Kediler bayılıyor: Kedi nanesi nedir? Nasıl Kullanılır?

Kedilerin aklını başından alan şeylerden biri olan kedi nanesi nedir ve ne işe yarar? Öncelikle kedi nanesi, kedilerin çok sevdiği bir ürün olmakla birlikte; neyse ki onlara zarar verici herhangi bir madde içermez. Dolayısıyla tamamen güvenilir bir şeydir. Yalnızca fazla yememeleri gerekir. Zira her şeyin fazlası zarar! Kediler, kedi nanesinin dozunu kaçırırsa, mideleri bulanıp, rahatsız olabilir ve sonrasında kusabilirler. Herhangi bir evcil hayvan ürünleri satan mağazada veya sitemizde bulabileceğiniz kedi nanesi, diğer bir deyişle kedi otu, kendinden geçmiş kedinize, tabiri caizse bir kedi olduğunu yeniden hatırlatacak! Ve hatta onu rahatlatacak. Yine de kedi nanesi nedir ve neden kedileri bu denli rahatlatıp, mutlu ediyor, hep birlikte öğrenelim.

Kedi Nanesi Nedir? Ne İşe Yarar? 

Kedi nanesi, mevsimsel bir bitkidir ve Ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasına aittir. Bu bitki ailesinde aynı zamanda biberiye, kekik, fesleğen ve adaçayı gibi otlar da bulunur. Kedi nanesi, Kuzey Afrika ve Akdeniz kökenli olmakla birlikte, son zamanlarda Avrupa ve Kuzey Amerika’da da yaygın olarak yetiştirilen bir bitkidir. Bitkinin kedi nanesi olarak anılmasının sebebi ise hiç kuşkusuz kedilerin bu bitkiyi çok seviyor olmasıdır. İngilizcede ve de yurt dışında Catnip olarak adlandırılan ve bu adla satılan kedi nanesi, kedilerin ilgisini çeken birtakım bileşenlere sahiptir. Kedileri cezbetmesinin yanı sıra, etkili bir sivrisinek kovucu olduğu da kanıtlanmış bir gerçektir. Kedi nanesi, nepetalakton adlı bir madde içerir. Kedi nanesinin yaprakları, gövdeleri ve çiçeklerinin ürettiği aromatik yağ ve kokuya nepetalakton adı verilir. Kedilerin de asıl olarak ilgisini çeken şey bu bileşik ve yaydığı kokudur. Yaygın kanıya göre; nepetalakton, muhtemelen çiftleşmeyle bağlantılı olarak kedi feromonun etkisine benzer bir etki göstermektedir. Dolayısıyla kedi nanesi, kedilerin modunu yükseltir.

Kedi Nanesi Kedileri Nasıl Etkiler?

Kediler, nepetalaktondan yayılan koku nedeniyle kedi nanesine bir nevi çekilir. Çünkü kedi nanesi, kedinizin burun ve burun pasajlarındaki reseptörlere bağlanan bir feromon görevi üstlenir. Hepsi olmasa da pek çok kedi, kedi nanesine gözle görülür şekilde tepki verir. Bazı kediler agresif bir şekilde oyun oynayabilir, tedirgin olabilir ve heyecanlanabilirken diğerleri sakinleşebilir ve gevşeyebilir. Kediniz kedi nanesinden yediğinde, sıra dışı hareketler sergileyebilir. Mesela size karşı daha sevecen ve sokulgan davranması, yuvarlanıp oynaması, etrafta sıçraması, görünmeyen bir şeyi kovalarmışçasına koşuşturması gibi bir dizi hal meydana gelebilir. Aynı zamanda kedi nanesini patileriyle okşayıp, yüzünü dahi bitkiye sürebilir. Bir nevi sarhoşluk! Kedilerin bir kısmı, kedi nanesi yediğinde farklı tepkiler de gösterebilir. Örneğin gevşeyip ve gözleri dalabilir, bolca miyavlayabilir veya hırlayabilir. Kedi nanesinin etkileri kısa sürelidir ve genelde 10 ila 30 dakika arasında sürüp, bitmektedir. Etkisi geçtikten sonra, kedinizin kedi nanesine tekrar aynı şekilde tepki vermesi birkaç saat sürebilir. Çok eğlenceli bir şeye benziyor! 🙂

Bunun yanı sıra kedi nanesinin, kedileri nörokimyasal bir düzeyde etkileyip etkilemediği ya da insanların zihinlerine etki eden ilaçlarla aynı şekilde etkileyip etkilemediği henüz bilinmiyor. Kedi nanesi kullanılarak yapılan oyuncaklarının popülaritesine rağmen, tüm kediler kedi nanesine tepki vermez. Kedinizin naneye tepki verip vermeyeceği biraz da genetiğine bağlıdır. Zira bunu belirleyen bir gen vardır ve bu gen kalıtsaldır. Kediniz, kedi nanesine tepki vermezse, ‘gümüş asma’ gibi diğer bitkilere tepki verebilir. Matatabi olarak da bilinen gümüş asma, Actinidiaceae bitki ailesine aittir ve Japonya ile Çin dağlarında bulunur. Kedi nanesine tepki veren kediler, genellikle, gümüş asmaya da tepki verir. Çünkü her ikisinde de nepetalakton mevcut olup; gümüş asmada ekstra Aktinidin adı verilen aromatik bir bileşik bulunur. Aktinidin de tıpkı nepetalakton gibi kedileri cezbeden bir yapıya sahiptir. Buna ek olarak nepetalaktona tepki vermeyen çoğu kedi aktinidine tepki verir. Gümüş asma, toz halinde ya da bitkinin kendisinden kesilerek üretilen çiğneme çubukları olarak piyasada bulunabilir.

Kedi Nanesini Kediye Nasıl Vermelisiniz?

Kedi nanesi, kurutulmuş şekilde ve bunun gibi birkaç farklı biçimde satın alınabilir. Hatta dileyenler kendi bahçesinde kedi nanesi yetiştirebilir. Bunun için nepetalakton yağı içeren spreyler mevcuttur.  Evinizde veya bahçenizde kurutulmuş kedi nanesi buldurarak, kedinizin ilgisini kaybettiği oyuncakları daha cezbedici hale getirebilir bu sayede kedinizin yeniden heyecanlanmasını sağlayabilirsiniz. Bunu yaparak, kediniz için zihinsel olarak zenginleştirici bir ev ortamı yaratabilirsiniz. Ayrıca kedinizin oyuncaklarını her zaman dışarıda bırakmak yerine, bir kısmını kurutulmuş kedi nanesi serpilmiş plastik bir saklama kabında saklayabilirsiniz. Haftada bir kez, saklama kabının içindeki oyuncakları çıkarıp kedinize verebilir, oynadığı oyuncakları tekrar saklama kabının içine koyabilirsiniz.

Kurutulmuş kedi nanesi, spreylere nazaran daha uzun süreli kullanılabilir ve daha fazla nepetalakton içerir. Fakat zamanda içindeki yağlarda azalma görülebilir. Bunun önüne geçmek, kurutulmuş kedi nanesinin raf ömrünü uzatmak için kullanmadıklarınızı dondurucunuzda veya buzdolabınızda saklayabilirsiniz. Kurutulmuş naneyi, kedi yatağının, tırmalama direğinin ve kedinizin oyuncaklarının üzerine serpebilirsiniz. Böylece kedinizin oyuncaklarına, kedi yatağında ve de tırmalama direğine yönelmesini sağlayabilir ve kedinizin mobilyalarınızı çizmesinin önüne geçebilirsiniz.

Kedi Nanesi Otu Faydaları

Kedi nanesi etkisi altındayken kediler daha hareketli ya da daha sakin olma potansiyeline sahipler. Hatta yerde çılgınca hareketler yaparak mutluluklarını gösterirler. Kedinizin bu şekilde davranması, sanki uyuşturucu etkisi altındaymış fikrine kapılmanızı sağlar. Ancak bu sadece kedinizin çok neşeli olduğunda verdiği tepkidir. Bunların dışında kedi nanesi, haşin olan kedinizi sakinleştirmek için kullanılır. Kediler bu bitkiyi çok sevdiği için, kedinize verirken bir ödül olarak ona öğretebilir ve bazı şeylerin eğitimini verirken kullanabilirsiniz. Bunların dışında kedi nanesinin kediler üzerinde en önemli 5 faydasını söylemeden geçmeyelim.

• Eğitimi kolaylaştırır
• Rahatlayıp gevşemelerini sağlar
• Obeziteyi kontrol altına alır
• Oyun oynamalarını sağlar
• Psikolojilerine iyi gelir

Kedi Nanesinin Zararları

Aslında kedi nanesinin belirli bir zararı yoktur ve kedilerde herhangi bir soruna yol açmaz. Ancak fazla kullanılması durumunda sindirim sorunlarına yol açabilir ki bu da geçici bir durumdur. Zaten yapılan araştırmalar sonucunda kedilerin kedi nanesini çok fazla tüketmedikleri ortaya çıkmıştır. Aşırı tüketim sonucunda kusma olması normaldir. Bu durum normal olmakla birlikte bu aşamadan sonra da yine gün içerisinde kedi nanesi verilmelidir. Aynı zamanda kedi nanesi bazı kedilerde agresifliğe neden olabilir. Bu nedenle agresifleşen kedilerin kedi nanesini kullanması önerilmez.

Kedi Nanesi Nasıl Kullanılır?

Kedi nanesini hem saksıda yetiştirebilir hem de kuru ot olarak satın alabilirsiniz. Ayrıca sprey ya da toz halinde de kedi nanesini satın almanız mümkün. Kedi nanesini kedinizin en sevdiği oyuncakların içerisine yerleştirerek kullanabilirsiniz. Sprey ve toz halindeki kedi nanesini ise kedinizin yatağına ya da oyuncaklarına doğru sıkarak kullanabilirsiniz. Bunların dışında kediler kedi nanesini yemeyi de direkt olarak tercih edebilir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler!

Kedi nanesi, kediler için inanılmaz derecede güvenlidir ve toksik olmadığı kabul edilir. Fakat kedi nanesi içeren oyuncaklar konusunda dikkat etmeniz gerekiyor. Zira kediniz, kedi nanesinin kokusunu alacağı için oyuncaklarını çiğneme ve yeme gibi bir girişimde bulunabilir. Kedinizin yabancı bir cisim yutması, bağırsaklarında sorunlara neden olabileceği gibi ameliyat gerektirebilecek tıkanmalara bile yol açabilir. Kedi nanesine agresif tepki veren kediler, oyun oynarken yanlışlıkla sahiplerini tırmalayıp, ısırabilir. Fakat bu çok da mühim bir durum değil, aksine normaldir. Ancak kediniz kedi nanesine aşırı tepki verip, gerektiğinden fazla heyecanlanıyorsa naneyi verirken dikkatli olmanızda fayda var.

Sıkça Sorulan Sorular

Kedi nanesi kafa yapar mı?

Kedilerin %10 – %30’u kedi nanesini kullandığında hiçbir etkiye maruz kalmazlar. Çok genç yavru kediler ve yaşlı kediler çok az da olsa bir etkiye maruz kalabilir ve bundan kaçınabilirler. Bazı kediler sarhoş gibi görünür, salyaları akar ve yerde yuvarlanırlar. Bazı kediler aşırı ses çıkartır, kovalama ve avlanma davranışları daha aktif gelir. Bazı kediler ise saldırganlık belirtileri gösterir.

Kedi nanesi tohumu nerede satılır?

Kedi nanesini petshoplardan, veterinerlerden ya da internet üzerinden satın alabilirsiniz. Kedi nanesini tohum, ot, yağ ve sprey olarak temin edebilirsiniz. Hatta kedi nanesini kendiniz de yetiştirebilirsiniz.

Kedi nanesi nasıl yetiştirilir?

• Kedi nanesi tohum, çelik ya da kökten ayırma yöntemi ile üretilir. Eğer tohumdan üretmeyi düşünüyorsanız, bunun için yaz başının uygun olduğunu bilmelisiniz. Özellikle Mayıs ve Haziran aylarında tohum ile kedi nanesini üretmeniz mümkün. Ancak bu çok kolay bir işlem değildir. Bunun yerine fide ekimini tercih etmeniz çok daha uygundur. Fide ekimini yılın tüm zamanlarında yapabilirsiniz. Çiçeklenme havalar ısındığında başlayacak ve yaz boyunca devam edecektir.
• Kedi otunda yer örtücü özelliği bulunduğu için nemli ve gölgeli mekanlar ideal ortamlardır. Yarı gölgeli bahçelerde kolaylıkla yetişir.
• Çok hızlı gelişen bir bitki olan kedi nanesinin çiçekleri genellikle mor ile mavi arasındadır ancak beyaz ve pembe renkli olanları da vardır.
• Kedi otu geçirgen toprakları sever ve bu nedenle toprağınızın çok ağır olmaması gerekir. Yabani olarak da yetişen bu bitki, sevdiği bir toprakta bakıma ihtiyaç duymadan uzun bir süre yaşayabilir. Sadece toprağının organik maddelerce zengin olması gerekmektedir.
• Fazla yıllık olan bu bitki, çok yüksek ve çok düşük sıcaklıklara karşı belli bir süre dayanabilir.
• Eğer kedi nanesini saksıda yetiştirmeyi düşünüyorsanız, kaliteli bir saksı toprağı tercih etmeniz gerekmektedir. Havalar soğuduğunda ev içinde bulunduğunuz bitkiyi bahar aylarında dışarı çıkarabilirsiniz ya da açık pencere önlerinde havalandırabilirsiniz.
• Bitkiyi evde yetiştirdiyseniz ve bahar ayında dışarı çıkaracaksanız, bunu direkt olarak yapmanız tavsiye edilmez. İlk olarak akşamları eve alıp gündüzleri dışarı çıkararak bitkinizin alışmasını sağlamalısınız. Bu işlemlerin ardından kısa bir süre sonra bitkinizi dışarı çıkarabilirsiniz.
• Bitki çok fazla bakım istemez ancak evde bakmayı planlıyorsanız, sulama konusunda özen göstermelisiniz. Kökleri çürütmeyecek kadar su verilmeli ve sulama dengeli yapılmalıdır.
• Kedi naneniz olgunlaştığında yaprak yaprak kopararak kedinize verebilirsiniz. Hatta bu bitkiyi kedinizin ulaşabildiği bir alanda yetiştirebilirsiniz. Böylece kediniz istediği zaman kedi nanesine ulaşabilecek.
• Bunun dışında kedi nanesini kurutarakta saklamanız mümkün. Kuruttuğunuz naneleri bir çorabın içerisine doldurup çorabın ağzını dikerek kedinize oynayacağı bir oyuncak yapabilirsiniz. Aynı zamanda yatağına serperek uyuyacağı yeri alışkanlık haline getirmesini sağlayabilir, tırmalama tahtasına biraz sürebilir ve koltukların yerine tırmalama tahtasını tercih etmesini sağlayabilirsiniz.

Kedi nanesi nerede satılır?

Yukarıda da bahsettiğimiz gibi kedi nanesini petshoplardan, veterinerlerden ya da internet üzerinden satın alabilirsiniz.

Bir kediye kedi nanesi vermek zalimce midir?

Kedilere kedi nanesini gönül rahatlığıyla verebilirsiniz. Sindirim sistemleri için de gayet yararlı bir üründür. Ancak kedinizin büyük miktarlarda kedi nanesini yutmasını önlemelisiniz. Aksi takdirde sindirim rahatsızlığına yol açmasına sebep olursunuz.

Kediler kedi nanesini aşırı doz alabilir mi?

Kedi nanesi çok fazla alındığı zaman, kedilerde kusma, ishal, baş dönmesi ya da yürüme güçlüğü gibi sağlık sorunlarına yol açabilir. İlk seferde çok az bir miktarda kullanın ve kediniz için doğru dozun ne kadar olduğunu veteriner hekiminize danışın. Öte yandan taze kedi nanesi kurutulmuş halinden daha etkili olduğu için kedinize çok fazla vermenize gerek yoktur. Aynı zamanda etkilerinden dolayı yüksek konsantrasyonlu kedi nanesi yağlarından kaçınılmalıdır.

Kedi nanesinin etkisi ne kadar sürer?

Kedi nanesinin etkileri bir kediye bağlı olarak değişmektedir. Genellikle kedi nanesini koktuktan sonraki davranışlar 10 dakika sürer ve daha sonrasında yavaş yavaş geçer. Kedinin tekrar etkilere duyarlı hale gelmesi için, kedi nanesini koklamadan 30 dakika kadar beklemesi gerekebilir. Kedi nanesi zamanla etkisini kaybedeceği için maksimum tazelik için hava geçirmez bir kapta saklamanız çok daha işinize yarayabilir.

Yavru kediler kedi nanesi alabilir mi?

Kedi nanesi yavru kediler için zararlı değildir. Ancak 6 ay ile 1 yaşına gelene kadar çoğu kedi kedi nanesine bir tepki vermez.

Kedi nanesi bağımlılık yapar mı?

Kedilere sürekli olarak kedi nanesi verirseniz, etkisini azaltmasına neden olursunuz. Bazı kedi sahipleri bu etkinin azalmaması için kedilerine 2 haftada bir kedi nanesi vermektedir. Ancak yapılan bir araştırmaya göre kedi nanesinin bağımlılık yapıcı bir özelliği bulunmamaktır.

Kedi nanesine benzeyen başka bitkiler var mı?

Kedi nanesi gibi aynı etkiyi gösterme de sakinleştirici olarak tercih edilen bitkiler vardır. Örneğin kedi otu kökü, gümüş asma ve tatar hanımeli gibi bitkileri kedi nanesi yerine tercih edebileceğinizi belirtelim.

Kedi nanesi kediler için bir ilaç mıdır?

Kedi nanesi birkaç nedenden ötürü fenomen olmuş bir bitkidir ve hayvanlara rutin olarak verilen bir ilaçtır.

Kedi nanesinin insanlar için faydaları nelerdir?

Kedi nanesi insanların uyku kalitesini artırır, fiziksel ve psikolojik açıdan strese iyi gelen serotonin seviyelerinin artmasını sağlar. Çok sık kullanıldığı takdirde anksiyete bozukluğuna neden olabilir ancak obsesif kompulsif bozukluk gibi rahatsızlık belirtilerini azaltır. Etkili ve faydalı şifalı bitkiler arasında yer alan kedi nanesi, uyku problemlerine de oldukça iyi gelir. Hatta düzenli bir şekilde kullanıldığında, uyku kalitesini artırdığı tespit edilmiştir. Aynı zamanda derin uykuya geçiş aşamasında kolaylık ve hızlılık sağlamaktadır. Öte yandan menopoza bağlı olarak yaşanan sıcaklıkları engellemekte de baya bir etkilidir.

Kedi nanesini insanlar için yenilebilir mi?

Kedi nanesinin insanlar üzerinde birçok faydası bulunsa da, kedilerde olduğu gibi insanlarda aynı türden bir etkiye sahip değildir. Çünkü koku alma sistemlerimiz ve beyinlerimiz kedilerinkine göre daha farklı şekildedir. Ancak yine de ince etkileri vardır. Peki Avrupalıların 1600’lü yıllara kadar kedi nanesini hafif bir yatıştırıcı olarak kullandığını biliyor muydunuz? Yaprakları ile çay demliyor, meyve suyu yapıyor, sigara içiyor ve çiğnemek için kullanıyorlardı. Bazı zamanlarda kedi nanesinin yetişkinlerde aşırı gaz, diş ağrıları ve kurdeşene iyi geldiği biliniyordu. 1960’lı yıllara gelindiğinde ise esrar niyetine kullanılan kedi nanesinin halüsinasyonlara yol açtığı öne sürüldü. Ancak bilim adamlarının yaptığı açıklamaya göre bu doğru değildi.

Kedi nanesi uykuya iyi gelir mi?

Yukarıda bahsettiğimiz gibi kedi nanesi insanların uyku kalitesini artırır, uyku ile ilgili sorunlara iyi gelir. Üstelik düzenli kullanıldığında, uyku kalitesini de artırır ve derin uykuya geçiş aşamasında kolaylık ve hızlılık sağlamaktadır.

Kedi nanesi insana zarar verir mi?

Ağız yoluyla küçük miktarlarda alındığı sürece, kedi nanesi çoğu yetişkin için güvenlidir. Hatta bir fincan kedi nanesi çayı, ciddi yan etkileri olmaksızın zaman zaman tüketilmiştir. Ancak kedi nanesi tütsülendiğinde ve ağızdan yüksek dozlarda alındığında güvenli değildir.

Kedi nanesi nasıl bir bitki?

Nepeta cataria olarak bilinen kedi nanesi, Avrupa ve Asya’ya özgü olsa da, Amerika genelinde de oldukça yaygındır. Ballıbabagiller familyasından olan bu bitki, kedi çimi ile karıştırılır ancak kedi çiminden farklı bir bitkidir. Görüntü olarak ise nane yapraklarını andırır.

Kedi nanesi ile normal nane arasındaki fark nedir?

Görünüş olarak nane ya da bahçe nanesine benzeyen kedi nanesinin kediler üzerinde uyuşturucu madde benzeri bir etkisi vardır. Doğal bir uyarıcı olan kedi nanesinin tuhaf etkileri var gibi görünse de, kesinlikle zararlı değildir.

Kedi nanesi yasal mı?

Kedi nanesi yasadışı değildir.