Kedilerde Patella Luksasyonu

Kedilerde Patella Luksasyonu, evcil dostlarımızın sağlığını etkileyebilen ancak çoğu kedi sahibi tarafından pek bilinmeyen bir durumdur. Özellikle hareketli ve oyuncu kedilerde daha sık görülebiliyor ve erken teşhis edilmesi oldukça önemlidir.

Patella luksasyonu, basitçe diz kapağının yerinden oynaması anlamına geliyor. Normalde kedi veya diğer hayvanlarda, patella (diz kapağı) kaslar arasında doğal bir yuvada yer alıyor ve dizin düzgün çalışmasını sağlıyor. Ancak bazı durumlarda, bu kapağın yerinden oynaması veya çıkması söz konusu olabiliyor. Bu durumda, kedinizin hareketlerinde anormallikler, topallama, diz üzerinde zorlama veya isteksizlik gibi belirtiler ortaya çıkabiliyor.

Peki, bu durumu nasıl tanıyabilirsiniz ve önlem alabilirsiniz? Bu yazımızda size, kedilerde patella luksasyonu hakkında detaylı bilgiler veriyoruz. Belirtilerini, tedavi seçeneklerini ve bu durumla karşılaşıldığında neler yapmanız gerektiğini anlatıyoruz. Böylece, sevimli dostlarınızın sağlığını korumak için neler yapabileceğinizi bilerek onlara daha iyi bir yaşam sunabilirsiniz.

Patella Luksasyonu Nedir?

Patella luksasyonu, diz kapağının yerinden çıkarak diz ekleminin fonksiyonlarını kısıtlayan bir durumdur. Bu durum kedilerde arka bacaklarında denge sorunlarına yol açabiliyor ve zamanla ağrı ve hareket kısıtlılığına neden olabiliyor. Patella, femur üzerinde bulunan troklear olukta oturan ve diz büküldüğünde hareket eden küçük bir kemik parçasıdır. Diz kapağı bu olukta düzgün şekilde hareket etmediğinde patella dışarı çıkabiliyor veya oluktan çıkabiliyor.

Patella luksasyonu genellikle travma veya yaşlanma ile ilişkilendirilmektedir. Tedavi edilmezse, zamanla kedilerde eklem iltihabına (artrit) yol açabilmektedir. Bazı kedi ırkları, özellikle Devon Rex ve Habeş (Abyssinian) gibi türler, genetik yatkınlık nedeniyle bu duruma daha fazla eğilim gösterebilmektedir.

Kedilerde Ortaya Çıkma Sıklığı

Kedilerde patella luksasyonu, popüler evcil hayvanlarda görülen yaygın bir ortopedik sorundur. Bu durum, diz kapağı (patella) kemiklerinin normal yerinden çıkmasına ve zaman zaman kemiğin doğal konumuna geri dönmemesine neden olabilmektedir. Bu durum genellikle doğuştan gelir ve ırka özgü genetik yatkınlık gösterebilir. Özellikle küçük cins kedilerde ve bazı türlerde daha sık rastlanır.

Patella luksasyonunun belirtileri arasında topallama, arka bacaklarda dengesizlik ve ağrı yer alabilmektedir. Veterinerler, kedilerin fiziksel muayeneleri sırasında bu durumu teşhis edebilirler. Erken teşhis, tedavi sürecini iyileştirebilir ve kedilerin yaşam kalitesini artırabilir.

Genellikle hafif vakalarda ilaç tedavisi veya egzersiz önerilirken, daha ciddi vakalarda cerrahi müdahale gerekebiliyor. Bu nedenle, kedilerin düzenli veteriner kontrollerinden geçmesi ve gerekirse uygun tedaviye erken başlanması önemlidir.

Patella Luksasyonu Belirtileri

Kedilerde patella luksasyonu belirtileri genellikle ağrı ve denge problemleri şeklinde ortaya çıkmaktadır. Örneğin, bir kedinin diz kapağı yerinden çıktığında, bacağı bükme ve esnetme hareketleri rahatsız edici olabilir. Bu durum, kedinin yürümesini, koşmasını ve zıplamasını acı verici hale getirebilir.

Ön bacaklarda patella luksasyonu nadir görülür çünkü genellikle arka bacaklarda ortaya çıkar. Kediler, ağrılı bölgelerini yalayarak veya çiğneyerek rahatlatmaya çalışabilirler. Bu sebeple, patella luksasyonu olan bir kedinin arka bacaklarını sık sık yalarken görebilirsiniz. İki dizin de etkilendiği durumlarda, luksasyonun şiddeti daha belirgin olabilir.

Diz ekleminde patella gevşek olduğunda kedi yürürken veya hareket ettikçe çıt çıt sesleri duyulabilir. Veteriner muayenesinde, diz eklemi dokunulduğunda kemik sallanabilir veya yerinden oynayabilir.

Belirtiler bazen açıkça ortaya çıkar, bazen ise daha zor fark edilebilir. Kedi normalde diz kapağı uygun şekilde yerinde olduğunda normal şekilde hareket edebilirken, kapağın yerinden çıktığı durumlarda ani ağrılarla karşılaşabilir ve hareketlerini kısıtlanabilir. Bazı kediler düşük dereceli patella luksasyonuna sahip olabilir ve belirtiler göstermeyebilir, bu yüzden bu durum veteriner muayenesinde teşhis edilebilir.

Kedilerde Patella Luksasyonu Sebepleri

Patella normalde diz kapağının önünde hareket ederken, luksasyon durumunda bu kemiğin yerinden çıkması veya kayması söz konusu olabilir. Bu durum, genellikle doğuştan gelen yapısal bozukluklar veya kazalar sonucu oluşabilir.

Patella luksasyonu, kedilerde hareket sırasında topallama, ağrı hissi, dizin kilitlenmesi gibi belirtilerle kendini gösterebiliyor. Veteriner hekimler, genellikle fiziksel muayene ve röntgen ile teşhis koyarlar. Tedavi seçenekleri arasında ilaçlar, beslenme düzenlemeleri, egzersiz terapileri ve cerrahi müdahale bulunmaktadır.

Genetik Yatkınlık ve Irk Faktörleri

Bu durum genellikle genetik yatkınlıkla ilişkilidir ve bazı kedi ırklarında daha sık görülebilmektedir. Özellikle Devon Rex gibi genetik olarak yatkın ırklarda patella luksasyonu daha sık görülürken, Scottish Fold gibi diğer ırklarda da rastlanabiliyor.

Patella luksasyonu kedinin yaşam kalitesini etkiler ve zamanla eklem iltihabına veya hareket kısıtlılığına yol açar. Kedilerde bu durumun belirtileri arasında topallama, arka bacakları üzerinde dengesizlik veya ağrılı hareketler bulunur.

Eğer kedilerinizde bu tür belirtiler fark ederseniz, veteriner hekiminizle görüşmenizi öneririz.

Kazalar ve Travma Sonucu Gelişen Durumlar

Bu durum çoğunlukla genetik yatkınlıkla ilişkilendirilse de kazalar veya travmatik olaylar sonucunda da gelişebiliyor. Patellanın yerinden çıkmasının temel nedeni, patellanın yuvasındaki yapısal bozukluklardır. Kedilerde doğuştan gelen anormal gelişimler veya zayıf bağ dokusu patella luksasyonuna zemin hazırlayabilir. Özellikle yüksek düşme, araba kazaları veya diğer şiddetli darbeler sonucunda, patellanın yerinden çıkması olası bir durumdur.

Kedilerde patella luksasyonunun belirtileri arasında topallama, zor yürüme, bacağını yere sürükleme gibi davranışlar gözlemlenir. Veteriner hekimler, bu belirtileri gösteren kediler için muayene ve röntgen yöntemleriyle teşhis koymaktadır. Erken teşhis, tedavi sürecini olumlu yönde etkiler.

Tedavi seçenekleri arasında ilaç tedavisi, fizik tedavi ve nadiren cerrahi müdahale yer almaktadır.

Teşhis ve Tanı Yöntemleri

Eğer kedinizde topallık fark ederseniz, bir veteriner hekime başvurmanızı tavsiye ederiz. Patellanın yerinden çıkması (luksasyon) teşhisi genellikle fiziksel muayene ile konulur ve bazen röntgen çekimi gerekebilir. Patellanın genellikle içe doğru kaymasıyla ilişkili olan bu durum, bazı vakalarda dışa doğru da olabilir. Luksasyon, dört farklı derecede değerlendirilir:

1. Derece: Diz kapağının hafifçe yerinden çıkması. Veteriner hekim, küçük bir baskı uygulayarak kapağın yerine oturmasını sağlayabilir.
2. Derece: Diz kapağı ara sıra kendi kendine içeri ve dışarı hareket eder. Diz düzeltilip kapağın oyuk içine dönmesi sağlanana kadar yerine oturmaz.
3. Derece: Diz kapağı genellikle çıkmış durumdadır, ancak veteriner hekim tarafından kolayca yerine oturtulabilir.
4. Derece: Diz kapağı kalıcı olarak çıkmış durumdadır ve dıştan müdahale ile yerine getirilemez. Bu durumda ameliyat gerekebilir.

Ayrıca Okuyun: Kedilerde Çıkık Eklemler Nasıl Tedavi Edilir?

Patella Luksasyonu Tedavi Seçenekleri

Patella çıkığının tedavisinde ilk adım genellikle konservatif yöntemlerdir. Bu süreçte, kedilerin koşma ve zıplama gibi aktiviteleri sınırlanabilir. Veteriner hekim, gerektiğinde antiinflamatuar ilaçlar da önerebilir.

Birinci derece patella çıkıklarında kediler genellikle rahatsızlık hissetmezler. İkinci derecede ise diz kapağı zaman zaman yerinden çıkabilir. Hafif vakalarda, kediler genellikle normal bir yaşam sürebilirler. Ancak sorun tekrarlarsa, dinlenme ve ilaç tedavisine ara sıra ihtiyaç duyulabilir.

Konservatif tedavinin yetersiz olduğu üçüncü ve dördüncü derece çıkıklarda ise ameliyat gerekebilir. Ameliyat sırasında, patellanın yerinden çıkmasına neden olan yapısal problemler düzeltilir. Bu ameliyatlarda genellikle troklear oluk derinleştirilir ve patella çevresindeki dokular yeniden düzenlenir. Bazen de anormal kemik şekilleri yeniden şekillendirilir.

Tedavi Sonrası Bakım ve İyileşme Süreci

Tedavi sonrası dikkat edilmesi gerekenler arasında ilk olarak veterinerinizin tavsiyelerini dikkate almak gelir. Veterineriniz, kedinizin dinlenmesi ve hareket etmesinin sınırlanmasını isteyebilir. İlaç kullanımı ve pansuman değişimleri düzenli olarak yapılmalıdır. Kedinizin rahat etmesi için yumuşak bir yatak ve sıcak bir ortam sağlamak gerekir.

İyileşme sürecinde kedinizin beslenmesine de özen göstermelisiniz. Veterinerinizin önerdiği besinleri sağlamak, iyileşme sürecini hızlandıracaktır. Ayrıca, kedinizin tuvalet ihtiyaçlarını karşılaması için kolay ulaşılabilir bir kum kabı bulundurmanız da istenebilir.

Kedilerde Patella Luksasyonu Riskini Önleme Yöntemleri

Bu riski azaltmak için alınabilecek bazı önlemler vardır.

Sağlıklı Beslenme ve Egzersiz: Kedinizin ideal vücut kondisyonunu koruması önemlidir. Sağlıklı bir diyetle beslenmeli ve düzenli egzersiz yapmalıdır. Aşırı kilo, eklem sorunlarını tetikleyebiliyor.

Kedi Mobilyaları ve Oyun Olanakları: Kediniz için uygun mobilyalar ve oyun olanakları sağlayın, doğal ve sağlıklı hareket etmelerini teşvik edin. Bu, kasları güçlendirir ve eklem sağlığını destekler.

Genetik Yatkınlığın Bilinmesi: Evcil hayvanınızın genetik geçmişini bilmek, patella luksasyonu gibi genetik faktörlere karşı farkındalık sağlar.

Düzenli Veteriner Kontrolleri: Veteriner hekiminizle düzenli kontroller yapmak, erken teşhis ve tedavi için önemlidir. Eğer kedinizin bu tür bir eğilimi varsa, veteriner ziyaretlerini aksatmayın.

Yumuşak ve Düzgün Zeminler: Kedinizin çoğunlukla yumuşak ve düzgün zeminlerde zaman geçirmesini sağlayarak, eklem stresini azaltabilirsiniz.