Köpeklerde Uyuz: Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Köpeklerde Uyuz Nedir?

Uyuz, köpeklerde birkaç farklı akar türünün neden olabileceği bir deri hastalığıdır. Son derece bulaşıcı akarlar deriye girerek döküntülere, kaşıntıya ve tüy dökülmesine (alopesi) neden olur. Uyuz, lezyonlara, pullara ve bağışıklık sistemi ile ilgili sorunlara bile neden olabilir.  Köpekleri en yaygın olarak etkileyen iki tür uyuz vardır; Demodektik uyuz ve sarkoptik uyuz.

Köpeklerde Uyuzun Farklı Türleri

Köpeklerde uyuz, ciltte kaşıntı, döküntü ve iltihaplanma gibi rahatsız edici belirtilere yol açan bir parazit enfeksiyonudur. Uyuz, köpeklerin yaşam kalitesini etkileyen ve ne yazık ki hızla yayılabilen bir durumdur. En yaygın uyuz türleri ise şunlardır:

1. Sarkoptoid Uyuz (Sarkoptes scabiei): Bu tür, şiddetli kaşıntıya neden olmaktadır ve çoğunlukla kulaklarda, karın bölgesinde ve yüz çevresinde görülmektedir. Tedavi edilmezse, köpeklerin ciltlerinde açık yaralar oluşabilmektedir.
2. Demodikoz (Demodex canis): Bu uyuz türü, köpeklerin bağışıklık sistemi zayıf olduğunda ortaya çıkıyor. Yavaş ilerliyor ve çoğunlukla yüz, göz çevresi ve bacaklarda tüy dökülmesine yol açıyor.
3. Notoedrik Uyuz (Notoedres cati): Genellikle kedilerde görülse de, köpeklerde de nadiren ortaya çıkabilmektedir. Yüzde şiddetli döküntü ve kabuklanmalara neden oluyor.

Demodektik Uyuzun Köpeklerde Etkileri

Demodektik uyuz, köpeklerde yaygın olarak görülen bir deri hastalığıdır. Demodex adı verilen mikroskobik akarlar, köpeğin cildine yerleşerek kaşıntı, iltihaplanma ve tüy dökülmesine neden olabilmektedir. Bu parazitler, özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan köpeklerde daha belirgin hale gelmektedir. Genellikle yavru köpeklerde, yaşlı köpeklerde veya bağışıklık sistemi hastalıkları olan köpeklerde görülmektedir.

Demodektik uyuzun en yaygın belirtileri arasında deride kızarıklık, kabuklanma, tüy dökülmesi ve aşırı kaşıntı yer almaktadır. Hastalık tedavi edilmezse, deri enfeksiyonlarına ve diğer cilt problemlerine yol açabilmektedir. Erken teşhis ve tedavi, köpeğinizin iyileşme sürecini hızlandıracaktır. Tedavi genellikle ilaçlar ve topikal tedavilerle yapılmaktadır.

Köpeklerde Sarkoptik Uyuz

Sarkoptik uyuz, deri yüzeyinin hemen altına yuva yapan parazitik bir akardan ( Sarcoptes scabiei ) kaynaklanır. Farklı bir parazitik akarın neden olduğu demodektik uyuz ile sarkoptik uyuzu karıştırmamak önemlidir.

Bu akarlar, sağlıklı yetişkin köpeklerin ve köpek yavrularının derisine gömülür ve deri içindeki ve üzerindeki maddelerle beslenir. Sarkoptik uyuz zoonotiktir , yani evcil hayvanlardan insanlara bulaşan bir hastalıktır.

Sarkoptik akarın varlığı yoğun kaşıntıya neden olur. Köpek sürekli olarak derisini çiğner ve kaşır. Bu, özellikle bacaklarda ve göbekte çok miktarda tüy dökülmesine yol açar. Sonunda, cilt kalınlaşacak ve koyulaşacaktır.

Köpeklerde Sarkoptik Uyuz Belirtileri

Sarkoptik Uyuz Bulaşıcı mı?

Evet. Sarkoptik uyuz, diğer köpeklere ve insanlara oldukça bulaşıcıdır. Sarkoptik akarlar insanlarda yaşam döngülerini tamamlayamasalar da ölene kadar şiddetli kaşıntıya neden olurlar. Akar, enfekte köpeklerin veya tilkilerin sık olduğu bölgelerde bulunabileceğinden, enfeksiyonu önlemek için köpeğinizi bu alanlardan uzak tutmalısınız.

Sarkoptik Uyuz Teşhisi

Mikroskop altında incelenen deri kazıması ile tanı konur. Bu yöntem ile sarkoptik uyuz akarları her zaman görülemeyebilir. Bunun nedeni, akarların derinin derinliklerine inmesi ve önemli kaşıntıya neden olması için sadece birkaç akar almasıdır.

Akar görülmemesi, köpeğinizin sarkoptik uyuz olmadığı anlamına gelmez. Bu nedenle, klinik belirtilere dayalı olarak olası bir tanı yapılabilir. Deri kazıntısı örneği negatif ise veteriner hekiminiz tedaviye başlayacak ve birer hafta arayla 3 kez daha deri kazıntısı almak isteyecektir.  daha deri kazıntısı almak isteyecektir. Hala negatif ise Sarkoptik uyuz elenebilir. Sarkoptik uyuz, herhangi bir yaştaki herhangi bir köpekte ortaya çıkabilir.

Sarkoptik Uyuz Tedavisi

Sarcoptes’e karşı etkili olan birkaç ilaç vardır. Veteriner hekiminiz, evcil hayvanınızın durumu ve yaşam tarzı için en iyi tedaviyi belirleyecektir. Tedavi, ilaçlı banyo, enjeksiyonlar ve oral ilaçlardan oluşabilir. Birçok evcil hayvan, bu enfeksiyonu gidermek için bir tedavi kombinasyonuna ihtiyaç duyacaktır.

Topikal tedaviler iki kategoriye ayrılabilir:

1)   İlaçlı banyo; Sarcoptes’i tedavi etmek için kullanılan daldırmalardan bazıları amitraz ve lime-sülfür’dür. Veteriner hekiminiz bu ilaçları nasıl kullanacağınız konusunda size bilgi verecektir.

2)   Topikaller. Hayvan kuru iken bir veya iki noktaya topikal olarak uygulanan ilaçlar vardır. Bu ilaçlar 14-30 günde bir veya veteriner hekiminizin önerdiği şekilde uygulanır. Bu topikal ilaçların bazı örnekleri arasında selamektin, imidakloprid ve moksidektin, fipronil ve diğerleri sayılabilir.

Topikal ilaçlar gibi, sarkoptik uyuz tedavisi için çok çeşitli oral ilaçlar mevcuttur. Bu oral ilaçlar, reçete edilen ilaca bağlı olarak sıvı, hap veya aromalı çiğneme tableti şeklinde verilebilir. Bu oral ilaçlardan bazıları milbemisin ( Interceptor® ve Sentinel®’in aktif maddesi) , afoxolaner ( NexGard® ), fluralaner ( Bravecto® ) ve sarolaner ( Simparica® ) içerir. Bu ilaçların çoğu birden fazla tedavi için verilir.

Yeniden enfeksiyonu önlemek için, köpeğinizin uyuduğu yataklar atılmalı veya sık sık seyreltilmiş çamaşır suyu solüsyonunda yıkanılmalıdır. Tedavi başladıktan dört ila beş gün sonra köpeğiniz hala kaşınıyorsa, lütfen veteriner hekiminiz ile iletişime geçin.

Sarkoptik Uyuz ve Diğer Evcil Hayvanlarla İletişim

Sarkoptik uyuz, evcil hayvanlar arasında yaygın olarak görülen bir cilt enfeksiyonudur. Özellikle köpeklerde görülen bu hastalık, Sarcoptes scabiei adlı mikroskobik akarlar tarafından meydana geliyor ve kaşıntı, kızarıklık ve tüy dökülmesi gibi belirtilerle kendini gösteriyor. İnsanlar da bu paraziti evcil hayvanlardan alabilir, ancak enfeksiyon genellikle köpekler ve kediler arasında daha yaygındır.

Evcil hayvanınızda sarkoptik uyuz belirtileri fark ederseniz, hemen veteriner hekime başvurmanızı öneririz. Erken teşhis ve tedavi ile hem evcil hayvanınızın sağlığı hem de diğer hayvanlarla veya insanlarla olası bulaşmaların önlenmesinin önüne geçebilirsiniz.

Demodektik Uyuz

Demodektik uyuz, köpeklerin kıl köklerinde yaşayan parazitik bir akar olan Demodex canis’ten kaynaklanır. Mikroskop altında, bu akar, sekiz bacaklı bir puro şeklindedir. Bazen sadece ‘demodex’ veya ‘kırmızı uyuz’ olarak adlandırılan demodektik uyuz, köpeklerde en yaygın uyuz şeklidir.

Tüm normal köpeklerin (ve birçok insanın) derisinde bu akarlardan birkaçı vardır. Vücudun bağışıklık sistemi düzgün çalıştığı sürece bu akarlar zarar vermez.

Demodektik uyuz, çoğunlukla, bir köpeğin olgunlaşmamış bir bağışıklık sistemine sahip olduğu ve deri akarlarının sayısının hızla artmasına izin verdiği zaman ortaya çıkar. Sonuç olarak, bu hastalık esas olarak 12 ile 18 aylıktan küçük köpeklerde görülür. Köpek olgunlaştıkça bağışıklık sistemi de olgunlaşır.

Hastalığı olan yetişkin köpekler genellikle zayıflamış bağışıklık sistemlerine sahiptir. Yaşlı köpeklerde demodektik uyuz oluşabilir, çünkü bağışıklık sisteminin işlevi genellikle yaşla birlikte azalır. Hastalık veya bazı ilaçlar nedeniyle zayıflamış bir bağışıklık sistemine sahip köpekler de demodektik uyuza karşı hassastır.

Demodektik uyuz bulaşıcı mıdır?

Hayır, demodektik uyuz diğer hayvanlara veya insanlara bulaşıcı değildir. Demodex akarları, yaşamlarının ilk birkaç gününde annelerinden yavrulara bulaşır. Akar hemen hemen tüm köpeklerde bulunduğundan, normal bir köpeğin demodektik uyuzlu birine maruz kalması tehlikeli değildir, çünkü uyuzun gelişmesi için bağışıklık sisteminin baskılanması gerekir.

Köpeklerde Demodektik Uyuz Belirtileri

Bu uyuz türünde tüy dökülmesi görülse de kaşıntı her zaman olmayabilir. Tüy dökülmesi genellikle yüzde, özellikle göz çevresinde başlar. Sadece birkaç parça tüy dökülmesi olduğunda, duruma lokalize demodektik uyuz denir. Hastalık derinin birçok bölgesine yayılırsa duruma generalize demodektik uyuz denir.

• Tüy dökülmesi
• Yüzünü  veya başını ovmak
• Deride kızarıklık veya  iltihaplanma
• Deride aşırı yağlanma
• Deride kabuklanma
• Şişmiş patiler

Köpeklerde Demodektik Uyuz Teşhisi

Veteriner hekiminiz bu hastalığı teşhis etmek için derin deri kazımalarını alacak ve mikroskop altında inceleyecektir. Deri kazıntılarında normalden fazla sayıda Demodex akarının bulunması tanıyı doğrular. Bazen, tedaviye uygun yanıt vermeyen kronik deri enfeksiyonlarına sahip köpeklerde deri biyopsisi yoluyla hastalık teşhis edilir.

Köpeklerde Demodektik Uyuz Tedavisi

Lokalize form genellikle topikal ilaçlarla tedavi edilir. Generalize form, oral ilaçlarla birlikte özel şampuanlar kullanılarak daha agresif tedavi gerektirir.

Bazı durumlarda, özellikle genel demodektik uyuzlu köpekler, ikincil cilt enfeksiyonları durumu karmaşıklaştırarak antibiyotik tedavisi gerektirir. Veteriner hekiminiz, köpeğinizin demodektik uyuza ek olarak bir deri enfeksiyonu olup olmadığını belirlemenize yardımcı olabilir.

Topikal Tedavi

Demodektik uyuz için yaygın olarak kullanılan insektisit amitraz ile banyolar tavsiye edilir. Güçlü bir insektisit olduğu için çok dikkatli kullanılmalıdır, doğru kullanılmadığı takdirde hem köpeğiniz hem de sizin için ciddi yan etkilere neden olabilir . Bu ilacı veteriner hekiminize sorarak ve onun talimatlarını uygulayarak kullanmalısınız.

İlaçla tedavi

Veteriner hekiminiz köpeğinize demodektik uyuz teşhisi koyduktan sonra ağızdan veya enjeksiyon şeklinde ilaçlar reçete edebilir.

Köpeklerde demodektik uyuz iyileşir mi?

Demodektik uyuz tedavisi genellikle başarılıdır. Ancak bağışıklık sisteminin güçlü olması önemlidir. Generalize demodikoz ile başarılı tedavi uzun zaman alabilir ve tedavinin ilerlemesini kontrol etmek için düzenli deri kazıntıları alınması gerekebilir.

Başarılı bir tedaviden sonra tekrarlama ihtimali var mı?

Bağışıklık sistemi 12 ila 18 aylık olana kadar olgunlaşmadığından, demodektik uyuzlu bir köpeğin o yaşa kadar nüksleri olabilir. Ayrıca, bastırılmış bağışıklık sistemine sahip köpekler, nüksetmeye duyarlı olabilir. Kontrol edilemeyen problemler geliştirme olasılığını en aza indirmek için bir nüksetme meydana gelir gelmez tedavi etmek önemlidir. Nüksler genellikle tedavi kesildikten 3-6 ay sonra fark edilir.