Köpeklerde Kök Hücre Tedavisiyle İlgili Bilinmesi Gerekenler

Köpeklerde Kök Hücre Tedavisi Nedir?

Kök hücreler, hücre bölünmesi yoluyla kendilerini yenileyebilen uzmanlaşmamış hücrelerdir. Belirli koşullar altında belirli bir doku veya organ hücresi haline gelebilirler. Birçok dokuda kök hücreler, bir iç onarım sistemi görevi görerek, hasarlı veya ölü dokuları çoğaltarak ve ihtiyaç duyulan hücrelere dönüştürerek değiştirirler.

Mezenkimal kök hücreler (MSC’ler) “yetişkin” veya dokuda yerleşik kök hücrelerdir. Bu hücreler multipotenttir, yani kıkırdak hücreleri, kemik hücreleri ve yağ hücreleri gibi birkaç farklı özelleşmiş hücre tipine dönüşebilirler. MSC’ler ilk önce kemik iliğinde bulunmuş, ancak o zamandan beri yağ dokusu (yağ) ve göbek kordonu kanı dahil olmak üzere birçok farklı dokuda tespit edilmiştir. MSC’ler, dokuların normal şekilde çalışmasına yardımcı oldukları ve yaralanmayı takiben doku yenilenmesine yardımcı oldukları vücutta doğal olarak bulunur.

Kök hücre tedavisi genellikle vücuttaki kök hücrelerin dizdeki yırtık bir bağ veya belki de artritik bir eklem gibi hastalıklı veya hasarlı dokulara yerleştirilmesi sürecini ifade eder. Bu süreç genellikle vücudun hasarlı dokuları onarmasını ve yenilemesini sağlayan bir teknik olan rejeneratif tıp olarak adlandırılır.

İki farklı kök hücre türü vardır: embriyonik kök hücreler ve yetişkin kök hücreler. Veteriner hekimlikte yetişkin kök hücreler, kemik iliği ve yağ (yağ) dokusu dahil olmak üzere bir evcil hayvanın vücudundaki tüm dokularda bulunabilir. Yetişkin kök hücreler, bir organın özelleşmiş hücrelerine farklılaşma potansiyeline sahip oldukları için çeşitli dokuları onarma ve yenileme yeteneğine sahiptir.

Kök hücreler kan damarı, kemik, kalp, kıkırdak, yağ, bağ, karaciğer, kas, sinir ve tendon dokusuna farklılaşabilir. Kök hücreler şu anda köpeklerde, kedilerde ve atlarda kemik iliği ve yağ (adipoz) dokusundan elde edilebilmektedir.

Köpeklerde Kök Hücre Tedavisi Hangi Durumlarda İşe Yarar?

Kök hücre tedavilerinin en yaygın kullanımı, köpeklerde osteoartrit tedavisinde olmuştur. Diğer potansiyel kullanımlar arasında kemik, bağ ve omurilik yaralanmalarının onarılması ve böbrek ve karaciğer hastalığının, kardiyomiyopatilerin (bir tür kalp hastalığı),  deri ve bağırsaktaki bazı iltihaplı hastalıkların tedavisi yer alır. Bu diğer kullanımlar şu anda büyük ölçüde varsayımsal olsa da, bu koşulları tedavi etmek için kök hücrelerin kullanımına ilişkin klinik araştırmalar devam etmektedir.

Kök hücrelerin eklemlere enjekte edilmesi, osteoartrit ve dejeneratif eklem hastalığı olan köpeklerde ağrıyı azaltabilir ve uzuv fonksiyonunu artırabilir. Kök hücrelerin yaralı tendonlara ve bağlara enjekte edilmesi de iyileşme sürecine yardımcı olabilir. Altta yatan mekanizmaları hâlâ tam olarak anlamamış olsak da, mevcut araştırmalar, kök hücre tedavisinin yararlı etkilerinin, yeni bir tendona dönüşmekten ziyade, vücudun kendi hücreleri tarafından geliştirilmiş doku onarımını teşvik etme yetenekleri aracılığıyla olabileceğini düşündürmektedir.

Kök hücrelerle kanser tedavisi, kök hücreler verildiğinde kanserin kötüleşmesine, büyümesine veya daha hızlı yayılmasına neden olma riski nedeniyle uygun görülmemektedir.

Köpeklerde Kök Hücre Tedavisi Nasıl Yapılır?

Hastalığın kesin teşhisi konulduktan ve evcil hayvanınız uygun bir aday olarak seçildikten sonra, kök hücre tedavisinde temel olarak üç adım vardır:

• İlki, köpeğinizden yağ toplamayı içerir. Bu prosedür genellikle hasta anestezi altındayken gerçekleştirilir. Yağ hücreleri çoğunlukla kasık veya omuz bölgesindeki küçük bir kesiden alınır.
• Yağ hücreleri daha sonra özel bir laboratuvara aktarılır ve burada kök hücreler elde edilir ve konsantre edilir.
• Tedavinin son aşaması, kalça, dirsek veya diz eklemi gibi etkilenen bölgeye kök hücrelerin enjeksiyonudur. Bu adım ayrıca genellikle evcil hayvanınız için bir çeşit anestezi gerektirir.

Vakaların çoğu ayakta tedavi prosedürü olarak gerçekleştirilecektir. Dinlenme ve destekleyici önlemler dışında, tedaviden sonra minimal özel bakım gerekir.

Kök hücre tedavisinin evcil hayvanımın durumuna yardımcı olup olmayacağını nasıl anlarım?

Kök hücre tedavisi kullanma kararı karmaşıktır. Evcil hayvanınızın özel durumuna, yaşına, cinsine, önceki tedavi ve yanıtına, şiddetine ve süresine ve anestezi/sedasyon riskine bağlıdır. Evcil hayvanınızın uygun bir aday olup olmadığını belirlemek için kök hücreleri sağlayan laboratuvara da danışılacaktır. Kök hücre tedavisi, yalnızca bu tedavinin faydalarını ve sınırlarını anlayan, özel eğitim almış bir veteriner hekim tarafından yapılmalıdır.

Ne yazık ki, şu anda hangi evcil hayvanların kök hücre tedavisinden fayda göreceğini tahmin etmenin kesin bir yolu yoktur. Bazı hastalar sadece gelecekte nüksetmeye olumlu yanıt verir. Diğer hastalar tedaviden hemen sonra dikkate değer bir iyileşme yaşarken, bazılarında ise herhangi bir kayda değer değişikliğin meydana gelmesi aylar alabilir.

Olumlu sonuçlar garanti edilemeyeceği için gerçekçi beklentilere sahip olmak önemlidir. Kanıtlanmış başka hangi bilimsel tedavilerin mevcut olduğunu ve kök hücre tedavisinin bir evcil hayvan için en iyi eylem yolu olup olmadığını dikkate almak önemlidir.

Yani aslında daha önce işe yaradığı kanıtlanmış geleneksel tedavi yöntemlerinden yanıt alınamadığı veya köpeğinizde bu yöntemlerin kullanımına ilişkin bir kısıtlama mevcut olduğu durumlarda başvurulması gereken bir yöntemdir.

Köpeklerde Kök Hücre Tedavisinin Etki Etme Süresi

Bazı hastalar birkaç gün içinde iyileşme gösterirken, diğerleri herhangi bir değişikliğin görülmesi için birkaç haftaya ihtiyaç duyacaktır. Kök hücrelerle tedavi edilen tüm hastaların olumlu yanıt vermeyeceğini not etmek önemlidir. Kök hücre tedavisi, zayıf veya hiç iyileşme görülmeyen durumlarda tekrar edilebilir.

Köpeklerde Kök Hücre Tedavisi ile İlişkili Riskler

Son derece nadir olmasına rağmen, tüm anestezikler ve sedasyonlar çok küçük bir potansiyel risk taşır ve eklem enjeksiyonuyla ilişkili çok küçük bir enfeksiyon riski vardır. Tüm riskleri en aza indirmek için mümkün olan tüm önlemler alınmaktadır.

Kök hücreler evcil hayvanınızdan alındığı zaman çok az reaksiyon veya reddedilme riski vardır. Bir eklem veya tendona yapılan herhangi bir enjeksiyon, bir miktar iltihaplanma, enfeksiyon veya yaralanma riski içerir. Veteriner hekiminiz, tedaviden önce evcil hayvanınızın spesifik risk faktörlerini sizinle görüşecektir. Kök hücre tedavisi anestezi gerektirir ve advers reaksiyonlar nadir olmakla birlikte, ilişkili bir risk vardır.

Bunun dışında kök hücreler başka bir hayvandan alınan dokudan hazırlanmış ve veteriner hekiminize kullanıma hazır halde geldi ise reaksiyon ve reddedilme riski mevcuttur.