinize zarar vermeyecek bazı alternatifleriniz bulunuyor:

• Mavi papatya
• Kadife çiçeği
• Gloksinya
• Ayçiçeği
• Kamelya
• Nasturtium
• Gül
• Kana çiçeği
• Menekşe
• Aslanağzı
• Jerbera
• Petunya
• Yasemin
• Zinya

Sıkça sorulan sorular

Kediler için zehirli zambak türleri hangileridir?

Kediler için bütün zambak türleri az ya da çok zehirlidir. Özellikle Lilium ve Hemerocallis cinsi zambaklar kediler için oldukça tehlikelidir. Bu cinslerin bir üyesi olmamasına karşın Müge çiçeği de tehlikeli zambak türlerinden biridir.

Kediler zambak zehirlenmesinden kurtulabilir mi?

Zehirli zambaklara maruz kalmış kedilerin eğer 18 saat içinde müdahale edilirse kurtulma şansları oldukça yüksektir. Eğer tedavi gecikirse sonuç kediler için çoğunlukla kötü olur ve ölüme kadar gidebilir.

Zambak poleni kediler için ne kadar zehirlidir?

Kedilerde ölümcül derecede zehirli olabildiğinden kedinizin zambak poleninden uzak durduğundan emin olmalısınız.

Zambak zehirlenmesi belirtileri ne zaman ortaya çıkar?

Kedilerde zambak zehirlenmesi belirtileri 2 saat gibi çok erken bir zaman dilimi içinde kendini gösterebilmektedir. Genel olarak ise belirtiler 4 ile 6 saat arasında ortaya çıkmaktadır.

Kedilerde zambak zehirlenmesi ne kadar süre içinde tedavi edilmelidir?

Zambak zehirlenmesinin ölümcül sonuçlar doğurmaması için belirtiler görüldükten sonra 4-6 saat içinde mutlaka tedavi edilmelidir.

Kediler zambaklarla aynı odada kalabilir mi?

Yapılan araştırmalara göre zambak bitkisinin tamamı zehirlidir. Bu nedenle kedilerin bulunduğu odada zambak bitkisinin olmaması gerekiyor.

Zehirlenme tedavisinin maliyeti nedir?

Erken tanı ve tedavide masraflar makul düzeylerde olabilir ancak geciken tedavilerde masraflar artabilir.

Ayrıca bu yazımıza da göz atmanızı öneriyoruz: Evcil hayvanlar için zehirli ev bitkileri