Köpeklerde Nöbet Nedenleri ve Acil Müdahalesi

Köpeklerde nöbetler birçok sebepten kaynaklanabilir. Nöbetlerin ciddiyetini tekrarlama sıklığı ve nöbet süresi belirler. Köpeğinizin nöbet geçirirken ne yapmanız gerektiğiyle alakalı bilgi almak için yazımızın devamını okuyunuz.

Köpeklerde nöbet nedir?

Nöbetler, köpeklerde en sık bildirilen nörolojik durumlardan biridir. Nöbet, genellikle kontrol edilemeyen kas aktivitesinin eşlik ettiği normal beyin fonksiyonunun geçici, istemsiz bir şekilde bozulmasına bağlı gelişen, konvülsiyon veya nöbet olarak da adlandırılabilir. Epilepsi ise, tekrarlayan nöbet ataklarını tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Epilepside nöbetler tek olabileceği gibi kümeler halinde de olabilir ve seyrek ve öngörülemez olabilir veya düzenli aralıklarla ortaya çıkabilir. Unutulmamalıdır ki her nöbet epilepsi demek değildir. Epilepsi teşhisi konulabilmesi için köpeğinizin detaylı bir muayene ve MR EEG gibi ileri testlerden geçmesi gerekir.

Köpeklerde Nöbet Sebepleri

Nöbetlerin birçok nedeni vardır. Köpeklerde nöbetlerin en yaygın nedeni olan idiyopatik epilepsi, kalıtsal bir hastalıktır, ancak kesin nedeni bilinmemektedir. Diğer nedenler arasında karaciğer hastalığı, böbrek yetmezliği, beyin tümörleri, beyin travması ve toksinler bulunur. Nöbetler genellikle, heyecanlanma veya beslenme sırasında veya köpek uykuya dalarken veya uyanırken olduğu gibi beyin aktivitesinin değiştiği zamanlarda meydana gelir. Etkilenen köpekler, nöbetler arasında tamamen normal görünebilir. Köpeklerde en sık görülen nöbet sebepleri aşağıda listelenmiştir;

• Epilepsi
• Zehirlenme
• Karaciğer hastalığı
• Düşük veya yüksek kan şekeri
• Böbrek hastalığı
• Elektrolit sorunları
• Anemi
• Kafa travması
• Ensefalit
• Beyin kanseri

Köpeklerde nöbet sırasında ne olur?

Nöbetler üç bileşenden oluşur:

Preiktal evre: Köpeğin saklanabileceği, gergin görünebileceği veya sahibini arayabileceği değişmiş bir davranış dönemidir. Huzursuzluk, gerginlik, sızlanma, titreme veya salyalanma görülebilir. Bu birkaç saniye ile birkaç saat arasında sürebilir. Bu süre, köpek bir şeylerin meydana gelmek üzere olduğunu seziyormuş gibi nöbet aktivitesinden önce gelir.

İktal evre: Birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar sürebilir ve görünüm olarak değişebilir. İktal evre, sersemlemiş bir bakış, hafif titreme, amaçsızca bakma ve dudak yalama gibi zihinsel farkındalıktaki hafif değişikliklerden tam bir bilinç ve vücut işlevi kaybına kadar değişebilir. Köpek bilinç kaybıyla birlikte büyük ve tam gelişmiş bir nöbet geçirirse, vücudun tüm kasları spastik ve düzensiz hareket eder. Köpek genellikle yanına düşer ve başka türlü felç olmuş gibi görünürken bacaklarını kürek çeker. Baş genellikle geriye doğru çekilir. İdrar, defekasyon ve tükürük oluşabilir. Nöbet beş dakika içinde durmazsa, köpeğin status epileptikus veya uzamış nöbette olduğu söylenir. Böyle bir durumda en yakın acil veteriner kliniğine gitmelisiniz. Köpekler için ölümcül bir durum olabilir.

Post-iktal evre: Nöbetin bitiminden hemen sonraki döneme denir. Konfüzyon, denge bozukluğu, tükürük salgısı, hızlı nefes alma, huzursuzluk ve/veya geçici körlük vardır. Nöbetin şiddeti ile post-iktal fazın süresi arasında doğrudan bir ilişki yoktur.

Köpeklerde Nöbetlerin Nedeninin Belirlenmesi

Köpeğinizin nöbet geçirmesinden sonra, veteriner hekiminiz, zehirli veya halüsinojenik maddelere olası maruziyetlere veya herhangi bir kafa travması geçmişine odaklanarak kapsamlı bir öykü alarak başlayacaktır. Veteriner hekiminiz ayrıca fizik muayene, kan ve idrar testleri ve bazen bir elektrokardiyogram (EKG) yapacaktır. Bu testler karaciğer, böbrekler, kalp, elektrolitler ve kan şekeri seviyelerindeki bozuklukları ekarte eder. Köpeğiniz her ay kalp kurdu önleyici ilaç almıyorsa, kalp kurdu testi yapılır.

Bu testler normalse ve herhangi bir zehir veya yakın zamanda travmaya maruz kalma yoksa, nöbetlerin şiddetine ve sıklığına bağlı olarak daha fazla teşhis önerilebilir. Ara sıra nöbetler (ayda bir kereden daha az sıklıkta) endişe verici değildir, ancak daha sık veya daha şiddetli hale gelebilirler. Bu durumda, bir omurilik sıvısı (BOS) analizi yapılabilir.  Beynin yapısına doğrudan bakmak için BT taraması veya MRI gibi özel teknikler de uygulanabilir. Ya da epilepsi şüphesi için EEG ölçülmesini isteyebilir.

Köpeklerde Nöbet Belirtileri

• Daireler çizmek
• Her zamanki gibi uzanmak yerine hemen yere düşmek
• Seğirme
• Sert kaslar
• Tamamen bilinçsiz gitmek
• Salya akması
• Isırma
• Tepkisizlik
• Kontrolsüz bir şekilde idrara çıkma veya dışkılama
• Boş boş bakma ama ayakta durma

Semptomlar arasında çökme, sarsılma, sertleşme, kas seğirmesi, bilinç kaybı, salya akması, çiğneme, dil çiğneme veya ağızda köpüklenme sayılabilir. Köpekler yana düşebilir ve bacaklarıyla kürek çekme hareketleri yapabilir. Nöbet sırasında bazen kaka yaparlar veya işerler. Onlar da çevrelerinin farkında değiller.

Bazı köpekler sersemlemiş görünebilir, dengesiz veya kafası karışmış görünebilir veya nöbetten önce boşluğa bakabilir. Daha sonra köpeğiniz yönünü şaşırmış, titrek veya geçici olarak kör olabilir. Daireler çizerek yürüyebilir ve bir şeylere çarpabilirler. Çenelerinde çok fazla salya olabilir. Gizlemeye çalışabilirler.

Köpeklerde Nöbet Türleri

Genelleştirilmiş nöbetler en yaygın görülen türdür. Köpekler bu türde bilincini kaybedebilir ve sarsılabilir. Anormal elektriksel aktivite beyin boyunca gerçekleşir. Genelleştirilmiş nöbetler genellikle birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar sürer.

Fokal nöbetlerde ise, beynin sadece bir kısmında anormal elektriksel aktivite meydana gelir. Fokal nöbetler, bir uzuvda veya vücudun bir tarafında olağandışı hareketlere neden olabilir. Bazen sadece birkaç saniye sürerler. Fokal olarak başlayabilir ve daha sonra genelleşebilirler.

Psikomotor nöbet, sadece birkaç dakika süren garip davranışları içerir. Köpeğiniz aniden hayali bir nesneye saldırmaya veya kuyruğunu kovalamaya başlayabilir. Psikomotor nöbetleri garip davranışlardan ayırt etmek zor olabilir, ancak bunlara sahip bir köpek her nöbet geçirdiğinde her zaman aynı şeyi yapacaktır.

Nedeni bilinmeyen nöbetlere idiyopatik epilepsi denir. Genellikle 6 ay ile 6 yaş arasındaki köpeklerde görülürler.

Köpeklerde Nöbet Tedavisi ve Önlenmesi

Tedavi genellikle bir köpek aşağıdakilere sahip olduktan sonra başlar:

• Ayda birden fazla nöbet,
• Bir nöbetin hemen ardından diğerinin geldiği nöbet kümeleri veya
• Şiddetli veya uzun süreli büyük genelleşmiş nöbetler

Köpeklerde nöbetleri tedavi etmek için en sık kullanılan iki ilaç fenobarbital ve potasyum bromürdür. Diğer antikonvülzanların kullanımına ilişkin araştırmalar devam etmektedir ve zonisamid (Zonegran®) ve levetiracetam (Keppra®) gibi daha yeni antikonvülzanlar daha popüler hale gelmektedir. Kombinasyon tedavisi genellikle standart tedavilere yetersiz yanıt veren köpekler için kullanılır. Bu ilaçlar güçlü ilaçlar olduğundan ve yan etkileri olduğundan veteriner hekiminizin tavsiyesi dışında kesinlikle kullanılmamalıdır.

Antikonvülsan ilaç bir kez başlandığında ömür boyu verilmelidir. Antikonvülsan ilaç başlatılır ve ardından kesilirse, köpeğin gelecekte daha şiddetli nöbetler geliştirme riskinin daha yüksek olabileceğine dair kanıtlar vardır. Nöbet ya da epilepsi öyküsü olmayan normal köpekler bile, antikonvülsan ilaç verilirse ve daha sonra aniden kesilirse nöbetlere neden olabilir. Herhangi bir nedenle antikonvülsan ilaçların kesilmesi veya değiştirilmesi gerekiyorsa, veteriner hekiminiz bunu yapmanız için size özel talimatlar verecektir. 

Köpeğim Nöbet Geçiriyor Ne Yapmalıyım?

1)Sakin olun

Köpeğinizin ilk kez nöbet geçirmesi veya daha önce olduğunu görmüş olmanız fark etmeksizin, köpeğinizle ilgilenmeden önce kendinizi sakin tutmaya çalışın. Yüzüne girerseniz, ona ağlar veya bağırırsanız, tüm bu durumdan daha da çok korkacaktır. Stres de nöbet durumunu kötüleştirebileceğinden sakinliğinizi korumanız çok önemlidir.

2) Köpeğinizi dikkatlice güvenli bir yere taşıyın

Köpeğinizin merdivenlerin yakınında veya yatağın kenarında nöbet geçirmesi durumunda, onu dikkatlice daha güvenli bir yere itin veya önüne düşmesini engelleyecek bir şey koyun. Köpekler nöbetten önce veya sonra panikleyebilir ve nereye gittiklerini düşünmeden veya bakmadan etrafta koşabilirler. Ayrıca hareketlerini her zaman kontrol edemeyebilirler ve potansiyel olarak düşebilirler.

3)Köpeğinizin yakınına oturun

Köpeğinizin yanına oturun, ancak onu okşamaya dikkat edin. Bazen çok dikkatli bir şekilde sırtını veya vücudunun ağzıyla kolayca ulaşamadığı kısımlarını okşayabilirsiniz. Bununla birlikte, nöbetler sırasında köpeklerin kontrolsüz bir şekilde ısırabileceğini unutmayın. Benzer şekilde, köpeğinizin kafası karışabilir ve sizi korkudan, acıdan veya kafa karışıklığından ısırabilir. İlk kez bir köpek nöbetiyle uğraşıyorsanız, sizin için duygusal olarak acı verici olsa bile, onu sevmekten kaçınmak en iyisi olabilir. Bilinenin aksine köpeklerin kendi dillerini yutma olasılığı oldukça düşüktür. Bu yüzden kesinlikle elinizi ağzına sokup dilini dışarı çıkartmaya çalışmayınız. Bu durumda köpeğiniz bilinçsiz olduğu için sizi ısıracaktır.

4)Süre tutun ve video çekin

Bunu yapabiliyorsanız, köpeğinizin nöbetlerini kronometre ile süresini sayın. Bir kronometre idealdir, ancak sadece saate bakmak bile köpeğinizin ne kadar süredir nöbet geçirdiğini size bildirebilir.vİki dakikadan azsa, her şey yolunda olmalı; iki ila beş dakika bir uyarı bölgesidir ve köpeğiniz mümkün olan en kısa sürede en yakın veteriner kliniğine götürülmelidir. Beş dakikadan uzun süren herhangi bir nöbet, bir veteriner hekim tarafından derhal tedavi edilmelidir. Köpeğinizin birkaç dakika içinde birkaç nöbet geçirmesi ve her birinin arasında uyanmaması durumunda hemen bir veteriner hekim müdahalesi gerekir. Nöbet sırasında video çekmeniz veteriner hekiminize göstermeniz için oldukça önemlidir. Ne kadar detaylı anlatırsanız anlatın nöbetin türünü belirleyebilmek için en iyisi bir video kaydı olacaktır.

5) Rahatlatıcı tonlarda konuşun

Köpeğinizle alçak, rahatlatıcı tonlarda konuşun. Hatta bazı sahipler, nöbet geçirdikten sonra köpekleri için yumuşak, yumuşak bir müzik açmayı dener. Hiçbir şeyi çok yüksek sesle çalmadığın sürece, sorun değil. Bununla birlikte, köpeğinizin dikkatini dağıtmadan normale dönmesine izin verirseniz, köpeğiniz için çok daha iyi olabilir.

6)Köpeğinizin vücut sıcaklığını düşürün

Nöbetler, köpeğinizin vücut sıcaklığının hızla yükselmesine neden olur. Bu nedenle, nöbet sona erdikten sonra soğuk bezleri ayaklarının üzerine nazikçe koymak yardımcı olabilir. Bunu yapmadan önce köpeğinizin kendisine gelmesini bekleyin, aksi takdirde sizi ısırabilir.

7)Köpeğinizi sarın ve rahatlatın

Bazı sahipler, bir nöbetten sonra köpeğini bir havluya veya battaniyeye sarar ve onu rahatlatmak için tutar. Köpeğiniz alarma geçtiyse ve nöbetin ardından normale döndüyse bunu yapmakta bir sakınca yoktur. Ancak değilse, bunu yapmayın. Sarılmak genellikle köpeğinizi rahatsız ediyorsa bunu yapmaktan kaçının, çünkü bu durumda da onu rahatlatıcı bulmayacaktır.

8)Köpeğinizin uyumasına izin verin

Köpeğiniz nöbetten sonra çok yorgun olabilir. Uyumasına izin verin. Onu periyodik olarak kontrol edebilirsiniz, ancak dinlenmesine izin vermek en iyisidir.

9)Köpeğinizin yemesine ve içmesine izin verin

Köpeğiniz ayrıca bir nöbetten sonra aşırı aç veya susuz olabilir. Onu yemeye veya içmeye zorlamayın, ancak uyanık görünüyorsa ve sallanmadan veya kafası karışmış görünmeden ayakları üzerinde durabiliyorsa bunu yapmasına izin verin.

10)Veteriner hekiminizi arayın

Köpeğiniz ilk kez nöbet geçiriyorsa veya nöbet normalden daha uzun sürdüyse, hemen veteriner hekiminizi arayın ve tavsiyelerini isteyin. Veteriner hekiminizin talimatlarına uyun.

Veteriner hekiminiz, köpeğinize epilepsi teşhisi koyarsa, ona epilepsi ilacı verilebilir. Bu ilacı nasıl uygulayacağınız ve köpeğinize verdiğinizde yan etkiler açısından ne bekleyeceğiniz hakkında bilgi almanız önemlidir.