Kedilerde Down Sendromu

Kedilerde Down sendromu konusu pek çok evcil kedi sahibi kişiler tarafından merak edilmektedir. Sevimli dostlarımız olan kedilerde, bizde olduğu gibi trizomi 21 olarak bilinen Down sendromu görülmüyor. Down sendromu, 21. kromozomun bir kısmının ya da tamamının ekstra bir kopyasının bulunması durumunda ortaya çıkmaktadır. Bu sendrom, 1866 yılında Britanyalı doktor Langdon Down tarafından keşfedilmiş ve onun adıyla anılmaktadır. Down sendromu olan kişiler genellikle hafif veya orta derecede mental problemlere sahip olabiliyorlar. Fiziksel olarak, bu sendrom genellikle daha düşük kas kütlesi, kısa boy ve hafifçe yukarı doğru bakan gözlerle ilişkilidir.

Kedilerde Down sendromu olmamasının nedeni ise, onların 19 kromozoma sahip olmalarıdır diyebiliriz. Bu nedenle kedilerde 21. kromozomun ekstra bir kopyasının oluşması mümkün değildir. Ancak kedilerde de bazı genetik mutasyonlar ve ekstra kromozomlar nedeniyle çeşitli problemler görülebiliyor. Örneğin, bazı erkek kedilerde bizlerdeki klinefelter sendromuna benzer bir durum görülebilmektedir. Bunun sonucunda da, kediler üç renkli kürk desenine sahip olabiliyorlar. Bu kürk deseni çoğunlukla dişi kedilere özgüdür, ancak bu durum erkek kedilerde görüldüğünde, genetik materyaldeki ekstra kromozomlarla ilişkilendirilmektedir.

Kedilerde Down Sendromu Var mı?

Kedilerde Down sendromu, bizlerde olduğu gibi kesin bir şekilde teşhis edilemiyor. Down sendromu, insanlarda 21. kromozom çiftindeki bir genetik bozukluk sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Kedilerin ise insanlardan farklı olarak 19 kromozom çifti bulunmaktadır. Bu nedenle kedilerde Down sendromu olarak bilinen spesifik bir genetik bozukluk bulunmamaktadır.

Ancak bazı kedilerde genetik anormalliklere bağlı olarak benzer belirtiler görülebiliyor. Örneğin, “trizomi 22” olarak adlandırılan bir durum bazı kedilerde gözlemlenmiştir. Bundan kaynaklı olarak, kedilerin 22. kromozom çiftindeki bir fazlalık nedeniyle bazı fiziksel ve davranışsal özelliklerde değişiklikler olabilmektedir.

Kedilerde bu tür genetik anormalliklerin kesin nedenleri bilinmemekle birlikte, bu durumu olan kedilerin bakım ve ihtiyaçlarının normal kedilere göre daha dikkatli bir şekilde yapılması gerekmektedir. Ancak tabii ki, bu duruma dair herhangi bir şüpheniz varsa, veteriner hekiminizle görüşmek en doğru adım olacaktır.

Kromozomal Farklılıklar ve Kediler

Kediler, genetik çeşitlilikleri ile bilinen ve bazıları kromozomal farklılıklar gösterebilen canlılardır. Bu farklılıklar, kedilerin fiziksel özelliklerinden davranışlarına kadar çeşitli şekillerde ortaya çıkabilmektedir. Örneğin, polidaktili adı verilen durum, normalden fazla parmağa sahip olmalarına sebep olabiliyor ve bu özellik Maine Coon gibi bazı ırklarda daha sık görülmektedir.

Bir diğer örnek ise, XXY sendromu olan kedilerde görülen klinefelter sendromudur. Bu durum, erkek kedilerin normalde XY yerine XXY kromozomlarına sahip olmalarıyla ilişkilidir ve üreme yeteneklerini etkileyebilmektedir.

Kedilerde kromozomal farklılıklar genellikle doğuştan geliyor ve genetik mutasyonlardan kaynaklanabiliyor. Bu tür durumlar, genetik testlerle teşhis edilebilir ancak kedilerin genel sağlığı ve yaşam kalitesi üzerinde belirgin bir etkisi olmamaktadır.

Kedilerde Down Sendromuna Benzer Semptomlar

Kedilerin sağlık sorunları, bizlerde gözlemlenen bazı durumlarla benzerlikler gösterebilmektedir. Down sendromu da bu benzerliklerden biridir. Down sendromu, insanlarda genetik bir bozukluk olarak bilinir ve kişilerde zihinsel ve fiziksel gelişimde belirgin farklılıklara yol açabilir. Benzer şekilde, kedilerde de bazı genetik faktörler veya doğumsal anormallikler sonucu benzer semptomlar görülebilmektedir.

Kedilerdeki potansiyel semptomlar arasında düşük kas tonusu, gecikmiş gelişim ve fiziksel özelliklerde belirgin farklılıklar bulunmaktadır. Örneğin, yüzdeki yapısal anomaliler veya vücut ölçülerindeki dengesizlikleri bu duruma örnek gösterebiliriz. Ayrıca, bazı kedilerde zihinsel olarak normalden farklı davranışlar da görülebilmektedir.

Bu tür semptomları gösteren bir kediniz varsa, veteriner hekiminizle iletişime geçmenizi öneririz. Veterinerler, kedilerde genetik veya doğumsal problemleri değerlendirebilir ve uygun tedavi veya yönetim planları önerebilirler. Erken teşhis, kedilerin sağlığını kontrol altına almak ve onlara daha iyi bir yaşam kalitesi sağlamak için oldukça önemlidir.

Fiziksel Belirtiler

Kedilerde down sendromuna benzer fiziksel belirtiler, genellikle genetik veya doğumsal anomalilere bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Bu durum nadir olarak görülse de bazı kedilerde gözlemlemek mümkündür. Down sendromu, insanlarda kromozom 21 üzerindeki ekstra genetik materyalin varlığından kaynaklanırken, kedilerde benzer fiziksel özellikler farklı genetik nedenlere dayanabilmektedir.

Kedilerde bu tür belirtiler arasında genellikle düşük zekâ düzeyi, yüzde ve vücutta asimetri, küçük ve çekik gözler, kısa burun ve yuvarlak yüz hatları yer almaktadır. Ayrıca, bazı durumlarda motor becerilerde gelişimsel gecikmeler veya kas tonusunda farklılıklar da gözlemlenmektedir.

Davranışsal Belirtiler

Down sendromuna benzer davranışsal belirtiler arasında en yaygın olanı zekâ seviyesindeki farklılıklardır. Bu kediler genellikle diğerlerine nazaran daha yavaş öğrenirler ve karmaşık problemleri çözmede zorlanabilirler. Ayrıca, sosyal etkileşimlerde farklılıklar gösterebilirler ve genellikle insanlara veya diğer hayvanlara karşı daha sevecen olabilirler.

Bununla birlikte, bu tür davranışlar genetik olarak belirlenmiş olabilir ve bu kedilerin sağlık sorunlarıyla ilişkili olmadığı unutulmamalıdır. Bu kedilere sahip olan kişiler, onların benzersiz ihtiyaçlarını anlamalı ve onlara uygun bir şekilde bakmalıdır.

Kedilerde Genetik Bozukluklar ve Hastalıklar

Bu durum, belirli ırklarda daha sık görülebiliyor ve kedilerin genetik yapısından kaynaklanabiliyor. Örneğin, İran kedilerinde polikistik böbrek hastalığı sıkça rastlanan bir sorundur. Bu hastalık, böbreklerde kistler oluşmasına neden olmaktadır ve ileri vakalarda böbrek yetmezliğine kadar yol açabilmektedir. Bir diğer genetik rahatsızlık ise Siyam kedilerinde görülen amiloidozdur. Bu durum, vücutta amiloid adı verilen zararlı proteinlerin birikmesine neden olmaktadır ve iç organlarda hasara yol açabilmektedir. Genetik bozukluklar genellikle belirli ırklarla ilişkilendirilse de, herhangi bir kedinin potansiyel olarak genetik bir hastalık taşıyabileceği de unutulmamalıdır.

Yaygın Genetik Bozukluklar

Kedilerde sıkça görülen bazı genetik bozukluklar:

Polikistik Böbrek Hastalığı (PKD): Bu genetik bir hastalıktır ve böbreklerde sıvı dolu kistlerin oluşmasına neden olabilmektedir. PKD, ilerlediğinde böbrek yetmezliğine yol açabilmektedir.

Bkz.: Kedilerde Polikistik Böbrek Hastalığı Belirtileri ve Tedavi Süresi

Hipertrofik Kardiyomiyopati (HCM): Kalp kaslarının kalınlaşmasıyla ilişkilidir ve kedilerde kalp yetmezliği riskini artırabilmektedir.

Bkz.: Kedilerde Hipertrofik Kardiyomiyopati (HCM) Nedir?

Fenilketonüri (PKU): Kedilerde nadiren görülen, fenilalanin metabolizması bozukluğuna bağlı olarak ortaya çıkan bir durumdur.

Glikojen Depo Hastalığı (GSD): Karaciğerde glikojen birikmesine neden olan bu genetik bozukluk, enerji metabolizmasını etkilemektedir.

Feline Hipertiroidizm: Tiroid bezlerinin aşırı hormon üretmesiyle ortaya çıkar ve kedilerde kilo kaybı, aşırı iştah ve huzursuzluk gibi belirtiler görülebilir.

Down Sendromu ile Karıştırılan Diğer Hastalıklar

Kedilerde gözlemlenen bazı semptomlar, sahipleri tarafından zaman zaman Down sendromuyla ilişkilendirilebiliyor. Ancak, kedilerde Down sendromu diye bir durum aslında mevcut değildir. Genetik bir bozukluk olan Down sendromu insanlarda görülürken, kedilerde benzer semptomlar gösteren farklı sağlık sorunları bulunmaktadır.

Bunların başında, fenilketonüri gelir. Bu nadir görülen metabolik bir hastalık, genellikle yavru kedilerde ortaya çıkıyor ve zihinsel gerilik, gelişme geriliği, davranış değişiklikleri gibi belirtilerle kendini gösterebiliyor. Ayrıca, Hipoplazi veya serebellar hipoplazi olarak da bilinen bir durum, kedinin koordinasyon ve denge sorunları yaşamasına neden olabiliyor ve bu durum da kedi sahipleri tarafından Down sendromuyla karıştırılabiliyor.

Diğer bir hastalık ise düşük tiroid aktivitesidir (hipotiroidizm). Bu durumda kedi yavaşlamış olabilir, kilo alabilir ve tüy dökülmesi gibi belirtiler gösterebilir ki bu da bazen Down sendromuyla benzer semptomlar olarak algılanabilmektedir.

Kedilerde Nörolojik Bozukluklar

Kedilerde down sendromu olmayıp sinirleri, beyni veya omuriliği etkileyen bir takım nörolojik bozukluklar da bulunmaktadır. Bunlar;

Epilepsi

Nadir görülen nöbetlerin sebepleri çeşitli olabilir, fakat sıkça karşılaşılan nöbetler genellikle epilepsi olarak değerlendirilir. Epilepsi olan kediler ani bir şekilde yere çökerek titremeye ve nöbet geçirmeye başlayabilirler. Ancak kedilerde daha sık gözlenen kısmi nöbetler, göz kapaklarında seğirme veya aşırı miyavlama gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Ayrıca boyun, bacak ya da baş bölgesinde ortaya çıkan tuhaf hareketler de epilepsi nöbetinin işaretlerindendir.

Ayrıca Okuyun: Epilepsi Atağı ve Nöbet Geçiren Kedileri Yönetmek

Vestibüler Sendrom

Kedilerde vestibüler sendrom, denge kaybına neden olan bir durumdur. Bu hastalığı olan kediler genellikle dört ayak üstünde dururken bir tarafa doğru eğilir veya düşerler. Ayrıca kafayı sallama, kendi etrafında dönerek hızla hareket etme ve hızlı göz hareketleri gibi belirtiler gözlemlenebilir. Vestibüler sendrom, kedilerde bakteriyel hastalıklar, kulak enfeksiyonları, tümörler, kimyasallara maruz kalma veya çeşitli ilaçların kullanımı gibi çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir.

Ayrıca Okuyun: Kedilerde Vestibüler Hastalığı

Hiperestezi Sendromu

Kedi hiperestezi sendromu, kedilerde sıkça görülen bir nörolojik rahatsızlıktır. Bu durum genellikle kedinin aşırı hassasiyetinden kaynaklanmaktadır. Kedilerde bu sendrom olan durumlarda, özellikle sırt veya kuyruk bölgesine dokunduğunuzda ani tepkiler görebilirsiniz. Kedinin kürkünde seğirmeler olabilir ve sürekli olarak sırtını veya kuyruğunu kaşıma ya da ısırma eğilimindedirler. Hassasiyet arttığında, kedinin göz bebeklerinin genişlediğini, sürekli miyavladığını ve bazen idrar kaçırabileceğini gözlemleyebilirsiniz.

Ayrıca Okuyun: Kedilerde Hiperestezi Sendromu ve Tedavi Yöntemleri

Bilişsel İşlev Bozukluğu

Demans, insanları olduğu gibi kedileri de etkileyen bir hastalıktır ve kediler arasında oldukça yaygındır. Özellikle 11-16 yaş arası kedilerin %55’inde, 16-20 yaş arası kedilerin ise %80’inde demans görülebilmektedir.

Demansın belirtileri arasında kafası karışmış gibi görünmek, sürekli dolaşmak, tuvalete gitmeyi unutmak, evdeki insanları tanımamak, daha az taranmak ve evdeki insanlarla daha az etkileşimde bulunmak yer almaktadır. Eğer kedinizde demans belirtileri gözlemliyorsanız, bir veteriner hekime danışmanızı tavsiye ederiz.

Down Sendromlu Yavru Kediler Mümkün mü?

Kediler teknik olarak 19 kromozom çiftine sahiptir, bu nedenle Down sendromuna sahip olmazlar çünkü bu sendrom insanlarda 21. kromozom çiftinin bir trizomisi olarak bilinir. Ancak, kediler bazı down sendromuna benzeyen semptomlar gösterebilir ve nörolojik bozukluklar geliştirebilirler.