Kedilerde idrar yolu enfeksiyonu: Belirtileri ve tedavisi

İnsanlar gibi kediler de idrar yollarında meydana gelebilecek hastalıklara yatkındır. Kedilerde idrar yolu enfeksiyonu veya yangısı, insanlarda olduğu gibi sevimli kedi dostlarımızda da oldukça acı verici ve rahatsız edici bir deneyim olabilir. Her ne kadar idrar yolu enfeksiyonu terimi kullanılıyor olsa da idrar yolu hastalığının sebebi çoğunlukla enfeksiyöz bir etken değildir. Yazımızın ilerleyen kısımlarında bunu açıklayacağız.

Yazımızda, kedinizde idrar yolu enfeksiyonu ile ilgili dikkat etmeniz gereken şeyler ile birlikte bu enfeksiyonları önlemeye ve tedavi etmeye nasıl yardımcı olabileceğiniz hakkında yapabileceklerinizi inceleyeceğiz.

İdrar yolu enfeksiyonu/yangısı nedir?

İdrar yolu enfeksiyonu/yangısı, temiz ve steril idrar yolunun genellikle idiyopatik (nedeni bilinmeyen) olarak yangılanmasıyla ortaya çıkmaktadır. Erkek kediler için daha riskli olan idrar yolu enfeksiyonu, orta yaşlı ve diyabetli kedilerde de daha fazla görülmektedir. Hastalık her yaşta sıklıkla görülmesine karşın özellikle 2-6 yaş arasındaki kediler bu konuda daha risklidir. Kilolu  ve hareketsiz yaşam tarzına sahip kediler de aynı şekilde risk grubunda yer almaktadır.

Özellikle erkek kediler için idrar yolu enfeksiyonu ölümcül sonuçlar doğurabilir. Erkek kedilerin üretraları daha dar olduğundan, idrar yolu enfeksiyonundan mustarip olduklarında üretral tıkanıklıklara daha yatkın olmaktadır. Bu da kedinizin sağlığı için daha acı verici bir durumun ortaya çıkmasına neden olabilir.

Kedilerde idrar yolu enfeksiyonunun belirtileri

Bazı kediler çok ciddi bir sorun haline gelene kadar herhangi bir idrar yolu enfeksiyonu semptomu göstermeyebilir. Bir idrar yolu enfeksiyonunun en belirgin semptomlarından bazıları şu şekildedir:

• İdrar yaparken zorlanma (dizüri): Mesanedeki iltihaplanma ya da taş oluşumu ağrıya ve/veya tıkanıklığa yol açarak kedinin idrar yapmasını son derece zorlaştırabilir.
• Sık idrara çıkma (pollaküri): İdrar yolu enfeksiyonuyla mücadele eden bir kedi anormal sıklıkta idarar çıkıp ya az miktarda idrar yapar ya da hiç idrar yapamaz. Keseyi tam olarak boşaltamayan kedi sürekli olarak idrara çıkma zorunluluğu hisseder ve bu nedenle gün içinde anormal sıklıkta tuvalete gitmeye başlar.
• Ağrılı idrar yapma (strangüri): Bazı durumlarda, enfeksiyon ve iltihaplanma kedinizin çok şiddetli ağrılar çekmesine neden olur. Bu da kedinizin idrara çıkarken dayanamayacak kadar ağrılı bir şekilde idrarını yapmasına neden olabilir. Kediniz bu ağrıyı ve tahrişi yatıştırmak için vajinal ya da penis bölgesini sürekli olarak yalayabilir (over-grooming) ve bu da daha fazla ağrı ve enfeksiyon riskinin ortaya çıkma riskini yaratabilir.
• Kanlı idrar (hematüri): İdrar yolu enfeksiyonu ile mücadele eden kedilerin büyük çoğunluğunda en sık görülen belirtilerden biri rengi değişmiş idrar yapmasıdır. Renk değişikliğinin en büyük nedeni genellikle idrarda kan bulunmasıdır.
• Kum kabının dışına idrar yapmak (periüri): Kedinizin kum kabını kullanmayı bırakması her zaman için bir idrar yolu enfeksiyonunun belirtisi değildir ancak bununla birlikte farklı semptomlar da görüldüyse endişe kaynağı olarak düşünülmelidir. Bunun sebeplerinden birisi, kedinizin idrarını boşaltmakta zorluklar yaşamasıyla sebebiyle kum kabına ulaşamadan idrarını yapmasıdır.

Kedilerde idrar yolu enfeksiyonunun nedenleri nelerdir?

Enfeksiyona ve yangıya şunlar sebep olabilir:

• Bakteriler
• Mantarlar
• Parazitler
• Virüsler
• Neoplaziler
• Anatomik anormallikler (vezikoüretral divertikül, üretral lumenin dar olması vb.)
• Çeşitli böbrek hastalıkları ya da diyabet gibi başka hastalıklar ya da sorunlar
• Tansiyon
• İdrar taşları
• Üretral tıkaçlar
• Son zamanlarda gerçekleştirilen araştırmalar sonucunda bazı diş ve diş eti hastalıklarının da enfeksiyonları tetiklediği sonucu ortaya çıkmıştır.

Yukarıda sayılan nedenler kedilerde idrar yolu enfeksiyonlarına/yangısına sebep olabilse de, genellikle olguların çoğu idiyopatiktir.

Kedilerde idrar yolu enfeksiyonu nasıl teşhis edilir?

Kedinizi veteriner hekime götürdüğünüzde mesanenin dolu olup olmadığını kontrol etmek için tam bir tıbbi muayene yapılacaktır. İdrar yolunu incelemek ve değerlendirme yapabilmek için çoğunlukla bir röntgen veya ultrason incelemesi yapılacaktır. Bunun yanında mutlaka yapılması gereken tam idrar tahlili ile birlikte hemogram ve biyokimya parametreleri de değerlendirilebilir.

Yapılacak tam idrar tahlilinde idrar fiziksel, kimyasal ve mikroskobik muayeneden geçirilir. Fiziksel muayenede renk ve berraklığa bakılır. Kimyasal muayenede idrarda bulunan protein, glukoz, keton ve pH gibi parametreler incelenir. Mikroskobik muayenede ise epitel hücreleri, kristtaller, taşlar, silindirler, kastlar, lökositler ve eritrositler incelenir. Yapılacak idrar kültürü ile ise hangi spesifik bakteri türünün İYE’ye neden olduğu anlaşılmaya çalışılır. İdrar örneğinin alınması için karın duvarından mesaneye ince bir iğne sokularak gerçekleştirilen sistosentez yöntemi uygulanacaktır.

Kedilerde idrar yolu enfeksiyonunun tedavisi

Teşhisin ardından kedilerde idrar yolu enfeksiyonunun tedavisi için veteriner hekim, özellikle bakteriyel bir etken söz konusu ise yapılacak antibiyogram testi ile duyarlı antibiyotiklerden birini reçete edebilir. Bununla birlikte içinde sıvı takviyesinin de olduğu bir diyet değişikliği önerebilir. Aynı zamanda sıvı tedavisi ve idrar asitleştiricileri (bazı durumlarda) gibi seçenekler de veteriner hekimler tarafından değerlendirilebilir.

Antibiyotik tedavisinin ardından enfeksiyonun geçip geçmediğinin kontrol edilmesi için veteriner hekiminiz yeniden idrar tahlili isteyecektir. Eğer enfeksiyonda düzelme gözlenmediyse veteriner hekiminiz idrar yolu enfeksiyonuna neden olabilecek diğer durumları araştırarak farklı sebeplerin tedavi edilmesini tercih edebilir.

Kedilerde idrar yolu hastalığı iyileşir mi?

Her ne kadar kedilerde idrar yolu hastalığı ölümcül sonuçlar doğurabilse de dikkatli bir bakım, veteriner hekim muayenesi ve kediniz için uygun bir diyet programı ile kedinizin idrar yolu hastalığını yenme olasılığı oldukça yüksektir. Burada en kritik nokta, doğru bir teşhisin konulmasından sonra tedavinin yapılmasıdır. Yetersiz veriyle uygulanacak semptomatik tedaviler sonucunda hastalık ilerleyebilir, kompleks hale gelebilir ve tedavisi oldukça zorlaşabilir. Yukarıda da belirttiğimiz gibi idrar yolu problemlerinin çoğunluğu idiyopatiktir. Bu sebeple özellikle antibiyotik kullanımda oldukça seçici olunmalıdır. İdrar kültürü ve antibiyogram, gereksiz antibiyotik kullanımının ve antibiyotik direnci oluşmasının önüne geçilmesinde çok önemli bir faktördür.

İdrar yolu enfeksiyonunu önlemek için kedilere nasıl davranılmalıdır?

Kedi sahiplerinin evcil hayvanlarında idrar yolu enfeksiyonu ortaya çıkmasını önlemek için alabilecekleri bazı tedbirler ve evde yapabilecekleri bazı şeyler bulunuyor:

• Su alımını arttırmak için kedinizin diyetine yaş mamaları da ekleyin.
• Kedinizin yaşam alanında sürekli olarak bol miktarda ve taze su bulunduğundan emin olun.
• Evdeki kediler için yeterli miktarda kum kabı bulundurun. Kum kabının temizliğini ihmal etmeyin ve her zaman temiz olmasını sağlayın. Evde tek kedi olsa bile kedinizin kirli kum kabını yeniden kullanmak istememesi ihtimaline karşı gene de birden fazla kum kabı bulundurun.
• Kediniz için stres oluşturabilecek unsurları ortadan kaldırın. Stres hastalığın oluşmasında çok önemli bir faktördür. Kedinizin rutini dışına çıkmasına neden olabilecek durumlardan kaçının ve kendini güvende hissedebileceği bir yaşam alanı oluşturun. Özellikle kedinizin tuvalet rutinini bozabilecek anormal durumların olmadığından emin olun.
• Kedinizin temizliğine çok dikkat etmelisiniz ve özellikle yavru kedilerde ağız bakımını ve temizliğini kesinlikle ihmal etmemelisiniz.
• Özellikle riskli kedilerin düzenli veteriner hekim kontrolü ve idrar tahlili yapılması çok önemlidir.

Kedilerde idrar yolu enfeksiyonu bulaşıcı mıdır?

Enfeksiyonlara mantar, parazit, virüs, bakteri gibi bir kediden diğer kedilere bulaşabilecek zararlılar neden olabildiği için kedilerde idrar yolu enfeksiyonunun bulaşma ihtimali vardır. Bu nedenle evde birden fazla kedi besliyorsanız kedilerden birine tanı konduysa, onun yaşam alanını diğer kedilerden ayırmak bulaşma riskini en aza indirecektir.

İdrar yolu enfeksiyonu olan bir kedi ne zaman veteriner hekime götürülmelidir?

Kediniz herhangi bir idrar yolu enfeksiyonu belirtisi gösteriyorsa ya da yanlış giden bir şeylerin olduğunu hissediyorsanız, mümkün olan en kısa sürede kedinizin veteriner hekiminiz tarafından muayene edilmesini sağlamalısınız. Bu problemler çok kısa sürede oluşabildiği gibi hiç belirti göstermeden yavaş yavaş ilerleyip de ortaya çıkabilir. Kedinizin semptom gösterdiği an, uzun bir sürecin sonucu olabileceğinden dolayı hemen veteriner hekiminize gitmelisiniz.

Kedilerde idrar yolları enfeksiyonu kesinlikle ciddiye alınması gereken ve belirtileri gözlendiğinde veteriner hekime götürülmesi gereken bir durumdur. Eğer zamanında ve gerekli müdahale yapılmazsa kedilerde böbrek yetmezliği gibi çok daha tehlikeli sorunlar ortaya çıkabilir.