Köpeklerde Sarılık Nedenleri

Köpeklerde Sarılık Nedir?

İkterus yani sarılık, kanda ve dokularda aşırı sarı pigment birikimini ifade eder. Sarılık herhangi bir süre boyunca mevcut olduğunda, birçok dokuyu renklendirecek ve deri dahil olmak üzere çoğu vücut yüzeyinde sarılık olarak görünür hale gelecektir. En kolay; dişeti (diş eti), sklera (gözlerin beyaz kısmı) ve kulak kepçesinde (kulak kapakları) farkedilir. Pigmentli (koyu) diş etleri veya derisi olan köpeklerde sarılığı tespit etmek zor olabilir.

Köpeklerde Sarılık Nedenleri

Köpeklerde sarılık nedenleri; prehepatik, hepatik ve posthepatik olarak üç sınıfa ayrılır.

Prehepatik Nedenler

Prehepatik nedenler, kan karaciğerden geçmeden önce ortaya çıkan sorunlar dolayısıyla görülen sarılıktır.  Hemolitik nedenler olarak da adlandırılırlar. Bunlar kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasından kaynaklanır. Kırmızı hücre yıkımı süreci hemoliz olarak bilinir. Kan damarlarında (intravasküler hemoliz) veya dalak ve karaciğerde (ekstravasküler hemoliz) oluşabilir. Hemoliz, bir yaralanmadan kaynaklanan kanamanın sonucu olan kan kaybı anemisinden farklı olan hemolitik anemi adı verilen bir tür anemiye neden olur.

Bu duruma sebep olabilecek durumlar aşağıdadır;

• Kan parazitleri
• İlaçlar
• Bazı toksinler – soğan alımı, çinkodan oluşan kuruşlar
• İmmün aracılı hemolitik anemi
• Kan nakli reaksiyonları
• Hemanjiyosarkom gibi kanserler
• Kalp kurdu hastalığı, özellikle vena cava sendromu

Hepatik Nedenler

Hepatik nedenler, karaciğer ile ilişkili bozukluklardır. Karaciğer hücrelerine zarar veren veya yok eden herhangi bir hastalık veya durum sarılığa neden olabilir. Yaygın görülen nedenler aşağıdadır;

• Karaciğer (hepatit), safra kanalı sistemi (kolanjit) veya her ikisinin (kolanjiyohepatit) iltihabi hastalıkları
• Ağır metaller, bakır, bazı kimyasallar gibi toksinler
• Kortikosteroidler, tiasetarsamid, halotan, fenobarbital, karprofen, kemoterapötik ilaçlar gibi bazı ilaçlar
• Kanser
• Enfeksiyonlar – viral, bakteriyel, protozoal
• Siroz (ciddi, son dönem karaciğer hastalığı)

Posthepatik Nedenler

Posthepatik nedenler, kanın karaciğerden geçmesinden sonra ortaya çıkan ve karaciğerden safra akışının tıkanmasıyla sonuçlanan bozuklukları içeren bozukluklardır. Safra, safra kesesinde depolanır ve safra kanalı ile ince bağırsağa taşınır. Safra anormal derecede kalınlaşırsa, safra kesesinde taşlar oluşursa, safra kesesi veya safra yolları iltihaplanırsa veya karaciğer şişip safra kanallarını daraltırsa, safra akışı tıkanır.

• Pankreatit ve pankreas kanseri gibi pankreas hastalıkları
• Safra taşı, kanser veya safra kesesi ve safra kanalı iltihabı gibi safra kesesi hastalıkları
• Safra kanallarını tıkayan bağırsak hastalıkları

Köpeklerde Sarılık Belirtileri

Yukarıda belirtildiği gibi, köpeğinizin derisi koyu pigmentliyse, evcil hayvanınızın diş etlerindeki, gözleri ve kulaklarındaki sarı pigment hemen görünmeyebilir. Bununla birlikte, köpeğinizde de sarılık varsa, bir dereceye kadar fark edebileceğiniz başka belirtiler de vardır:

• İştah kaybı
• Kilo kaybı
• Kusma veya ishal
• Artan susuzluk
• Yürürken dengesizlik
• Daha sık idrara çıkma
• Bilinç bulanıklığı, konfüzyon
• Çeşitli dokuların yukarıda belirtilen sarı renk değişikliği
• Zayıflık belirtileri
• Dışkıda veya idrarda kan bulunması
• Karında şişkinlik

Sarılık ve Karaciğer Hastalığı

Köpeklerde sarılık, temel olarak karaciğerin olması gerektiği gibi çalışmadığının bir işaretidir. Karaciğer yetmezliği veya karaciğer hastalığı türleri şu şekildedir:

• Genetik – Genetik karaciğer hastalığı hayvanın DNA’sındadır
• Edinilmiş – Edinilmiş karaciğer hastalığı, bazı ilaçlar, şifalı bitkiler, bitkiler, gıdalarındaki kirletici maddeler, diyabet, kanser ve pankreatit gibi diğer hastalıklardan kaynaklanabilir.
• Bulaşıcı – Vücutta kalp kurdu ve diğer parazitler gibi bir enfeksiyonun varlığı ile ortaya çıkabilir.
• Travma  – Karaciğer bölgesine bir travmadan kaynaklanabilir

Köpeklerde İkterus Teşhisi

Veteriner hekiminiz tarafından yapılan rutin muayene ve kan çalışması değerlendirmesi sırasında sarılığın varlığı bilinebilir. Sarılık keşfedilirse, bunun hastalık süreci değil bir semptom olduğunu unutmayın. Veteriner hekiminiz, semptomların ardındaki hastalık sürecini belirlemesi gerekecek ve bu, köpek sarılığının üç sarılık sınıflandırmasından (prehepatik, hepatik ve posthepatik) hangisinin içine düştüğünü bulmayı gerektirecektir.

1. Sarılıklı hastalarda tam kan sayımı (Hemogram), biyokimyasal profil ve idrar tahlili gibi temel testler önerilir. Testler ayrıca elektrolitleri, kan şekerini, protein seviyesini ve idrar konsantrasyonunu da değerlendirir. Ek testler şunları içerebilir:
2. Organ boyutunu ve şeklini değerlendirmek ve herhangi bir kitle veya yabancı cisim varlığını değerlendirmek için karın ve göğüs röntgeni
3. Karın organlarının, özellikle karaciğerin boyutunu, şeklini ve yapısını değerlendirmek için karın ultrasonu
4. Karaciğeri etkileyebilen veya kırmızı kan hücrelerinin yıkımına neden olabilen bulaşıcı hastalıklar için serolojik testler, toksoplazmoz, neosporoz, babesiosis
5. Şiddetli karaciğer hastalığı ve pankreatit ile anormal pıhtılaşma meydana gelebileceğinden, kan pıhtılaşmasını değerlendirmek için pıhtılaşma profilleri
6. Karaciğer hastalığının dikkate alındığı karaciğer biyopsisi
7. Kırmızı kan hücrelerinin immün aracılı yıkımını değerlendirmek için bir Coombs testi
8. Diğer tüm testlerin tanı koymadığı hastalarda keşif amaçlı laparotomi

İnce iğne aspirasyonu. Bu prosedürü gerçekleştirmek için, bir şırıngaya bağlı küçük bir iğne, deriden karaciğere sokulur ve hücreler çekilir veya aspire edilir. Hücreler bir cam slayt üzerine yerleştirilir, boyanır ve bir veteriner patolog tarafından mikroskop altında incelenir. Bu en az invaziv ve en hızlı testtir, ancak bazı sınırlamaları vardır. Sadece birkaç hücre elde edildiğinden, karaciğerden temsili bir numunenin elde edilmemesi mümkündür. Hücreleri birbirleriyle normal ilişkileri içinde görmek de mümkün değildir.

İğne biyopsisi. Bu prosedür, çok daha büyük bir iğne kullanılması dışında ince iğne aspirasyonuna benzer. Bu teknik için köpeğiniz ya ağır sedasyona ya da genel anesteziye ihtiyaç duyacaktır. İğne biyopsisi, sadece birkaç hücre değil, bir karaciğer dokusu çekirdeği verir. Numune formaldehit içinde sabitlenir ve analiz için bir patoloji laboratuvarına gönderilir (histopatoloji adı verilen bir teknik). Çekirdek biyopsi, patoloğun hücreleri birbirleriyle normal ilişkilerinde görmelerini sağlar. Çoğu zaman, bu test bir ultrason muayenesi sırasında yapılır ve ultrason kılavuzluğunda iğne biyopsisi olarak adlandırılır .

Cerrahi biyopsisi. Köpek genel anestezi altına alınır ve karın açılır. Bu, karaciğerin doğrudan gözlemlenmesine izin verir ve cerrah biyopsi için kesin yeri seçer. Karaciğerin bir parçası, bir neşter kullanılarak cerrahi olarak çıkarılır. Bu yaklaşım en güvenilir biyopsi örneğini verir.

Tüm bu yollar araştırıldıktan ve veriler toplandıktan sonra, köpek aile üyeniz için uygun bir tedavi planı geliştirilecek ve başlatılacaktır.

Köpeklerde İkterus Tedavisi

Köpeklerde sarılık tedavisi söz konusu olduğunda, sarılığın hastalık sürecinin kendisinin değil, bir hastalık sürecinin belirtisi olduğunu hatırlamak önemlidir. Buna göre kesin tanı geliştirildikten sonra hastalık süreci daha belirgin hale gelecek ve o hastalık sürecine yönelik tedavi uygulanabilecektir. Altta yatan hastalık süreci tedavi edildiğinde, sarılık sürecin bir parçası olarak çözülecektir.

Ayrıca, sarılıktan sorumlu olabilecek bazı hastalık süreçlerinin, örneğin kanser gibi, evcil hayvanınız için nihayetinde ölümcül olabileceğini de bilmek önemlidir. Ancak, diğer potansiyel nedenlerin çoğu oldukça tedavi edilebilir. Tedavi seçenekleri arasında evcil hayvanınızın kritik bir durumda olması durumunda beslenme, sıvı ve elektrolit dengesi, mevcut herhangi bir aneminin veya mevcut olabilecek (aneminin bir kısmına neden olan) iç kanamanın tedavisi ve iyileşme sırasında sessiz bir ortamda dinlenme yer alabilir.

Kanser vakalarında, tümörlerin boyutunu küçültmek için kemoterapi ve etkilenen dokuyu çıkarmak için cerrahi kullanılabilir. Karaciğer hastalığı, iltihabı ve yara izini azaltabilen çeşitli ilaçlarla tedavi edilebilir. Safra kanalında bir tıkanıklık varsa ameliyat gerekebilir. Şiddetli anemik olan köpeklerde kan transfüzyonu gerekli olabilir. Çoğu durumda, veteriner hekiminiz, altta yatan hastalığa dayalı olarak vitamin takviyeleri içeren özel, beslenme açısından dengeli bir diyet önerecektir.

Uygun iyileşme ve iyileşme için veteriner hekiminizin talimatlarına uymanız önemlidir. Veteriner hekiminizin onayı olmadan ilaç dozunu asla ayarlamaya çalışmayın, çünkü bu, koşulları, özellikle karaciğer komplikasyonlarını kötüleştirebilir veya köpeğinizde başka problemlere neden olabilir.

Köpeklerde Sarılık İçin Yaşam ve Yönetim

Bu hastalığın prognozu büyük ölçüde altta yatan nedene ve sunulan tedaviye bağlıdır. Bununla birlikte, uygun beslenme, ilaçların zamanında verilmesi, tam dinlenme ve düzenli izleme, iyileşme süreci boyunca köpeğinize yardımcı olacaktır.

Köpeğinizin veteriner hekiminin, özellikle bu durumda karaciğer için toksik olduğu kanıtlanabilecek ağrı kesicilerin açık onayı olmadan herhangi bir ilaç vermeyin veya dozu değiştirmeyin. Karaciğer metabolizma için merkezi organ olduğundan, karaciğer yetmezliği durumlarında toksisite ortaya çıkabilir.

Karaciğer yetmezliği olan köpekler, bu durumun doğal istikrarsızlığı nedeniyle evde son derece yüksek düzeyde bakıma ihtiyaç duyar. Bu hayvanlar her an kanayabilir. Evcil hayvanınızın kanadığını görürseniz, yardım için hemen veteriner hekiminizi arayın. Ayrıca, köpeğin dışkısının veya idrarının renk değiştirmesi durumunda  mutlaka veteriner hekiminize haber verin.