Anadolu Çoban Köpeği dünyadaki en sadık ve korumacı köpekleri arasında yer alır. Sahibine olan bağlılığı, duyarlı halleriyle bekçi köpekleri arasında kendisini fark ettirir. Dayanıklı ve heybetli bedeniyle soyu oldukça eski zamanlara dayanır. Yüzyıllardan beri insanların sürülerini ve kendilerini koruması için dost olarak seçtikleri eşsiz canlılardan birisidir. Sakin ve korumacı yapısıyla cesur bir köpektir. Bağlılığının yanı sıra bağımsız bir yanı da vardır. Oldukça zeki olan bu köpek, olası bir tehlike durumunda yapacağı hamleyi hesaplar gelişi güzel atak yapmaz. Kimi zaman çevrenizden intikamcı olduklarını duyabilirsiniz. Ancak bu çalışkan Anadolu Çoban ırkı gerekmedikte cesur yanını ortaya çıkarmaz, sakin halde takılır.
Açık sarı, gri, boz ve kirli beyaz gibi farklı renklerde görebilirsiniz. Karakteristik bir özellik olarak göz kenarları, ağız, kulak bölgesinin çevresi ve burun kısmı siyah renktedir. Sürü köpeklerinin içerisinde özel bir yeri olan bu ırk, kendi başlarının çaresine bakmayı, zorlu arazilerde ve yırtıcı ortamlarda yaşamayı bilirler. Kaslı, çevik ve iri vücutları bu ortamlara uyum sağlayabilecek güçtedir. Kangal Çoban köpeklerin eski evcil köpek soyundan geldiği söylenir. Ancak onların ev, apartman yaşamına uyum sağlamaları oldukça zordur. Beden özellikleri ve karakter özellikleri ile dışarıda yaşamaya, özgürce hareket etmeye ihtiyaçları vardır. Sahiplerini, çocukları, sürüsünü, başka köpekleri ve kedileri cesur bir şekilde her nerede olursa olsun koruyacak kadar da yaşadığı ortama bağlıdır.
Apartman hayatında yaşamak Anadolu Çoban Köpeği için kesinlikle uygun olmaz. İri yapılı halleri, gezmeye olan ihtiyaçlarıyla açık alanda yaşamak onlar için idealdir. Genellikle Anadolu’da bağı bahçesi olan, sürü sahibi insanlara oldukça sadık ve görev bilinciyle arkadaşlık ettikleri görülür. Menşei Türkiye olmasına rağmen dünya çapında ün ve popülerlik kazanmışlardır.
Eğitimi sırasında kısmen zorlanmanız mümkündür. Ancak iyi bir eğitmenle daha yavru iken başlayacağınız eğitimlerde, sosyalleşme etkinliklerinde bu durumu basitleştirebilirsiniz. Erken dönem eğitimleri köpekler için oldukça önemlidir. Anadolu Çoban köpeği itaatkâr, sakin ve sevecen hallerinin yanında baskın, yönetici olmaya istekli ve güçlü lider vasıflarını da taşır. Bu özellikleri öne çıkarsa hırçın ve söz dinlemez olabilir. O yüzden eğitimde tutarlı olmak ve yönetici kişinin kim olduğunu ona öğretmek önemlidir. Genel olarak rahat ve uysal köpeklerdir, sorun yaratmak ve sorun aramak onlara göre davranışlar değildir. Ancak yetiştirme tarzınız bu özellikleri desteklemezse hırçın ve asi bir köpekte olabilmektedir. Erken aşamada farklı yer ve ortamlarda farklı insanlar ve hayvanlarla sosyalleşmesini sağlayarak köpeğinizin iyi huylarını arttırmalı olası kötü huylarını görüp onları törpülemeye çalışmalısınız.
Yabancı, tanımadığı kişilere karşı yaklaşımı pek arkadaşça değildir. Yaşadığı ortama giren yabancılara, ailenin yakınlarına bile koruyucu davranır. Kangal köpeği kendi ailesine, yakın arkadaşlarına da bir o kadar sakin, arkadaş canlısı ve sevecen şekilde yaklaşır. Çocuklarla arasının bir tık daha iyi olduğu gözlemlenir. Çocukların istedikleri gibi onlarla tam oyun arkadaşı olamasa da aralarında sıcak bir ilişki kurarlar. Çoban köpeğinin çocukların istemeden yaptıkları sert hareketlere karşı toleranslı davrandıkları bile görülür.
Ailesine, sevdiklerine karşı genellikle sevecen, uysal, koruyucu ve her daim göreve hazır haliyle ciddi yapılı bir bekçi köpeği olarak arkadaşlık eder. Tehlike sezdiği ve şüphelendiği durumlarda çok fazla havlar ve etrafta koşturmaya başlarlar. Bu şekilde sahibine haber vermeye, olabilecek tehlikeyi atlatmaya, karşısındaki kişiyi korkutmaya çalışırlar.
Çoban köpeklerinin anavatanı Türkiye’dir. Türkistan’dan Anadolu topraklarına yapılan göç sırasında Kangar Türk Boyu tarafından bu ırkın getirildiği düşünülmektedir. Bir başka rivayet ise kangal ırkının 6000 yıl önce Anadolu’da ortaya çıktığı ve Anadolu kökenli olduğu şeklindedir. Göçebe Anadolu Çoban Köpeği, tüm rivayetler de köklü bir geçmişe sahiptir. Köpeklerin kökleri tahminen 4.000 yıl öncesine kadar dayanmaktadır. Türkiye’ye gelen Tibet Mastiff ve Roman Mollosian savaş köpekleri ilk ataları olarak öngörülür. Bu köpekleri kurtlar, ayılar ve aslanlar gibi yırtıcı hayvanlardan korunmak için besledikleri şeklinde söylentiler vardır. İnsanları korumalarının yanı sıra çiftlik hayvanlarının da sadık savunucuları olmalarıyla o çağlarda büyük ilgi gördükleri bilinir. Göçebe yaşam tarzına uyum sağlamış ve çobanların yanında olmuştur. Anadolu Çoban Köpeği büyüklüğü, kürk tipi ve çeşitli renkleri ile geniş bir coğrafyaya yayılmıştır. Geniş bölgelere yayılmasının etkisiyle belli özellikleri farklılaşmıştır. Ancak değişmeyen tüm cins boyunca sabit kalan en önemli ve belirgin özelliği sadakati, bağımsızlık duygusu ve dayanıklılığı olmuştur.
Bu ırk başlangıçtan beri Çoban adıyla anılmıştır. Ancak cins hiçbir zaman bir çoban ırkı olarak kullanılmamıştır. Bu cins en çok Çoban köpeği, Kangal, Karabaş ve Sivas Kangal isimleriyle bilinir. Anadolu Çoban Köpeği ırkının Kangal veya Karabaş köpeğinden ayrı bir cins olup olmadığı konusunda bir anlaşmazlık vardır. Ancak Türkiye sınırlarında ve neredeyse Dünya genelinde bu isimlerle anılan köpeklerin aynı özellik ve dış görünüşe sahip oldukları görülür. Kangal köpeğini Anadolu Çoban Köpeğinden farklı ırk olarak gören yetiştiricilerin günümüzde çalışmalar yaptığı bilinmektedir.
1950’lerde ırk Amerika’ya tanıtıldı. Köpekler çakallara ve yırtıcı hayvanlara karşı, çiftlik hayvanlarını koruma yanlarıyla tanıtılsa da o dönemde istediği ilgiyi yakalayamadı. 1970’li yıllarda Türk Hükümeti tarafından ABD’nin Tarım Bakanlığı’na sürülerin korunmasıyla ilgili deneysel bir çalışma için hediye edilmiş. Bu şekilde ırk ilk kez Amerika’ya girmişti. Anadolu Çobanı, 1970’li yılların sonlarında ve 1980’li yıllarda geniş çapta ilgi görmeye ve takdir edilmeye başlandı. Sadık olmaları, koruyucu yapıları ve gelişmiş bekçilik özelliğiyle hayvan severler tarafından sahiplenilmeye başlandı. ABD halkının oldukça etkilenmesi sonucu aynı yıllarda Amerika’da “Amerika Kangal Çoban Köpeği Kulübü” kuruldu. Çoban Köpeği, American Kennel Club tarafından Çalışma Grubuna kabul edildi. 1996 yılında da Anadolu Çoban Köpeği AKC tarafından safkan ırk olarak tanındı.
Türkiye’de Anadolu Çoban köpekleri ilgiyle büyütülmekte ve sevgiyle korunmaktadır. Çoban köpeğinin yurt dışına yetiştirilmek için gönderilmesi konusunda da insanların oldukça temkinli davranıldığı bilinir. Hatta 19. yüzyıla kadar hiçbir Çoban köpeği ülke dışına gönderilmemiştir. Amerika Birleşik Devletleri bu ırk ile tanıştıktan sonra, Anadolu Çoban Köpeğine (Kangal Köpeği) karşı özel ilgili gösterdikleri görülür. Çoban köpeği geçmişten günümüze, anavatanında ve dünyanın her yerinde ülkesinin gurur kaynağı olan bir ırktır.
İri, dinç ve güçlü yapıdaki kare gövdesiyle heybetli bir görünümü vardır. Gövdesi baştan sona kare şeklindedir ancak dar bir yapıda değildir. Boynu hafif kavisli, güçlü ve adalelidir. Çoban köpeği boynunu dik şekilde taşımadığı görülür. Boyun uzunluğu neredeyse kafa uzunluğuna eşittir. Güçlü, kaslı ve şişman olmayan bir göğüs bölgesi vardır. Göğüs kısmı yüksek, geniş ve derindir. Üst kısmının öne doğru bombeli olduğu görülür ve kaburgaları iyi örülüdür. Anadolu Çobanı dövüşürken göğsünü çok iyi şekilde kullanır. Sırt bölgeleri orta uzunlukta, güçlü yapıdadır. Kangal köpeklerin bacakları oldukça güçlü ve kalındır. Ancak arka bacakların ön bacakları kadar olmadığı görülür. Kangal'lar dövüş sırasında ön bacaklarını ustaca kullanır.
Anadolu Çoban ırkının iri kafa, geniş ve yüksek alın yapısına sahiptir. Kafatasının uzunluğunun kafatasının genişliğinden fazla olduğu belirtilir. Güçlü, kalın çenesi ve iri dişleri vardır. Dış yapısında makas ısırışı tercih edilir. Çene ve burun orta uzunluğu sahip ve burun kısmı küt yapıdadır. Kulakları arası geniştir ve düşük kulaklara sahiptir. Üst dudağının alt dudağını örttüğü görülür. Yanakları kaslıdır ve yanak kemikleri çok belirgin olmasa da görünür.
Orta ebatta, üçgen şeklinde ve uç kısımları yuvarlak kadifemsi kulaklara sahiptir. Kulaklarının yanaklara doğru düşük olduğu görülür. Anadolu Kangal Köpeği bir şeye dikkat kesildiğinde ise kulakları dikleşir ve daha üstte konumlanır. Köpeklerin kulaklarının kesilmesine izin verilen yerlerde, kesik kulaklı köpekler de kulak yapısı olarak kesik olmayan köpekler gibi değerlendirilir.
Kangal köpeğinin göz yapısı kafatasına orantılıdır. Badem şeklinde, orta ile büyük arasında kehribar ve kahverengi tonlarında güzel gözlere sahiptir. Genellikle renk konusunda koyu gözlü Anadolu Çobanı tercih edilir. Göz kapakları sıkıdır ve sarkıklık görülmez. Göz kenarlarında karakteristik özellikleri olan siyah renkler vardır.
Ön bacakları birbirine uygun aralıkta, iyi kemik yapısında, uzunlukta ve düz bir yapıdadır. Arka bacakları ise güçlüdür ancak fazla kaslı bir yapısı yoktur. Arkadan baktığınız zaman dikey olarak dik bir görüntü görebilirsiniz. Kangal ırkının arka bacaklarında alt baldırın kaslı, güçlü ve birbirine paralel olduğu görülür. Patileri kalın tabanlı, kavisli, güçlü yapılı ve siyah renklidir. Kangalların kendine özgü belirgin bir yürüyüşü vardır. Dengeli, rahat ve uzun adımlarla akıcı şekilde ilerler.
Kangal köpeğinin kuyruğu topuk hizasından aşağı inecek kadar uzundur. Kuyruğunun duruşu köpek rahatken düşüktür ve uç kısmı kıvrıktır. Bir şeye dikkat kesildiklerinde özellikle erkeklerin yüksekte, sırt üzerinde kuyruğunun kıvrık şekilde olduğu görülür. Kuyruğun ucunda beyazlık bulunabilir ya da 3/1’i ile yarısında siyah çizgi olabilir.
Anadolu Çoban Köpeği kısa ve oldukça yoğun olan bir çift kürke sahiptir. Tüy renkleri farklı farklı olabilmekte ve bu renkler de tüm vücut rengi ile kontrast oluşturmaktadır. Tüy 3-7 cm uzunluğunda olmalıdır. Ancak iklim şartlarına göre de tüy uzunluğunda değişiklik olabilir. Boyun, omuz ve baldır bölgelerinde daha kalın ve uzun tüylenme görülür.
Açık sarı, boz, kahverengi, kirli beyaz gibi farklı renklerde Anadolu Kangal köpeği görebilirisiniz. Ancak tüm gövdesi tek renkte olmalıdır. Yüz bölgesinde ise ağız kısmı, göz kenarları, kulak bölgesi ve burun çevresi siyah renktedir. Bu siyah maske olarak da bilinir. Yüzündeki bu renk tonu köpeğin kürkünün rengi ne olursa olsun karakteristik bir özellik taşır ve her Anadolu Çoban köpeğinde belirgin şekilde öne çıkar. Kulaklar koyu renktedir. Kuyruğunun 3/1 kısmında veya yarısında siyah bir çizgi bulunabilir.
Ortalama 10 ile 14 yıl yaşam süreleri olmaktadır.
Anadolu Çoban cinsi heybetli, iri ve büyük bir köpektir. İdeal beden ölçüsü erkek ve dişi Kangal’a göre farklılık gösterir. Erkek Kangal ve dişi Kangal arasında boy ve kilo farklı vardır. Erkekler dişilere göre daha kilolu ve boyludur. Genel ideal boy ve kilo aralıkları şu şekilde olmalıdır. Kangalların 68-74 cm arasında yüksekliğe ve 36-68 kg arasında ağırlığa sahip olması idealdir.
Çok tüy dökmezler. Haftada birkaç kez tarama ve fırçalama onlar için yeterlidir. Yoğun tüy döktükleri ilkbahar mevsiminde tarama ve fırçalama işlemini arttırabilirsiniz.
Veteriner ve yetiştiricilerin önerdiği Royal Canin, Proplan, Hills, N&D, Gimcat, Brit, Purina, Acana, Felix, Brit Care markalardan büyük ırklar için olan kuru köpek mamalarını tüketebilir.
Ev yemeği yiyebilir. Ancak her türlü yiyeceği yememesi gerekir. Et, tahıl, sebze ağırlıklı beslenmesi ve bunların içerisinden köpeğinize alerji yapmayacak olanların tercih edilmesi gerekir.
Dişi kangalların çiftleştirilmesi için gelişim sürecini tamamlaması gerekir. Bu yüzden 18 ay boyunca süreç tamamlana kadar beklenmelidir. Gebelik yaklaşık 9 haftadır.
Bakımı birçok köpek ırkına göre daha kolaydır. Banyo ihtiyacı yok denecek kadar azdır. Tarama ve fırçalama ihtiyacı haftada bir kezdir. Tüy dökme zamanı arttırılabilir. Sadece beslenme de büyük ırk oldukları için fazla yemek yerler bu durumda bütçe olarak bir tık fazla masrafa yol açabilir. Ancak ev yemekleri de yiyebildikleri için bu durumu dengelemek mümkündür.
Kangal köpeğinin fiyatlandırması yavru, dişi, erkek, eğitimli ve eğitimsiz olması gibi birçok unsurla şekillenir. Bu faktörlerin etkisi ile 750 TL ve 3.500 TL arasında değişen fiyatlarla satılmaktadır. Ancak önceliğinizin sahiplenmek olmasını diler ve barınaklara bakmadan satın almamanızı öneririz.
Not: Petibom olarak bizler; bir köpek satın almaktansa sahiplenmenin daha değerli olduğu düşüncesindeyiz. Okurlarımızın barınaklardan ya da gönüllü sahiplendirme sitelerinden köpek almalarını ve sıcak yuvalarını onlara açmalarını diliyoruz. Özellikle de barınaklarda yardıma ve sıcak bir yuvaya ihtiyaç duyan birçok köpek bulunuyor. Satın almak yerine sahiplenerek sizler de onları mutlu edebilirsiniz.
Doğum sırasında kaç yavrunun doğacağı dişi ile ilgilidir. Kaçıncı gebeliği, nasıl beslendiği ve yaşı gibi durumlar doğacak yavru sayısını belirler. Genellikle ilk doğumunda 1-3, diğer doğumların da ise 3-10 arasında yavru doğurabilirler. Anne ile yavruları 6 hafta sonrasında ayrılırlar.
Açık sarı, boz, kahverengi, kirli beyaz gibi farklı renk ve tonlarda Kangal köpeği görebilirisiniz. Yüz bölgesinde olmazsa olmaz siyahlıkları mevcuttur.
Yorum & Görüşünüzü Bildirin.
Yorumlar