Kedilerde diş eti iltihabı (gingivit): Nedenleri ve belirtileri

İnsanlarda olduğu gibi kediler arasında da diş ve diş eti hastalıkları oldukça yaygındır. Öyle ki üç yaş ve üzeri kedilerin %85’inin belli bir dereceye kadar diş hastalıklarına sahip olduğu düşünülmektedir. Kedilerde gelişen diş ve diş eti hastalıkları, şiddetli ağrılara ve hayat kalitesinin düşmesine yol açar. Tedavi edilmediği takdirde ise kemik enfeksiyonuna, diş kaybına veya ağız bakterilerinin kan dolaşımına girerek diğer organları etkilemesine yol açabilir. 

Kedilerde diş eti iltihabı (gingivit) nedir? 

Diş eti iltihabı, dişi çevreleyen diş etlerinin iltihaplandığı (kırmızı, şiş ve ağrılı) bir hastalıktır. Bu iltihaplanma genellikle dişlerde bakteri barındıran plak oluşumunun bir sonucudur. Diş eti iltihabı hafif ila şiddetli seviyede olabilir. Hafif diş eti iltihabı genellikle her yaştan kedide görülür ve çok yaygındır. Periodontal hastalıkların başlangıç aşaması olarak kabul edilir. Orta derecede seyreden bir diş eti iltihabında zamanla daha çok plak birikimi ve akabinde daha şiddetli iltihaplar görülecektir. Bu aşamada diş eti çekilmesinin gözlemlenmesi de mümkündür. Tedavi edilmediği takdirde iltihabın şiddeti artacak ve durum daha da sancılı olacaktır. İleri vakalarda hasta genellikle yemek yerken zorluk çeker ve şiddetli ağrılara maruz kalır. Bu gibi durumlarda genellikle anestezi altında diş temizliğine ihtiyaç duyulur. 

Gingivit oluşumunda; otoimmün hastalıklar, kedi lösemi virüsü (FeLV), kedi AİDS’i (FIV), kedi calicivirüs (FCV) ve şiddetli böbrek hastalıkları başta olmak üzere çeşitli enfeksiyöz veya sistemik hastalıklar da rol oynar. 

Kedilerde diş eti iltihabı belirtileri nelerdir? 

• Kırmızı ve/veya şiş diş etleri  
• Ağız kokusu 
• Salya akması 
• Yemek yerken zorluk veya hiç yememek 
• Kilo kaybı 
• Ağrı nedeniyle daha izole veya sinirli davranış değişiklikleri 

Kedilerde diş eti iltihabı belirtileri genellikle şişlik, kızarıklık; şiddetli vakalarda ise kanama ile karakterizedir. Vakanın şiddetine bağlı olarak kedi yemek yerken başını alışılmadık şekilde çevirir, yemeyi bırakır veya ağız kokusu geliştirir. Bazı durumlarda kedinin daha yumuşak yiyeceklere yöneldiği de gözlemlenebilir.

• Kedilerde Diş Hastalıklarına Karşı En İyi Kedi Mamaları

Kedilerde diş eti iltihabının nedenleri nelerdir? 

Kedilerde diş eti iltihabının en sık sebebi birikmiş bakteri plağıdır. Diğer nedenler ise şu şekildedir: 

• Kedi lösemi virüsü, kedi AIDS’i ve kedi calicivirüsü gibi bulaşıcı enfeksiyöz hastalıklar
• Ağız ve diş bakımı eksikliği 
• Genetik (bazı kediler diğer kedilere oranla diş hastalıklarına daha çok yatkındır.) 
• Düzensiz bir şekilde konumlanmış dişlerde plak ve tartar birikme olasılığı daha fazladır

Dişlerin düzensiz ve yanlış konumlanması genellikle şu faktörlere bağlıdır: 

• Çok kısa burunlu ırklar veya ırklardaki varyantlar (mesela, iran, british ve exotic shorthairler) genellikle düzensiz konumlu dişlere sahiptir. Çene kemikleri genellikle dişleri barındıramayacak kadar küçüktür. Bu durum dişlerin birbirine girmesine ve düzensiz hizalanmasına yol açar. 
• Bazı kedilerde süt dişler, kalıcı dişler çıktıktan (büyüdükten) sonra da görülür. 
• Travma veya doğuştan gelişen anormallikler, mesela underbite veya overbite, kırık çene… Overbite, üst ön dişlerin alt ön dişlerden daha ileri, underbite ise alt ön dişlerin, üst ön dişlerden daha ileri olmasıdır. 

Kedilerde diş eti iltihabı tedavisi mümkün mü? 

Kedilerde diş eti iltihabı tedavisinde birikmiş bakteri plakları ve diş tatarları temizlenir. Hastalığın ilerlemesini önlemek için çürük dişler tedavi edilir veya çekilir. Düzenli ağız diş bakımı ve tıbbi tedavi, tipik bir tedavinin ilk aşamasıdır. Her şeyden önce anestezi altında bir diş temizliğine odaklanılır. 

Ağız ve diş bakımından sonra kedilerin dişleri düzenli olarak fırçalanmalıdır. Stomatit (halk diliyle aft) söz konusuysa, kedinin fırçalama esnasında şiddetli acı çekmesi muhtemeldir. Stomatitli kedinizin ağız rahatlığı için veteriner hekiminizin yönlendirmelerine uyabilirsiniz. Hekim önerileri doğrultusunda ağız sıvıları veya jelleri faydalı olacaktır. Ayrıca ağız ve diş sağlığı için özel olarak üretilen klinik mamalardan da yararlanabilirsiniz.

Kedilerde diş eti iltihabı nasıl önlenir? 

Kedinizde diş iltihabının önüne geçmenin en iyi yolu; günlük diş bakım rutini, uygun diyet planı ve düzenli veteriner ziyaretleridir. 

Kedilerde diş fırçalama rutini insanlara nispeten daha farklıdır. Bundan dolayı kedilere özel ürünlerin kullanılması gerekmektedir. Kediler için özel olarak tasarlanmış diş fırçaları ve diş macunları mevcuttur. Kedi diş macunları, onlar için lezzetli olacak şekilde (genellikle tavuk, sığır ya da balık aromalı) üretilmiştir. Köpürmezler ve durulamaya gerek yoktur. Üstelik kediler için zararlı olan florür maddesini içermezler. Fırça olmadığı takdirde ise hijyenik bir gazlı bez de fırça görevini görecektir. Kedi ağız bakımında yetişkin ve çocuklar için tasarlanan diş macunları ve fırçaları ise kesinlikle kullanılmamalıdır. Ayrıca kedilerde diş ipi kullanımı kesinlikle önerilmemektedir. Zira kedilerin diş ipini yutma riski yüksektir. Bu durumda ise bağırsak hasarı gibi tehlikeler söz konusudur.

Kedinizin dişlerini fırçalarken onu rahat ettirin 

Kedinizin beğeneceği bir diş macunu bulmakla işe başlayabilirsiniz! Unutmayın ki diş macunu, kediler için özel üretim olmalıdır. Ayrıca kedinizin dişlerini fırçalamadan önce ürünlerin tanıtılması çok önemlidir. Fırçalama işlemini rahat hissettiği bir ortamda yapmanız ise süreci kolaylaştıracaktır. Kediniz sakin ve yönetilebilir bir karaktere sahipse günlük diş bakımı önerilir. Fakat kediniz diş bakım rutininden hoşlanmıyorsa en azından haftada iki kere bakım uygulanmalıdır.

• Diş macununu ve diş fırçasını tezgâhın üzerine bırakın, kedinizin onlarla temas etmesine ve bir ilişki kurmasına yardımcı olun. 
• Kedinizin beğendiği lezzetli ve yalanabilir bir mama seçmekle işe koyulabilirsiniz. Kedinizin köpek dişi üzerine az miktarda mamadan koyun; daha sonra dudaklarını kaldırarak diş ve diş etlerini parmağınızla nazikçe ovalayın. Ardından onu ödüllendirin. Bu ödül yöntemi ile kademeli bir şekilde diş macununa geçebilirsiniz.
• Kediniz ağzına dokunmanız konusunda rahat olduğu zaman, onu diş fırçası ve diş macununa alıştırabilirsiniz. Aşina olduğu takdirde öncelikle fırçanın ağzında olmasına alışmalı ve fırçadaki macunu yalamasına izin vermelisiniz. 
• Kediniz diş fırçasına, diş macununa ve ağzına dokunmanıza artık aşinaysa uygulamaya başlayabilirsiniz! Kedinizin dişlerini fırçalarken yalnızca dişlere odaklanmanız yeterli olacaktır. Kedinizin dişlerini diş eti çizgisi boyunca her iki taraf için 15 ila 30 saniye süresince fırçalayarak onun rahat edeceği şekilde ve hızda ilerlemeyi unutmayın! Bu noktadaki en önemli şey sabırlı ve olumlu olmaktır. 

Kedilerde diş fırçalamanın ardından diş etlerine masaj yapılması oldukça faydalıdır. Diş etlerine yapacağınız masaj; bölgedeki kan dolaşımınız hızlandırarak gelişecek sorunların önlenmesine yardımcı olacaktır.