Aksaray Malaklısı Özellikleri ve Bakımı
Aksaray Malaklısı ailesine sadık, zeki, cesur, itaatkar ve korumacı yapıya sahiptir. Görünüşleri ve karakter özellikleriyle insanları etkileyen bir ırktır. Görünüş olarak insanları ürkütseler ve saldırgan bir ırk gibi dursalar da tanıdığı ve güvendiği insanlara karşı oldukça sevecen karakterlidir.
Doğuştan bir bekçi köpeği olan Aksaray Malaklısı sahibine son derece bağlıdır ve sahibinin verdiği komutları uygular, en çok ona karşı itaatkar davranışlar sergiler. Sevdiği insanların tehlikede olduğunu düşündüğü ya da hissettiği zaman ekstra korumacı tavırlar sergilerler. Bu davranışlarının etkisiyle yabancı kişilere karşı sinirli, saldırgan olabilirler. Tehlikeli durumlar dışında saldırgan olmayan ama her zaman temkinli olduğu gözlemlenen Aksaray Malaklısı diğer hayvanlarla ve sahibiyle vakit geçirmeyi sevmektedir. Aksaray Malaklısı sevdiklerine bekçilik yaptığı gibi, küçükbaş ve büyükbaş hayvanların başında da bekçilikte yapmaktadır. Hayvanlarla genel olarak iyi anlaşsalar da diğer köpeklere ve yabancılara karşı çok tolerans göstermezler. Bekçilik görevini yaparken yanında hemcinsi olan başka bir köpeği kabul etmez ve asi davranışlar sergileyebilir. Liderlik duygusuna sahip olan ve yanındaki hemcinsine karşı alfa köpek davranışı sergileyen bir ırktır. Liderlik kavgasından dolayı anne Malaklı köpeğin 10 aylık dişi yavrusunu, baba Malaklı’nın da 8 ay ve üzeri erkek yavrusunu yanında istemediği görülmektedir.
Aksaray Malaklısı fiziksel ve karakter özellikleri sebebiyle apartman hayatı için uygun bir köpek değildir. Yoğun salya akıtması, hareketli olması, koşmaya, yüksek tempolu egzersiz yapmaya ihtiyaç duyması ve karakter özellikleri sebebiyle daha çok bahçeli, geniş araziye sahip evde beslenebilecek köpek ırkıdır Yaşadığı evin çevresinin çitlerle örtülü olması ve güvenlik önlemlerinin alınması da hem köpeğinizin hem de eve gelen misafirleriniz için önemlidir.
Aksaray malaklısı görünüşü, karakteri ve görevlerine sadık olması gibi birçok özelliği ile etkileyici bir köpek ırkıdır. Ürkütücü, heybetli ve saldırgan görünüşlerinin aksine sevdiklerine sevecen yaklaşır. Bu ırkın kişilik ve karakter özellikleri sahibinin yetiştirme tarzına göre de değişmektedir. Eğer insanlardan uzakta, karanlık bir ortamda yetişirse saldırgan, insan içinde sosyalleşmesi sağlanarak yetişirse sakin ve uyumlu bir köpek olmaktadırlar. Aksaray Malaklısı’nın yetiştirildiği ortama uyum sağlaması ve uyumlu bir çoban köpeği olası için yavruluk döneminden itibaren eğitilmesi daha iyi olacaktır.
Aksaray Malaklısı’nın fiziksel olarak siyah maskesi(karabaşlılık) bulunması, vücudun boz rengin tonlarında olması ve vücut yapısı bakımından Kangal ırkına benzemesine rağmen kafatası yapısında farklılıklar görülmektedir. Geniş alın, ağız yapısı, sarkık dudaklar, büyük baş, büyük kulaklar, kısa ceketi, fazla kıvrılmamış gri renkteki kuyruğu diğer yapısal farklılığıdır. Kangal ile Aksaray Malaklısı’nın fiziksel farklarının yanında karakter özelliklerinin de farklılıklar taşıdığı görülmektedir.
Aksaray Malaklısı sadece sahibine sadık ve itaatkar davranır. Ailesine, sevdiklerine değer ve çevresindeki insanları korumak ister. Efendisinin emirlerine uyduğu, komutlarını dinlediği görülürken diğer insanlara karşı temkinli davranır ve saldırgan olabileceği bilinir. Yabancı kişilere karşı soğuk, mesafeli yaklaşır ve onların komutlarını uygulamaz. Yeni arkadaşlık kurması biraz zaman almaktadır. Buna ek olarak Aksaray Malaklısı kendisiyle aynı cinsiyetteki köpeklerle iyi anlaşamazlar, birlikte çalışamazlar ve aynı sahibi paylaşmaya tahammül edemezler.
Genel olarak iri yapısı sebebiyle tehlikeli görülseler de, Malaklısı tehlikeli durum olmadığı sürece mülayim ve iyi bir karakterli sürü koruma köpeği olarak bilinir. Küçük, büyükbaş ve oyun sürülerini bir arada tutar, yırtıcılardan sürüsünü korur. Verilen görevi benimser ve yerine getirmek için çaba gösterir. Öyle ki aynı anda 700-800 koyuna kadar sürüye bakabildiği görülmektedir. Yetiştirildiği, yaşadığı bölgeye hem fiziki hem de karakter yapısıyla uyum sağlayan iyi bir koruma, bekçi ve çoban köpeğidir.
Aksaray Malaklısı, Malaklı Karabaş olarak da bilinen köpek cinsi Türkiye’de Aksaray ve İç Anadolu Bölgesi çevresinde yetiştirilen, görülen iri, büyük besi köpeği olarak bilinmektedir. Cinsin adının sarkık dudaklarından geldiği bilinmektedir. Aksaray yöresinde sarkık dudağa “malak” denmektedir ve ırkın adının buradan geldiği söylenir. Anavatanı Türkiye olan Aksaray Malaklısı’nın Aksaray ve çevre illerinde küçükbaş veya büyükbaş sürülerini korumak, gütmek ve bekçilik yapmak yüzyıllardır devam ettirdiği görevleridir.
Evliya Çelebi’nin Seyâhatnâmesi’nde Aksaray Malaklısı ırkını “Anadolu’da bir ‘Aslan’ gördüm” şeklinde tanımlamasıyla bazı yörelerde “Anadolu Aslanı” adıyla da anılmaktadır. Bu adlandırmaya ek olarak da Türkiye’nin dışında Türk Mastifi veya Orta Anadolu Çoban köpeği isimleriyle de bilinirler. Aksaray Malaklısı bahsedilen ve ilgi çeken birçok farklı özelliği ile Türkiye’de ve dünya genelinde ilgi çekmeye devam etmektedir.
Aksaray Malaklısı’nın Kangal köpeği ile ortak bir atadan geldiğine inanılmaktadır. Ancak yapılan genetik analizler sonucunda Kangal, Akbaş ve Kars çoban köpeklerinden genetik benzerlik bakımından farklı bir grup oluşturduğu için Aksaray Malaklısı’nın farklı bir ırk olabileceği belirtilmiştir. Malaklı Karabaş köpeğinin, Kangal köpek cinsine göre daha büyük, iri yapılı, kısa kıllı, kuyruk yapısının Kangal köpeğinde olduğu kadar kıvrık olmadığı görülmüştür. Fiziksel özelliklerinin yanında karakter özelliği olarak da Kangal köpeklerine göre insana ve diğer köpeklere karşı daha saldırgan davranışlar sergilediği gözlenmiştir.
Aksaray Malaklısı, Uluslararası köpek kulüpleri tarafından henüz tanınmadığı ve ırk standartları belirlenmediği için henüz genetik araştırmalar yapılmamıştır. Bu nedenle ırkın kökeni hakkında geniş ve kanıtlanmış bir bilgi birikimi bulunmamaktadır. Fakat çoğunlukla Orta Doğu’nun yerel mastif köpek ırkları ve Türkistan’daki çoban köpeklerinin çiftleştirilmesiyle oluştuğu düşünülmektedir.
Aksaray Malaklısı en büyük köpek ırkları arasında yer alır. Büyük, heybetli ve iri cüssesi ile bilinirler. Erkek Aksaray Malaklısı dişi köpeklere göre daha iri yapılıdır. Köpeklerin göğsü geniş, sırt bölgesi düz ve beli incedir. Genel olarak orantılı büyüklükte bir bedene sahiptir.
Aksaray Malaklısı, büyük bir kafaya sahiptir. Kafası iri, alını geniş, ağzı büyük, yanakları ve dudakları sarkıktır. Aksaray Malaklısı kısa ve uzun ağızlı olarak iki farklı tipte görülebilir. Yüzünde alın hizasına kadar siyah maske vardır. Malaklı yanakları, dudakları sarkık köpek anlamına gelir ve fiziksel yapısıyla bu ırk adının anlamını taşır. Burun göz hizasından itibaren kırık ve bükük bir görünüme sahiptir. Uzun boynu ve boyun altında sarkık gerdanı vardır.
Aksaray Malaklısı’nın büyük, uzun ve geniş kulakları vardır. Kulaklarını öne doğru uzattığınız zaman burun ucuna doğru uzadığı görülecektir.
Aksaray Malaklısının yuvarlak gözleri vardır. Alt ve üst göz kapakları düşük, sarkıktır. Göz bebeklerinde zaman zaman kızarıklıklar görülür.
Aksaray Malaklısı’nın bacakları ve ayakları kalındır. Uzun gövdeli, bilekleri kalın ve kaslıdır. Ön bacakları yere dik basar ve paralel konumlanmıştır. Ön ve arka ayaklarında köpeklerin bedensel ağırlığından dolayı problemler yaşayabileceği için gelişim döneminde zincire bağlı uzun süre durmaz, ekstra dikkat edilmesi gerekir.
Aksaray Malaklısının, kuyruğu fazla uzun olmamakla birlikte, dirseğe kadar inmektedir. Kuyruk yapısı fazla kıvrık değildir ve kuyruğun rengi gridir. Kuyruk şekli dik ise sadar kuyruk, ince-kısa ise kamçı kuyruk, kıvrık ise toka kuyruk (tam ya da yarım toka) ve l kuyruk gibi çeşitli isimlerle adlandırılır.
Aksaray Malaklısı köpek cinsinin kısa tüyleri, kısa kürkü vardır. İnce tüylerinin yoğun ve sık yapıda olduğu görülür.
Malaklı köpek ırkının doğal kürkü boz rengin tonlarıdır. Buna ek olarak kaplan deseni, sarı üzerinde siyah çizgiler (Çarpar) ve beyaz üzerinde kahverenginin değişik tonlarında (Ala), desenlerinde bulunduğu kürk rengine sahip olabilmektedir. Köpeklerin post rengine göre “boz karabaş”, “ala malaklı”, “çapar malaklı”, “sarı malaklı” ve “göğ malaklı” (gök mavisi) gibi farklı sınıflandırmalar da yapılmaktadır.
Sıkça sorulan sorular
Aksaray Malaklısı köpek ırkının ortalama olarak yaşam süresi 12- 15 yıl arasında değişiklik göstermektedir.
Resmi bir köpek kulübü tarafından kabul edilmedikleri için kesin bir ırk standardı belirlenmemiştir. Ancak iri, heybetli ve büyük köpek ırkları arasında olduğu bilinmektedir. Ağırlığı ve yüksekliği kesin belirlenmemiş olsa da Türkiye’de yetiştirilen köpeklere dayanarak Aksaray Malaklısı köpek ırkının ortalama ağırlığı 50-120 kilogram aralığında, yüksekliği ise 100-130 cm arasında değişiklik gösterir. Dişileri ağırlığı 55-80 kg, yüksekliği 100-20 cm’dir. Erkeklerin ağırlığı ise 80- 120 kg, yüksekliği 120- 130 cm’dir. Erkek Aksaray Malaklısının dişiye göre daha heybetli olduğu bilinmektedir. Nadirde olsa bazı köpeklerin ağırlığı 150 kilogramdır. Aksaray Malaklısı ortalama olarak insan ağırlığının üzerinde kiloya sahip dev bir köpektir.
Aksaray Malaklısı yıl genelinde orta seviyenin üzerinde tüy dökülmektedir. Tüy dökme yoğunluğundan dolayı haftada bir ya da iki kez taranması ve fırçalanması gerekmektedir. Kürkünün sağlıklı ve bakımlı olması ve gevşeyen tüylerini dökülmeden toparlamanız için düzenli tarama, fırçalama yapmalı köpeğinizin bakımlarını ihmal etmemelisiniz. Tüylerinin bakımı birçok köpek ırkına göre oldukça kolaydır. Haftada bir veya iki kez yapacağınız hızlı tarama ve fırçalama işlemi yeterli gelecektir. Genel olarak arazide çoban köpeği olarak görevlendirildiği ve özgürce dolaştıkları için bakım konusunda da sahibinin esnek davranabildiği bir ırktır. Tüylerinin yoğun döküldüğü zamanda tarama sıklığını arttırmanız gerekebilir.
Veterinerler ve köpek yetiştiricileri Aksaray Malaklısı için Royal Canin, Proplan, Acana, Hills, N&D, Gimdog, Purina, Felix, Brit Care gibi markaların yüksek kaliteli içeriğe sahip olan ve özel üretilen köpek mamalarını, destekleyici gıda ürünlerini önermektedir. Köpeğiniz ihtiyacına, yaşına, alerjen durumuna ve cinsine göre kaliteli hazır mamaları tercih etmelisiniz.
Evet, Aksaray Malaklı köpek ırkı hazır mamanın dışında sağlıklı ev yemekleri, meyve, sebze, arpa unundan yapılan “yal” ya da arpa unu, süt, yumurta, pekmez ve suyla yapılan “top” adı verilen karışımı tüketebilir. Ancak insanların tükettiği sağlıklı olduğu söylenilen her yiyeceği ya da meyve, sebzeyi yemek Aksaray Malaklısı için uygun değildir. Aksaray Malaklısı’nın beslenme düzenini sadece ev yemekleri, karışımlar ve insan gıdaları üzerine kurulmamalıdır. Sadece ev yemeklerini yemek Aksaray Malaklısı için yeterli değildir ve bu beslenme tarzına başvurmak doğru olmayacaktır. Çünkü evde hazırlanan yiyecekler, meyve ve sebzeler Aksaray Malaklısı’nın günlük alması gereken vitamin, mineral ve ihtiyacı olan besin değerlerini karşılamaya yetmeyecektir. Sağlıklı beslenebilmesi için Aksaray Malaklısı yüksek kaliteli kuru veya yaş köpek mamalarını ya da besleyici yanı yüksek olan yal denilen karışımı ölçülü şekilde tüketmesi gerekmektedir.
Aksaray Malaklısı diğer köpek ırklarına göre daha uzun bir sürede yetişkin köpek olurla. Yeni doğan Malaklı yavrularının büyümesi yaklaşık 24 ay, tamamen gelişimlerinin tamamlaması ise 42 ayı bulur. Köpeğinizin sağlıklı üremesi ve yavrular dünyaya getirmesi için gelişimini tamamlamasını beklemeniz gerekir. Sağlıklı şekilde köpeklerin çiftleştirmesi hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmak isterseniz köpeklerin çiftleştirilmesi adlı blog yazımızı inceleyebilirsiniz.
Aksaray Malaklısı genel olarak temiz bir köpektir ve bakımı çok zor değildir. Yıl genelinde orta seviyenin üzerinde döker. Ancak haftada bir ya da iki kez tarama ve fırçalama dökülmeler kontrol edilir. Banyo ihtiyacı çok sık değildir. Diğer bedensel kontrolleri de her köpeğin ihtiyaç duyduğu seviyededir. Çoban köpeği olduğu ve doğa hayatına uyum sağlayabildiği için bakımı zor değildir.
Aksaray Malaklısı köpek yavrusunun yaşına, cinsiyetine, sağlık durumuna ve farklı etkenlere göre fiyatı değişiklik göstermektedir. İyi bir yetiştiriciden satın aldığınız/ sahiplendiğiniz Aksaray Malaklısı’nın fiyatı ortalama 2.000 TL ile 5. 000 TL arasında değişiklik gösterir. Aksaray Malaklısı Türkiye’de bazı bölgelerde ve yurt dışındaki ülkelerde az bilindiği, yetiştirildiği ve bakıldığı için bulunması güç olabilir. Bunun gibi birçok farklı etken ırkın fiyatının artıp azalmasına da neden olmaktadır.
Not: Petibom olarak bizler; bir köpek satın almaktansa sahiplenmenin daha değerli olduğu düşüncesindeyiz. Okurlarımızın barınaklardan ya da gönüllü sahiplendirme sitelerinden köpek almalarını ve sıcak yuvalarını onlara açmalarını diliyoruz. Özellikle de barınaklarda yardıma ve sıcak bir yuvaya ihtiyaç duyan birçok köpek bulunuyor. Satın almak yerine sahiplenerek sizler de onları mutlu edebilirsiniz.
Aksaray Malaklısı tek bir doğum sırasında 6 ila 9 arasında yavru dünyaya getirmektedir. Dişilerin sağlıkları için yılda bir kez doğum yapması gerekir. Fazla doğum yapması sağlıkları için zararlıdır. Aksaray Malaklısı ırkı hamilelik ve doğum sürecinde sağlıklı yavrular doğurabilmek için gelişimini tamamlamalıdır. Sağlık durumu, yaşı, gelişimi, hamilelik süreci, geçmiş doğumları ve çiftleştiği köpeğinin sperm kalitesi Aksaray Malaklısının doğurduğu yavru sayısında değişikliğe neden olabilir.
Malaklı köpek ırkının doğal kürkü boz rengin tonlarıdır. Buna ek olarak kaplan deseni, sarı üzerinde siyah çizgiler (Çarpar) ve beyaz üzerinde kahverenginin değişik tonlarında (Ala), desenlerinde bulunduğu kürk rengine sahip olabilmektedir. Köpeklerin post rengine göre “boz karabaş”, “ala malaklı”, “çapar malaklı”, “sarı malaklı” ve “göğ malaklı” (gök mavisi) gibi farklı sınıflandırmalar da yapılmaktadır.
Yorum & Görüşünüzü Bildirin.
Yorumlar