Kedilerde Pankreatit (Pankreas İltihabı) Nedenleri ve Tedavisi

Kedilerde pankreatit, pankreasın iltihaplanması durumunu ifade eder. Pankreas, sindirim enzimlerini ve insulin gibi önemli hormonları üreten bir organdır. Pankreatit, pankreasın bu enzimleri normalden daha fazla üretmesine neden olan bir durumdur. Kedilerde pankreatit genellikle orta yaşlı ve yaşlı kedilerde görülür. Belirtiler arasında iştahsızlık, kusma, karın ağrısı, ishal, kilo kaybı ve halsizlik bulunabilir. Pankreatit genellikle başka bir hastalık veya durumun bir sonucu olarak ortaya çıkar, örneğin safra kesesi sorunları, diyabet veya karaciğer hastalığı gibi.

Kedilerde Pankreatit Nedir?

Pankreas, karnın sağ tarafında, mideye bitişik hayati bir organdır. Yiyeceklerin sindirimine yardımcı olan enzimler ve kan şekeri veya glikoz metabolizmasını düzenleyen insülin gibi hormonlar üretir. Pankreas yangılanması durumuna pankreatit denir. Pankreatit kedi köpeklerde de sıkça görülen bir durumdur. Kedilerde pankreas safra kanalları ile birlikte ince bağırsağa açılan bir organdır. Böyle olduğunda sıklıkla karaciğer ve bağırsak yangısı da eşlik eder. Bu çok organlı inflamatuar sürece  ‘triadit’ adı verilir. Pankreatit için yaş, cinsiyet veya cins yatkınlığı yoktur. Akut pankreatit hafif, ödemli (şişme ile ilişkili) bir form veya daha şiddetli hemorajik (pankreas içinde veya çevresinde kanama) bir form alabilir. Akut pankreatit atağı geçiren birkaç kedide tekrarlayan pankreatit nöbetleri devam edebilir. Buna kronik pankreatit denir. Kedilerde kronik pankreatite daha sık rastlanmaktadır.

Kedilerde Pankreatit Belirtileri

Kedilerde pankreatit, pankreasın iltihaplanması durumunu ifade eder. Bu durum, genellikle sindirim enzimlerinin anormal bir şekilde salgılanması sonucu oluşur. Kedilerde pankreatitin belirtileri şunlar olabilir:

İştah Kaybı: Kedinizin normalden daha az yemek yemesi veya hiç yememesi.

Kusma: Kedilerde sık sık kusma, özellikle yemek sonrası.

İshal veya Dışkıda Değişiklikler: Kedinin dışkısında renk değişiklikleri, kanlı dışkı veya ishal görülebilir.

Ağırlık Kaybı: Kedinin kilo kaybetmesi, çoğu zaman iştah kaybı ve sindirim sorunları nedeniyle gerçekleşir.

Karın Şişliği ve Ağrı: Kedinin karın bölgesinde ağrı, rahatsızlık veya şişkinlik görülebilir.

Halsizlik ve Zayıflık: Genel enerji kaybı, halsizlik ve zayıflık belirtileri.

Dehidrasyon: Kedinin susuz görünmesi, aşırı tükürük salgılaması ve kuru dişetleri.

Pankreatitli kediler çeşitli belirtiler gösterebilir ancak en yaygın olanları daha az yemek yeme veya yemeyi hiç reddetme, kusma ve uyuşukluktur (yorgun, fazla hareket etmeme). Kediler acıyı insanlara farklı şekilde ifade ederler, bu nedenle tek işaret aileyle daha az etkileşimde bulunmak, daha fazla uyumak, farklı yerlerde dinlenmek ve uyumak olabilir ve daha az bakım yapabilirler. Etkilenen kediler kilo verebilir, susuz kalabilir ve tüyleri matlaşıp kepeklenebilir. Bazen kronik (uzun süredir devam eden) pankreatiti olan kedilerde diyabet (şeker diyabeti) gelişebilir ve kilo kaybı ve daha fazla içme/idrara çıkma belirtileri gösterebilir.

Bu belirtiler genellikle pankreatitin genel belirtileri olabilir, ancak bir veteriner hekimin doğru tanı koyması ve uygun tedaviyi başlatması önemlidir. Pankreatit, ciddi bir durum olabilir ve veteriner müdahalesi gerektirir. Eğer kedinizde bu belirtilerden bir veya birkaçı görülüyorsa, derhal veteriner hekiminizle iletişime geçmeniz önerilir.

Kedilerde Pankreatit Nedenleri

Normalde pankreas enzimleri aktif olmayan bir durumda üretilir ve pankreas kanalından ince bağırsağın bir kısmı olan duodenuma doğru ilerler. İnce bağırsağa ulaştıklarında sindirime başlamak için aktive edilirler. Pankreatitte bu enzimler daha sonra ince bağırsakta değil, pankreasta erken aktive olur. Bunu, amaçlanan hedefine ulaşmadan önce aniden patlayan, zamanla salınan bir kapsül olarak düşünün; Bu durumda pankreas enzimleri gereğinden önce sindirime başlar. Bu durum pankreasın kendisinin sindirimi ile sonuçlanır ve böylece klinik belirtiler başlar.

Kedilerde pankreatitin kesin nedeni genellikle belirlenemese de, bazı faktörler pankreatit gelişimine katkıda bulunabilir. İşte kedilerde pankreatit gelişimine neden olabilecek bazı faktörler:

• Beslenme: Yüksek yağlı veya yüksek proteinli besinlerin aşırı miktarda tüketimi pankreatiti tetikleyebilir.
• Obezite: Kilolu veya obez kedilerde pankreatit riski artabilir.
• Hormonal Faktörler: Hormonal değişiklikler veya endokrin sorunlar pankreatit gelişimine katkıda bulunabilir.
• Bağışıklık Sistemi Sorunları: Bağışıklık sistemiyle ilgili problemler, pankreatit riskini artırabilir.
• Gastrointestinal Hastalıklar: Kedilerde gastrointestinal sistemle ilgili diğer hastalıklar, pankreatit gelişimine yol açabilir.
• Enfeksiyonlar: Viral veya bakteriyel enfeksiyonlar pankreatit riskini artırabilir.
• İlaçlar: Bazı ilaçlar, özellikle steroidler, pankreatit riskini artırabilir.
• Genetik Faktörler: Kedinin genetik yatkınlığı, pankreatit riskini etkileyebilir.
• Yaş: Yaşlı kedilerde pankreatit daha sık görülebilir.

Pankreatit genellikle karmaşık bir durumdur ve birçok faktörün bir araya gelmesi sonucu ortaya çıkabilir. Her durum farklı olabilir ve veterinere başvurulması, doğru tanı ve tedavi için önemlidir.

Kedilerde Pankreatit Teşhisi

Kedilerde pankreatit teşhisi, genellikle bir veteriner tarafından yapılan kapsamlı bir değerlendirmeyi içerir. Bu değerlendirme şu adımları içerebilir:

Klinik Muayene: Veteriner, kediyi fiziksel olarak muayene eder ve belirtileri değerlendirir. Karın bölgesinde şişlik, hassasiyet veya ağrı olup olmadığını kontrol eder.

Kan Testleri: Tanı genellikle laboratuvar testleri ile konulur. Testler beyaz kan hücrelerinde ve/veya pankreas enzimlerinde artışları ortaya çıkarabilir. Son yıllarda pankreatiti daha doğru teşhis etmek için daha yeni pankreas testleri kullanıma sunuldu. Spesifik Feline Pankreatik Lipaz testi anlamına gelen FPL testi, klinikte hızlı bir şekilde çalıştırılarak pozitif veya negatif sonuç elde edilebilir.

İdrar Testleri: İdrar analizi, böbrek fonksiyonları ve pankreatitin neden olduğu diğer potansiyel sorunları değerlendirmek için kullanılabilir.

Görüntüleme Testleri: Karın ultrasonografisi veya röntgen, pankreatit varlığını ve şiddetini değerlendirmeye yardımcı olabilir. Ultrason çalışmaları, pankreas ve çevredeki inflamasyonu gösterdiği için radyografilerden daha faydalıdır.

Teşhis genellikle bu yöntemlerin bir kombinasyonunu içerir ve kedinin durumuna bağlı olarak değişebilir. Pankreatit tanısı konulduğunda, veteriner uygun tedavi planını belirler. Tedavi genellikle hastalığın şiddetine ve kedinin genel sağlık durumuna bağlı olarak belirlenir.Ne yazık ki, pankreatitli birçok kedi bu testlerin herhangi biriyle tespit edilmekten kurtulacaktır. Sonuç olarak, pankreatit tanısı birçok vakada yalnızca klinik belirtilere ve tıbbi öyküye dayanarak geçici veya varsayımsal olabilir.

Kedilerde Pankreatit Tedavisi

Kedilerde Pankreatit ve Beslenme (Özel Diyetler)

Hastaneden eve döndüğünde çoğu veteriner, kedinizin iştahı varsa ve kusmuyorsa mümkün olan en kısa sürede beslenmesini önerir. Kediniz sık sık kusuyorsa ve yağlı karaciğer hastalığı riski taşımıyorsa, veterineriniz birkaç gün içinde mamayı yeniden vermek için alternatif bir plan önerebilir. Yağlı karaciğer hastalığı kanıtı olan kedilerin, tehlikeli karaciğer sorunlarını önlemek için acil beslenme desteğine ihtiyaçları vardır.

Kedinizi iyileşirken iştah açıcı ve kolayca sindirilebilen bir mamayla beslemeniz önemlidir. Sonunda veterineriniz, inflamatuar bağırsak hastalığı gibi ilişkili bir soruna yardımcı olan bir yiyecek önerebilir. Yeme sorunu yaşayan evcil hayvanlar için veterinerler genellikle mide bulantısını azaltan, kusmayı kontrol eden ve kedinizin iştahını yeniden kazanmasını sağlayan antiemetik adı verilen ilaçlar uygulanır.

Kendi başına yemek yiyemeyen pankreatitli bir kedinin beslenme tüpüne ihtiyacı olabilir. Çeşitli besleme tüpleri vardır. Yaygın olarak kullanılan bir tür, kedinizin gözetim altında normal şekilde hareket etmesine ve oynamasına olanak tanıyan yumuşak bir tasmaya uyar. Veterineriniz çeşitli seçenekleri tartışacak ve size yiyecek, su ve ilaçları tüp yoluyla nasıl uygulayacağınızı öğretecektir. Her ne kadar tüpler korkutucu ve acı verici görünse de, kullanımı nispeten kolaydır, kedinize karşı naziktir ve iyileşirken kritik kalorileri ve besinleri sağlamada son derece önemlidir.

Ciddi kedi pankreatit vakaları hastanede kalmayı ve özel bakım gerektirse de, kedi pankreatitinin birçok türü hafiftir ve tehdit edici değildir. Bir sorunun belirtilerini tespit etmeyi öğrenmek ve hızlı hareket etmek, kedinizi sağlıklı tutmanın en iyi yoludur. Ekzokrin pankreas yetmezliği veya şeker hastalığı gibi ek sorunlar geliştiren kediler bile, uygun bakımla uzun ve mutlu yaşamlar yaşayabilirler.

Kedilerde Pankreatitin Sonuçları

Çoğu kedi, herhangi bir uzun vadeli sonuç olmaksızın iyileşir. Ancak şiddetli veya tekrarlayan pankreatitte aşağıdaki sorunlardan bir veya birkaçı gelişebilir:

• Sindirim enzimleri üreten önemli sayıda hücre yok edilirse, uygun gıda sindirimi eksikliği ortaya çıkabilir. Bu, ekzokrin pankreas yetmezliği olarak bilinir ve gıdaya enzim tabletleri veya tozunun günlük olarak uygulanmasıyla tedavi edilebilir.
• İnsülin üreten hücrelerin önemli bir kısmı yok edilirse diyabet ortaya çıkabilir. Bu genellikle günlük insülin enjeksiyonlarıyla tedavi edilebilir.
• Kronik form ortaya çıkarsa, teşhis edilmesi zor olan tekrarlayan hastalık nöbetleri olabilir. Bu kedilerde birkaç gün iştahsızlık, ateş ve uyuşukluk görülebilir. Bazı durumlarda, sonuçta diyabet gelişebilir.

Kedilerde Pankreatitin Önlenmesi

Kedilerde pankreatit riskini azaltmak veya önlemek için aşağıdaki önlemleri alabilirsiniz:

Dengeli Beslenme: Kedinize dengeli ve besleyici bir diyet sağlamak önemlidir. Yüksek yağlı veya yüksek proteinli besinlerin aşırı tüketiminden kaçının.

Obezite Kontrolü: Kedinizin sağlıklı bir vücut ağırlığında kalmasına özen gösterin. Obezite, pankreatit riskini artırabilir.

Stresin Azaltılması: Kedinizin stresini minimumda tutmaya çalışın. Stres, bağışıklık sistemini zayıflatabilir ve pankreatit riskini artırabilir.

Veteriner Kontrolleri: Kedinizi düzenli veteriner kontrollerine götürün. Profesyonel bir gözle kontrol edilen kedinizin sağlığı, olası sorunları erken teşhis etmek açısından önemlidir.

İlaçların Dikkatli Kullanımı: Kedinize herhangi bir ilaç vermeden önce veterinerinizle görüşün. Bazı ilaçlar pankreatit riskini artırabilir.

Diyet Değişiklikleri İçin Yavaş Geçiş: Kedinizin diyetinde yapacağınız değişiklikleri yavaş ve kontrollü bir şekilde yapın. Ani diyet değişiklikleri, pankreatit riskini artırabilir.

Unutmayın ki, her kedi farklıdır ve belirli önlemler, kedinizin genetik yapısına, sağlık durumuna ve yaşına bağlı olarak değişebilir. Veterinerinizle düzenli iletişim halinde olmak, kedinizin sağlığını koruma konusunda önemlidir. Eğer kedinizde pankreatit belirtileri görürseniz, derhal bir veterinerden yardım almalısınız.