Kedilerde Kansızlık Anemi: Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Kandaki kırmızı kan hücresi sayısı, hemoglobin miktarı ya da ikisinin birden azalmasını ifade eden tıbbi bir terim olan anemi, başlı başına bir hastalık değildir. Bir hastalığın semptomu veya sonucu olarak karşımıza çıkar. Kedilerde anemi (kansızlık) belirtileri, kırmızı kan hücrelerindeki azalmanın boyutuna, azalmanın ne zamandan beri devam ettiğine ve azalmaya neden olan hastalığa göre değişebilir. Kedilerde kansızlık nedenleri ise farklılık göstermekle birlikte, tedavi süreci de altta yatan temel faktöre göre planlanarak yine değişmektedir. Peki kedilerde anemi nedir? Kedilerde anemi belirtileri ve nedenleri nelerdir? Tedavisi nasıl olmalıdır? Hepsi ve daha fazlası için okumaya devam edin…

Kedilerde Anemi Nedir?

Dolaşımdaki kırmızı kan hücrelerinin ya da kemik iliğinde üretilen ve kırmızı kan hücrelerinde depolanan hemoglobinin azalması durumuna anemi denir. Yine yukarıda da bahsettiğimiz gibi kedilerde anemi başlı başına bir hastalık değildir ve farklı bir rahatsızlığın semptomu ya da sonucu olarak karşımıza çıkar. Kırmızı kan hücrelerinin asıl görevinin organlar ve akciğer arasında oksijen, karbondioksit transportu olduğunu belirterek, bu hücrelerin dolaşımda 70 – 80 gün kaldığını ve sonrasında yerini yeni hücrelere bıraktığını ekleyelim. Eğer dolaşımda yeterince kırmızı kan hücresi olmazsa, vücuttaki hücrelere yeterli oksijen ve besin taşınamaz. Böylece anemi, azalan kırmızı kan hücrelerinin sayısına bağlı olarak ciddi sorunlara neden olabilir.

Kedilerde Anemi Türleri

Aneminin, rejeneratif ve non-rejeneratif olmak üzere iki ayrı türü vardır. Rejeneratif anemi, kemik iliği kırmızı kan hücresi üretimini artırır ve azalan kırmızı kan hücrelerinin yerini doldurur. Kanama sonucu oluşan geçici kansızlık durumu rejeneratif anemi olarak bilinir ve vücut belli bir süre içerisinde dengeyi sağlar. Non-rejeneratif anemide, kemik iliği vücuttaki kırmızı kan hücresi ihtiyacını karşılayacak derecede yeterli değildir.

Kedilerde Kansızlık Anemi Belirtileri

Halsizlik
Etrafa karşı ilgisizlik
İştahsızlık
Depresyon hali
Göz içini renginde solukluk hatta beyaz renk
Diş etlerinde beyazlık ve apse
Bazen hafif ateş
Solgunluk

Aneminin çok ciddi belirtilere yol açabileceğini söylemeden geçmeyelim. Kedilerin şoka girmesinin yanı sıra kedilerde ölümle bile sonuçlanabilecek durumlara yol açabilir. Hızlı bir şekilde kaybedilen kandan dolayı, kedilerin kalp atışları hızlanır, diş etleri solgunlaşır ve kan basınçları düşer. Bu gibi ani rahatsızlıklara neden olan kan kayıpları, genellikle büyük açık yaralardan kaynaklanır. Eğer kedinizde dış kanama belirtileri fark edilmiyorsa, iç kanama olma ihtimalini kesinlikle göz önünde bulundurmalısınız. Ani rahatsızlıkların dışında kedilerde anemi zaman içerisinde de ortaya çıkabilir. Kedilerde erken belirtiler arasında ilk olarak letarji yani aşırı yorgunluk, enerjisizlik ve halsizlik yer alıyor.

Aneminin ortaya çıkmasının ardından genelde kedilerin enerjileri düşük olur, normal zamanlarının aksine daha çok uyurlar ve oyunlara karşı ilgisiz olurlar. Bu belirtilerin dışında diş etlerinde beyazlaşma ve sararma, ilerleyen durumlarda nefes almada zorluk, hızlı solunum ya da hızlı kalp atışı gibi semptomlar da aneminin belirtileri arasında yer alıyor. Aynı zamanda ateş ve iştahsızlık gibi belirtileri de kedinizde gözlemleyebilirsiniz. Eğer mide veya bağırsak yolunda kan kaybı yaşanırsa, dışkıda siyahlaşma da görebilirsiniz. İdrar rengindeki farklılık da kırmızı kan hücrelerinin yıkımına işarettir. Son olarak kedilerde anemi her zaman net belirtilerle kendini göstermeyebilir. Örneğin kedinizde çok uzun zamandır anemi varsa ve ciddi bir boyutta değilse, herhangi bir belirti göstermemiş olabilir.

Kedilerde Anemi Nedenleri

Karaciğer, böbrek gibi organlardaki işlev bozuklukları
Karaciğer hastalığı
İç ve dış parazitler
Çeşitli yaralanmalar
Tüberküloz hastalığı
Kronik mantar hastalığı
Gebelik
Bazı kanser türleri
Enfeksiyonlar
Stres
Bazı zehirlenmeler

Kedilerde anemi yukarıda saydığımız gibi çok çeşitli nedenlere bağlı olsa da, temel olarak üç ayrı gruba ayırabiliriz. Peki bu üç grup nedir? Hemen anlatalım…

Kırmızı Kan Hücrelerinin Kaybı

Kırmızı kan hücrelerinin kaybı, yara ya da travma gibi fark edilmesi zor ya da bariz nedenlerden dolayı meydana gelebilir. Yavru kedilerde özellikle pire ve kene istilası gibi durumlarda, parazitler vücuttan hızla kan emer ve vücut bu açığı kapatmak için yeterli hızla kan üretmeye çalışır ancak üretemediği takdirde kansızlık ortaya çıkar. Bağırsaklarda yer alan kancalı kurt parazitinin istilası da yine kansızlık nedenleri arasındadır. Aynı zamanda sindirim sistemindeki ülserler ya da iltihaplanmadan dolayı mide ve bağırsaklarda oluşan kanama da kırmızı kan hücrelerinin kaybına yol açabilir.

Sindirim sisteminde kanama meydana gelirse, kusma, ishal ve dışkıda siyahlaşma gibi ek belirtiler de ortaya çıkabilir. Vücutta kırmızı kan hücre sayılarının azalması durumunda, bunun telafisi için kemik iliği tarafından retikülosit adı verilen genç kırmızı kan hücresi salınır. Sindirim sisteminden ya da parazitlerden dolayı kan kaybı oluşursa, kedilerin retikülosit sayısının yüksek olması beklenir.

Kırmızı Kan Hücrelerinin Yıkımı

Kırmızı kan hücreleri ortalama 70 – 80 gün dolaşımda kalır ve ardından vücut tarafından uzaklaştırılır. Daha sonra ise kemik iliğinde üretilen yeni hücreler dolaşıma sokulur. Bazı hastalıklar ise kırmızı kan hücrelerinin normal sürdürdüğü yaşamdan daha kısa bir sürede parçalanmasına ya da yok edilmesine yol açabilir. Böyle bir durumda da yeni hücreler üretilmeden mevcut hücreler parçalanıp yok olur. Bunun sonucu olarak da kansızlık ortaya çıkar.

Pire ve kene gibi parazitlerden yayılan Babesia, Mycoplasma, Candidatus ve Haemofelis gibi bazı bulaşıcı hastalıkların sonucunda, kırmızı kan hücrelerinin zarar gördüğü bilinir. Bazı toksinlerin ve ilaçların da kırmızı kan hücrelerinde oksidatif hasara neden olarak kedilerde kansızlığa yol açtığı bilinir. Bazı durumlarda kedinin kendi bağışıklık sistemi, kırmızı kan hücrelerini yabancı bir madde olarak algılar ve onlar ile mücadele eder. Bazı ilaçların kullanımı, kanser, FeLV ve FIP gibi hastalıklar bu duruma sebebiyet verebilir.

Kırmızı Kan Hücresi Üretilememesi

Vücuttaki pek çok mekanizmayı hormonlar tetikler ve böbrekler tarafından salınan ve kemik iliklerinin kırmızı kan hücresi üretimini tetikleyen eritropoetin (Erythropoietin) hormonu bazı kedilerde yeterince üretilemez. Non-rejeneratif anemi oluşumuna en yaygın olan neden ise böbrek hastalıklarıdır. Kronik böbrek hastalıkları yaşlı kedilerin %15 – %30’unda görülür ve böbrek hücreleri bozulduğu için eritropoetin salınımı düşer. Böylece, zaten azalmış kırmızı kan hücrelerinin üretimi azalır ve kansızlık baş gösterir. Öte yandan kemik iliği kanseri, iltihaplanma, kronik iltihaplar ve FeLV enfeksiyonları da kırmızı kan hücresi üretimini azaltabilir. Son olarak kedilerde beslenme hataları da anemi nedenlerinden biridir. B ve D vitaminleri beslenmeye yeterince dahil edilmezse, kan üretimi sekteye uğrar ve kansızlık meydana gelir.

Kedilerde Anemi Teşhisi

Kedilerde anemi, ani veteriner ziyaretlerinde ya da rutin muayenelerde teşhis edilebilir. Anemi teşhisinde ilk yapılması gereken ve en garanti olan kan testleridir. Kan testlerinin sonucunda paketlenmiş hücre hacmi belirlenir ve toplam kan hacminin yüzde kaçının kırmızı kan hücrelerinden oluştuğu öğrenilir. Ardından gerekli görüldüğü takdirde beyaz kan hücreleri ve trombositler gibi diğer kan hücresi anomalilerinin ve kronik böbrek hastalığı gibi hastalıkların varlığı araştırılır. Kanama nedenlerinin ve kemik iliğinin incelenmesi için de ultrason ya da radyografilere başvurulur.

Kedilerde Anemi Tedavisi

Kan yapıcı ilaçların dışında beslenmenin yeri oldukça önemlidir. Ancak tüm bunlardan önce kedilerde anemi tedavisinde bu durumun ortaya çıkmasına sebep olan etkenin belirlenmesi ve bu etkene göre uygun bir tedavi yönteminin belirlenerek uygulanması gerekir. Aneminin pek çok sayıda farklı etkene bağlı olarak şekillenebilen bir durum olduğunu unutmamalısınız. Veteriner hekiminiz muayene, tahlil ve testler yardımı ile kedinizin anemi nedeninin ne olduğunu öğrenecek ve ona göre bir tedavi şekli sunacaktır.

Parazitler ya da bulaşıcı hastalıklardan dolayı kansızlık meydana gelmişse, ilk olarak bu sağlık sorunlarının tedavisi yapılır. Böylelikle kırmızı kan hücrelerinin yıkımı durdurulabilir. Eğer kansızlık nedeni gastrointestinal sistemdeki kanamalarsa, cerrahi müdahale ya da ilaç kullanımı önerilir. Eğer kansızlık tehlikeli bir durumdaysa, kedinizin kaybettiği kan için kan nakli gerekebilir. Kedilerde üç ana kan grubu olduğundan dolayı ve nakil sırasında oluşabilecek sorunları önlemek adına verici ve alıcı kanların test edilmesi çok önemlidir. Kedilerde kansızlığın nedeni böbrek hastalığı ise, ilaç tedavisi önerilir. Bu ilaçlar da haftalık enjeksiyonlar şeklinde kullanılır ve herhangi bir yan etki oluşturmaması adına sürekli gözlem gerektirir.

Kedilerde Anemiye Ne İyi Gelir?

Kedilerde aneminin teşhis edilmesinden sonra veteriner hekiminin her söylediği eksiksiz bir şekilde yapılmalı ve planlanan tedaviler aksatılmamalıdır. Pek çok farklı nedenden dolayı ortaya çıkan kansızlık, tedaviler ile yönetilebilir ancak her zaman önlenemeyebilir. Bu yüzden kansızlık riskinin azaltılması için bir takım tedbirler alınması gerekir. Örneğin, iç ve dış parazit aşılarının aksatılmaması, sağlıklı ve dengeli beslenmelerinin sağlanması, rutin veteriner muayenelerine gidilmesi ve toksinlerden uzak tutulmaları gerekmektedir.

Sıkça Sorulan Sorular

Hangi hastalıklar kedilerde anemiye neden olur?

Kan kaybına neden olan hastalıklar, hemolize neden olan hastalıklar ve kemik iliği baskılanması yolu ile kırmızı kan hücrelerinin üretimini azaltan hastalıklar anemiye neden olur.

Hangi hastalıklar kedilerde kan kaybına neden olur?

Kan damarlarında ya da iç organlarda kanamaya yol açan travma veya yaralanma, pire, kene ve kancalı solucanlar ile şiddetli parazit istilası, bağırsak, böbrek ve kanamaya başlayan idrar kesesi tümörleri ve kanın düzgün pıhtılaşmasını önleyen hastalıklar kedilerde kan kaybına neden olur.

Hangi hastalıklar kedilerde hemolize neden olur?

Kanser, kimyasallar ya da toksinler, kedi lösemi virüsü, mikoplazma haemofelis gibi kan parazitleri ve otoimmün hastalık gibi hastalıklar kedilerde hemolize neden olur.

Hangi hastalıklar kedilerde kemik iliği baskılanması ile kırmızı kan hücresi üretimini önler?

Kanser, kedi lösemi virüsü, kimyasallar ya da toksinler, kedi immun yetmezlik virüsü, herhangi ciddi ya da kronik bir hastalık, otoimmun hastalıklar ve kötü beslenme kedilerde kemik iliği baskılanması ile kırmızı kan hücresi üretimini önler.

Kedilerde demir eksikliği anemisi olur mu?

Demir eksikliği anemisi daha çok insanlarda özellikle de kadınlarda sık görülen bir hastalık türüdür. Kedilerde ise demir eksikliği nadir olarak görülür ve yalnızca ciddi kronik kan kaybı ya da çok dengesiz bir beslenme sonucunda ortaya çıkabilir.