Kedilerde stres nasıl anlaşılır?

Çok hassas hayvanlar olan kediler, etraflarında olup bitenlerden ya da insanların onlarla kurduğu etkileşim biçiminden dolayı genellikle endişeli olabilir veya hüsrana uğrayabilirler. Çoğu evcil kedi, stresli ya da acı içinde olduklarına dair işaretleri gizlemede çok iyidir. Bu nedenle kedinizdeki stresi mümkün olduğunca yönetebilmeniz ve azaltabilmeniz çok önemlidir. Kediniz stresliyken hem duygusal hem fiziksel olarak rahatsız olabileceği gibi hem de sorunlu davranışlar sergileyebilir.

Çoğu zaman kedi sahipleri, kedilerinde herhangi bir şey olduğunu fark etmez ancak uzun bir süredir stres altında olan bir kediyi fark edebilirler. Ara sıra iştahlarını kaybeden kediler, hastalanabilir, iç mekanlarda duvarlara idrar püskürtebilir ya da sahiplerinin daha önce görmediği agresif davranışlarda bulunabilirler. Kedinizin stres yaşayabileceğini ne kadar erken anlarsanız, sorunu o kadar çabuk çözersiniz. Stres belirtisi olabilecek tuhaf veya karakter dışı herhangi bir şeyi hızlı anlayabilmek için, kedinizin fiziksel sağlığını ve davranışlarını yakından gözlemlemeniz gerekmektedir. Peki kedilerde stres nasıl anlaşılır? Daha detaylı öğrenmek için okumaya devam edin…

Kedilerde Stres Belirtileri

Fiziksel Belirtiler

• İshal
• Kusma
• Aşırı tırmalamadan dolayı tüylerde yaralar ve dökülmeler
• Burun ve göz akıntısı (kedi gribi)
• Kronik sağlık sorunları olan ya da hastalıktan iyileşme süreci yavaş olan kedilerde semptomların kötüleşmesi (Stres bir kedinin bağışıklık sistemini ve hastalıklarla savaşma yeteneğini etkiler.)
• Plastik ya da yün gibi gıda dışı yemekleri yemek
• İştahsızlık ya da normalden daha az yemek yemek
• Uyuşuk görünmek ya da normalden daha fazla uyumak
• Aşırı yemek yemek veya içmek
• Ani kilo kaybı ya da kilo alımı
• Kötü kürk (tüy) sorunları
• Her zamanki sıklıkta tuvalete gitmemek (dışkı ya da idrar)
• Sık çömelme ve içinde kan bulunan ağrılı idrara çıkma

Davranışsal Belirtiler

• Olağan davranış kalıplarında ve rutinlerinde gözle görülür herhangi bir değişiklik
• Kum kabının dışına tuvalet yapmak (kanepenin arkasına, yatağın altına ya da üstüne gibi…)
• Evdeki mobilyalara ya da diğer eşyalara idrar püskürtmek
• Mobilyaları aşırı derecede tırmalamak
• Size, ailenize ya da gelen misafirlere yönelik saldırgan davranışlar
• Evdeki diğer evcil hayvanlara yönelik saldırgan davranışlar
• Aşırı miyavlama
• Sürekli etkileşimde bulunmak isteyen size ya da ailenize artan bir bağımlılık
• Sizden ya da ailenizden uzak durmak, sizinle ilgilenmemek
• Çevresinde olup bitenlere karşı tepkisizlik (zıplamazlar ve yüksek seslerden ya da hızlı hareketlerden ürkmezler)
• Her ani ses ya da harekette sürekli tetikte olmak ve sıçramak
• Evdeyken sık sık saklanma (kanepenin veya yatağın altına ve dolabın üzerine gibi…)
• Oynama isteksizliği ya da daha çok oyuncu olma
• Eve girme isteksizliği
• Dışarı çıkma isteksizliği
• Aşırı bakım
• Evdeyken sıklıkla ve yüksek sesle miyavlama

Diğer Belirtiler

• Genellikle çömelme ve iç mekanlarda gergin görünme
• Kulaklar sıklıkla geriye doğru döner ya da aşağıya doğru düzleşir
• Gözlerinin siyah görünmesini sağlayan çok genişlemiş göz bebekleri ile geniş açık gözler
• Sabit bir şekilde yere bakmak
• Genellikle beş saniye süren ve aniden başlayıp duran, hızlı ve sık tırmalama
• Sık kafa sallama
• Sırtında ya da cildinde dalgalanma ve kasılma
• Abartılı yutkunma ve dillerini burunlarına hızlı hareket ettirme

Kedileri Strese Sokan Durumlar

Temel Kaynakların Eksikliği

Kedinizi mutlu ve sağlıklı tutmak için evinizde ihtiyaç duydukları temel kaynakları bulundurmanız gerekmektedir. Eğer bu ihtiyaçları kediniz için sağlamadıysanız, bu durum kedinizde büyük bir strese yol açabilir. Kaynaklar sağlandıktan sonra da bu kaynakların kalitesi, türü ve konumu da oldukça önemlidir. Kedinize aldığınız kum kabı çok küçükse ve yeterince temizlenmiyorsa, evde gürültülü bir yerin yanına ya da mama ve su kaplarının yanına yerleştirilmişse, tüm bunların hepsi strese neden olabilir.

• Kedi kumu ve kabı ile ilgili her şey | Önemli noktalar!
• Kedi kum kabı kullanımı: Kum kabı nereye konulmalı?

Yeni Bir Eve Taşınmak

Kedinize yeni bir ev aldınız ve kediniz onunla ilk defa tanışıyorsa ya da kediniz ile birlikte yeni bir eve taşınıyorsanız, bunlar kedinizde strese yol açabilir. Kediler, kendilerini güvende hissetmelerine yardımcı olduğu için tanıdık bir ortamda bulunmaktan hoşlanırlar. Aniden kendilerini daha önce hiç bulunmadıkları bir ortamda bulurlarsa, bu durum onlarda endişeye yol açar. Bu nedenle kedinizin ihtiyaç duyduğu tüm kaynaklara sahip olduktan sonra onu yavaş yavaş ve dikkatli bir şekilde yeni ortama hazırlamalısınız. Eğer yeni bir eve taşınacaksanız ve bunun kedinizde strese yol açacağından eminseniz, bu dönemde bir arkadaşı ile ya da iyi bir kedi evinde kalmaları daha faydalı olabilir. Taşınma işlemi bittikten sonra da yavaş yavaş yeni evi tanıtabilir ve onu alıştırabilirsiniz.

Diğer Evcil Hayvanlar

Eve başka bir kedinin ya da köpeğin gelmesi birçok kedi için oldukça stresli bir durumdur. Kediler, özellikle yeni sahiplenilen, tanıdık olmayan bir ev, yeni insanlar ve diğer evcil hayvanlarla aynı anda tanıştıkları için strese maruz kalabilir ve en cesur ve en kendine güvenen bir kedi bile olsa endişeli ve huzursuz hissedebilir. Evdeki kedinin yanına yabancı bir kedinin aniden gelmesi büyük bir stres yaşatacağı gibi başka genel değişikliklerin de meydana gelmesi muhtemeldir.

Eve gelen yeni kedi, kedinizin strese neden olabilecek davranışındaki bir değişikliğe, rutinlerdeki değişikliğe ve evdeki değişikliğe yol açabilir. Bu sebepten evdeki asıl kedinin normal rutinlerini sürdürmeye çalışmanız ve yeni bir kedinin gelişine uyum sağlaması için temel kaynaklarının yerini değiştirmeniz gerekiyorsa bunu yavaş yavaş ve yeni kedi gelmeden önce yapmanız gerekmektedir.

Köpeklere nazaran kediler, evde başka bir kedinin varlığını çoğu zaman tehdit olarak görebilirler. Bu yüzden kedileri dikkatli ve aşamalı olarak tanıtmalı ve evde birlikte uyumlu bir şekilde yaşayabilmeleri için çevrelerini, ilişkilerini ve temel kaynaklarını uzun vadede yönetmeniz gerekmektedir. Yeni bir kedide olduğu gibi, kedinize yeni bir köpeği tanıtmak zorunda kalırsanız, daha yavaş ve dikkatli bir şekilde birbirlerine alıştırmanız şarttır. Böylece kediniz daha güvenli ve daha kontrollü bir şekilde hissetmesini sağlayabilirsiniz.

• Yeni veya birbirinden ayrı kalan kedilerde saldırganlığı durdurmanın yolları
• Ev kedileri arasındaki saldırgan tutum ve çözümleme yöntemleri

Çok Kedili Evde Kaynaklar İçin Rekabet

Bir kedi için önemli kaynaklarını (mama, kum kabı, yataklar v.b) başka bir kedi ile paylaşmak özellikle birlikte büyümemişlerse stresli olabilir. Kediler genellikle türlerinin diğer üyelerini müttefik yerine rakip olarak görürler ve aralarındaki gerginlik belirtileri çok ince olduğu için kedi sahipleri bu durumu çok fark etmeyebilir. Sahiplerin kediler arasındaki bu gerilimi ve çatışmayı azaltmaya yardımcı olması ve onları mutlu bir şekilde yaşamaya teşvik etmesi için tüm kaynaklarını sağlaması gerekmektedir.

Eve Gelen Misafir Kediler

Pek çok kedi için sık görülen bir sorundur bu. Birçok davetsiz misafir kedi, gece geç saatlerde ya da sabahın erken saatlerinde açık bir pencereden içeriye girebilir. Gelmelerini teşvik etseniz de etmeseniz de eve gelen yabancı kediler, kediniz için oldukça stresli olabilir. Çünkü sürekli tetikte olmaları gerektiğini ve her an bölgelerini savunmaya hazır olmaları gerektiğini hissedebilirler. Ayrıca yabancı kedilerin aşılanıp aşılanmadığından emin değilseniz, kedinize de herhangi bir hastalık bulaştırma olasılıkları çok yüksektir. Bu sorunu çözmek için kedinizi pencerelerden uzakta beslemelisiniz ve böylece davetsiz misafirler yemeğin kokusu ile cezbedilmesin.

Uygun Olan veya Olmayan Bakım

Bazı kediler uzun süre boyunca şımartılmaktan ve okşanmaktan hoşlanırken, bazı kediler de okşanmayı rahatsız edici ve stresli bulabilir. Çoğu kedi neyi sevdiğini veya hoşlandığını, daha fazla miyavlayarak ya da onları okşamayı bıraktığınızda size pençe atarak belli edebilir. Aynı zamanda çoğu kedi de nelerden hoşlanmadıklarını sizi ısırarak ya da tokatlayarak belli edebilir. Ancak bazı kediler ise daha ince davranışlarda bulunabilir ve onu sevmenizden hoşlanmasalar bile bu duruma tahammül etmeye çalışabilirler. Nitekim bu davranış kedilerde strese daha çok yol açar.

Kedinizin nereye ve ne kadar süre dokunulmaktan hoşlandığını anlamak için, kedinizi okşarken davranışlarına ve beden diline çok dikkat edin ve iyi gözlemleyin. Öte yandan kedinizin istediği sürece bu etkileşimden çıkmasına izin vermelisiniz. Çünkü bir kedi sevilirken kısıtlanırsa bu durumdan hiç hoşlanmayacaktır. Bu anlamda kediler, kendi kararlarını verebilmekte özgür olmalılar.

Ev, Dekorasyon ve İnşaat İşleri

Bu tür işlerin evde ne kadar gürültü çıkaracağına ve kedinizin ne kadar hassas olduğuna bağlı olarak, kedinizi bu işlemler bitene kadar bir arkadaşı ile kalmasını sağlayabilirsiniz. Eğer evdeki ses belli aralıklarla ve belli odalarda oluyorsa, kediniz bir takım hususlara dikkat ederek evde de kalabilir. Kedinizin mama ve su kaplarını normal konumlarından almanız gerekiyorsa, sessiz ve rahatsız edilmeyen yeni yerlere yerleştirmeli ve belirli bir süre yavaş yavaş alıştırmalısınız. Çünkü ani gürültü ve rahatsızlıktan önce kedinizin bu pozisyonlara alışması için biraz zaman gerekmektedir.

Kedinizin kaçıp saklanabileceği birkaç farklı seçeneği olduğundan emin olmalısınız. Bunun yanı sıra gürültülü anlarda kedinizin gidebileceği sessiz ve rahatsız edilmemiş bir oda olduğundan yine emin olmalısınız. Ayrıca etrafınızda veteriner hekiminiz tarafından onaylanmış sakinleştirici bulundurabilir ve gerektiğinde kullanabilirsiniz. Eğer kedinizin bahçeye erişimi varsa, gürültü ve kargaşadan kaçması için bu başka bir fırsattır. Ancak bahçenizi mümkün olduğunca kedi dostu bir hale getirmeyi unutmayın!

Öte yandan kediler tanıdık şeylerin etrafında olmasından hoşlanırlar ve kendilerini güvende hissederler. Eğer mobilyalarınızı değiştirmek istiyorsanız, önceden plan yapmalısınız. Örneğin değiştirmeden önce koltuğunuzu bir kumaş örtü ile örtmeli ve yeni bir koltuk aldığınızda da aynı örtü ile geri örtmelisiniz. Böylelikle kedinizin alışma süreci daha kolay olacaktır.

• Kediler nelerden korkar? Kedilerin korktuğu 18 şey

Rutininizde Bir Değişiklik

Kediler sabahları daha erken uyanmaya ya da evden uzakta daha fazla vakit geçirmeye başlarsa, sizin rutininizdeki herhangi bir değişikliğe karşı çok hassas olabilirler. Belirsizlik kediler için oldukça stresli olduğu için, eğer rutinleriniz değişirse kediniz ile etkileşimlerinizi mümkün olduğunca tutarlı ve öngörülebilir tutmaya çalışın. Örneğin onları beslediğinizden, oyun oynadığınızdan ve bir etkileşime girdiğinizden emin olun. Eğer evden normalden daha uzun bir süre uzak kalmaya başlarsanız, kedinizin can sıkıntısını ve hayal kırıklığını önlemek için zenginleştirilmiş ve heyecan verici bir iç ve dış ortam sağlayın. Bunun dışında normalden daha uzun bir süre evdeyseniz, kedinizin dinlenmek için zamana ihtiyacı olabilir ve bu yüzden kediniz için sessiz ve sakin bir oda ayarlayın.

• Tatil veya ayrılık kaygısı nedeniyle evden uzak kalan kedilerde yaşanan davranış bozuklukları

Ziyaretçiler

Arkadaş canlısı ve cesur kediler ziyaretçileri zevkli ve eğlenceli bulabilirken, daha gergin ve hassas kediler evde tanıdık olmayan insanların varlığından endişe duyabilirler. Bu nedenle kediniz için her zaman kaçma, saklanma ya da ayağa kalkma gibi araçlara sahip olmasını sağlamalı ve kendilerini güvende hissetmelerine yardımcı olmalısınız. Öte yandan utangaç ve hassas bir kediniz varsa, eve gelen misafirlerinize kedinizin durumunu anlatmalı ve kedinizin onlarla ilk etkileşimi kurmasını istemelisiniz. Çünkü bazı durumlarda misafirlerin onları görmezden gelmesi ve ilk hareketi kedinin yapmasına izin vermek daha iyidir.

Eğer kediniz ikramlardan hoşlanıyorsa, misafirlerinizden kedinizin ev sevdiği yiyeceklerden bazılarını kısa bir mesafeye nazikçe yere atmasını ve kedinizi yaklaşmaya teşvik etmelerini isteyebilirsiniz. Kediniz yaklaşırsa, misafirlerinize önce çömelmelerini ve kedinin ellerini koklamasına izin vermesini tavsiye edebilirsiniz. Kediniz misafirlerin elini koklarsa ve elini ovuşturursa, misafirlerinizden kedinizin yanaklarını ve çenesini nazikçe okşamasını söyleyebilirsiniz. Eğer kediniz oyuncuysa, misafirlerinizden onunla oyun oynamasını da isteyebilirsiniz.

• Kedilerde yabancı fobisi – Kediler neden insanlardan korkar?

Yeni Bir Bebeğin Varlığı

Kediler, yeni sesler ve kokular, rutininizdeki değişiklikler, mobilyaların taşınması ve bebeğin yeni eşyalarından (oyuncaklar ve bebek arabaları vb) dolayı strese maruz kalabilirler. Ancak bazı kendine güvenen ve meraklı kedilere bu durum daha ilginç ve eğlenceli gelebilir. Yeni bir bebek geldiğinde günlük rutininiz değişecektir. Kedinizle ne zaman oynayıp etkileşime gireceğiniz, kedinizi kimin ve ne zaman besleyeceği ve kedinizin belirli bölümlere ne zaman erişebileceği gibi nedenlerden kedinizin etkilenmemesi için onu daha önceden alıştırmalısınız. Öncelikle kedinizi yavaş yavaş bebekle ilgili yeni nesnelerle tanıştırmalısınız. Ayrıca eve yeni bir eşya getirdiğinizde kedinizin eşyalarında uzak bir noktaya koymalı ve bu eşyanın çevresine ikramlar koyarak kedinizin eşyayı da benimsemesini sağlamalısınız.

Öte yandan bebeğin çıkardığı çeşitli sesleri telefon ya da herhangi teknolojik bir alet sayesinde kedinizin duymasını ve alışmasını sağlamalısınız. Bebek dünyaya gelmeden önce, kedinizin bu seslere alışması oldukça yararlı olacaktır. Çocuğunuz emeklemeye ve büyümeye başladığında ise, kedinize çocuğunuzun erişemeyeceği büyük bir kedi ağacı ya da kedi yatağı almalısınız. Kedinizin sessiz ve çocuksuz bir alana erişebilmesi için bebek kapılarını kullanmalısınız. Çocuğunuz kedi ile etkileşime girmek istediğinde ise, ona kediye nasıl ve nereye dokunacağını göstermelisiniz.

Mahallede Çok Sayıda Kedi

Evinize girmeye çalışan diğer yabancı kediler, sadece kediniz için stresli olmaz aynı zamanda dışarıda ya da bahçenizde bulunmaları da strese yol açar. Bunun için bahçenizi kediniz için mümkün olduğunca güvenli ve kedi dostu bir hale getirmelisiniz. Böylece kedinizi daha güvende hissetmesini sağlamalısınız. Ayrıca bol miktarda içmek için su, uyumak ve saklanmak için yerler de ayarlamalısınız.

Kısırlaştırılmamış Erkek Sokak Kedileri

Mahallede kısırlaştırılmamış dişi kediler varsa, tüm sokak erkek kedileri belirli bir bölgeye çekilebilir ve diğer kedilere karşı çok sesli, kavgacı ve saldırgan olabilir. Bu kedilerin çevrenizde olması ise kediniz için oldukça stresli bir durumdur. Kısırlaştırılmamış erkek kedilerin, kavga yoluyla kedinize FIV gibi çeşitli hastalıkları bulaştırma riski çok yüksektir.

Stresli Bir Kediye Nasıl Yardım Edilir?

Kedinizin davranışları ani bir şekilde değişirse, veteriner hekiminizden bir randevu alın. Veteriner hekimi altta yatan tıbbi sorunları çözecek ve kedinizin stres düzeyini düşürmeye yardımcı olacak önerilerde bulunacaktır. Öte yandan sizlerde kediniz ile düzenli olarak oynamalı ve egzersiz yapmalısınız. Bunun dışında kediniz için güvenli bir bölge oluşturmalı ve fırtınalar veya havai fişekler gibi yüksek stresli olaylardan kaçması için evinizde bir alan ya da gizli saklanma yeri bulmalısınız.

Eğer birden fazla kediniz varsa ve birbirlerini kızdırmaya eğilimleri varsa, bir bariyer yaparak kedilerin görüş alanlarını bloke edebilirsiniz. Tüm bunların yanı sıra yüksek kaliteli bir kedi maması seçmelisiniz. Çünkü kedinizin beslenmesi, sağlığı ve iyiliği için oldukça önemlidir. Kedinize yaşam evresi ve yaşam tarzına uygun bir beslenme düzeni sağlamazsanız, kaygı ve strese yol açabilecek öngörülemeyen sonuçları ortaya çıkarabilirsiniz.