Puli Özellikleri ve Bakımı
Puli sahibine sadık, neşeli, eğlenceli ve insanları seven bir köpektir. Bir şeylerle uğraşmayı sever, enerji dolu ve gün içerisinde meşgul olmaları gerekir. Meraklı bir köpektir, ilgisini çeken şeylere kayıtsız kalamayabilirler. Çok zeki, uyanık ve iddialılardır. Zaman zaman bağımsız ve inatçı karakterleriyle ön plana çıkarlar. Ancak sahibine olan sadık yapısı, alacakları iyi bir eğitim bağımsız davranışlarının kontrol altına alınmasını sağlayacaktır.
Puli, sahibini ve ailesini seven bir köpektir. İnsanlarla zaman geçirmekten ve aile üyeleriyle arkadaşlık kurmaktan hoşlanırlar. Ailesine ve tanıdığı kişilere karşı sevgi dolu olan yapıları, yabancı kişilere karşı tam zıttır. Yabancılara karşı şüpheci, mesafeli yaklaşırlar. Şüpheci olan yanları onların iyi bir bekçi köpeği olmasını sağlar. Yabancılara karşı temkinli davranırlar ancak kesinlikle saldırgan değillerdir. Ancak sadece sahiplerinin ve sevdiklerinin tehdit altında olduğunu hissederlerse koruma içgüdüsüyle havlayarak, ses çıkararak uyarmak isterler.
Puli köpeklerinin, diğer evcil hayvanlar ve köpeklerle arkadaşlıklarıda denetlenmelidir. Erken aşamada sosyalleştirilerek, diğer köpekler tanıtılmalıdır. Çocuklarla iyi anlaşırlar ancak küçük çocuklu aileler için önerilmez. Sürü hayvanlarını gütmek için yetiştirilen bir ırk olduğundan kendinden küçük çocukları, hayvanları gütmek için üzerlerine gidebilir ve çocukları sürmeye çalışabilir. Bu yüzden sorumluluk sahibi bilinçli çocuklarla daha iyi anlaşırlar. Çocukların Puli köpeğine nasıl lider olacağı ve nasıl davranması gerektiğini bilmesi gerekir. Ayrıca Puli küçük köpekler arasında olduğu için karakter özelliğini yanında fiziksel yapısından dolayı da, kendisine zarar verebilecek ve kaba olabilecek çocuklarla iyi anlaşamayacaklardır.
Puli, hem çok sıcak hem de çok soğuk havaya ve tüm iklimlere dayanıklıdır. Bu özellikleriyle apartman ve çiftlik yaşamına hemen hemen her koşulan uyum sağlar. Ev içerisinde de belirli egzersizler, köpek oyuncakları ile zaman geçirerek geniş bir bahçeye ihtiyaç duymadan idare edebilirler.
Havlamayı ve ses çıkarmayı severler. Havlamak, Puli köpeklerinin favori davranışlarındandır. Fazla havladıkları için apartman sakinlerine rahatsızlık verebilirler. Bu yüzden havlama davranışları erken aşamada alacakları eğitimlerle azaltılmalıdır. Eğitimlerde öncelikli olarak sus komutunun öğretilmesi havlamanın kontrol altına alınmasında basit bir yol olacaktır.
Karakterinin iyi yönde gelişmesi ve iyi huylara sahip olması için iyi bir lidere ihtiyaç duyar. Zeki ve meraklı olmaları eğitimlerini kolaylaştırır. Çoğu Puli köpeği çevresine kolay uyum sağlar. Ancak tutarlı, sabırlı ve sıkı bir eğitim verecek lidere ihtiyaç duyar. Eğer yaşadığı evde liderin güçlü olmadığını ve kendi isteklerini kolaylıkla yerine getirebildiğini fark ederse yönetimi ele alabilirler. Evi kendi kurallarına göre yönetebileceğine inanırsa akıllı, inatçı ve bağımsız karakteri güçlenebilir. Bu istenmeyen bir davranış gelişimi olduğu için yavruluk aşamasından itibaren köpeğinize evin lideri olduğunuzu ve kuralları sizin koyduğunuzu göstermelisiniz. İtaat, çeviklik konusunda alacakları iyi bir eğitim ile sözünüzü dinleyen sadık bir köpek olurlar. Öyle ki Puli ırkı köpek gösterilerinde itaat ve çeviklik alanlarında başarılar elde etmektedir.
Puli sevgi dolu bir ailede, yeri gelecek iyi bir gütme köpeği, yeri gelecek mükemmel bir aile evcil hayvanı ve köpek şovlarının başarılı köpeği olacaktır. Puli birçok çevreye, farklı durumlara başarıyla uyum sağlayacak bir ırktır. Puli köpek ırkı son derece çevik, hızlı hareket edebilen yapısıyla köpek dünyasının akrobatı olarak ünlenmişlerdir.
Puli köpek ırkı 9. yüzyıl civarında, Magyarların Macaristan’a göç ederken Orta Asya’dan yanlarında getirdiği köpekler oldukları düşünülüyor. Macar kabileleri Doğu Urallardan, yol boyunca zaman zaman Türklerle karışarak orta Tuna bölgesini işgal etmek için ilerlediler. Bu yolculuk sırasında yanlarında Modern Puli’nin atası da dahil olmak üzere çeşitli çoban köpekleri vardı. Puli vücut yapısı bakımından Tibet Spaniel’e benzemektedir. Bazı yetiştiricilere göre Puli’nin gelişiminde bu köpeklerin bir rol oynamış olabileceğini tahmin edilir. Kökeni 6000 yıl öncesine dayanan ve bazı bilinmezlikler içerse de bu küçük köpekler çevik çobanlardı. Puli, Kuvasz (kuvas) ve Komondor Macaristan’ın en eski üç köpek ırklarındandır.
Pulik, Macar ovalarında büyük koyun sürüleri gütmekle görevliydi. Koyunların arasında kolay fark edilmesi için siyah renkli olanlar önemliydi. Magyar’lar bu yüzden küçük siyah köpekleri gündüz çobanları daha büyük olan köpekleri de gece bekçileri olarak kullanırdı. Kürkünün kalın kıvrımlı, bukle bukle yapısı onları olumsuz hava şartlarından korurdu. Puli ırkının gütme içgüdüsü günümüzde de güçlüdür. Bu köpeklerin her şeyi kuşları, diğer köpekleri ve hatta bebek, küçük çocukları bile gütmeye çalıştığı görülür. 16. yüzyılda Macaristan’ın işgalciler tarafından yok edilmesinin ardından Batı Avrupa’dan insanlar, koyunlar ve köpekler tarafından yeniden iskan edildi. Bu köpekler, Pumi’yi yeniden üretmek için yerli Pulik köpekleriyle melezlendi. Daha sonra Puli ve Pumi, orijinal Puli köpek ırkı neredeyse kaybolacak kadar iç içe geçti.
1900’lerin başında, orijinal köpek ırklarından biri olan Puli’yi diriltmek için çaba gösterildi. O zamanlar, Macaristan’daki Puli köpeklerinin boyları büyük “polis”, orta “çalışan” ve küçük “cüce” boyutları olarak büyük farklılıklar gösteriyordu. Orta boylu köpekler, geleneksel gütme köpeği olan Puli’yi en çok temsil edenlerdi. Bu köpeklerin istenen boyut olarak belirlenmesi sonucu çalışmalar onların üzerinde gelişti.
1935’te Puli Amerika Birleşik Devletlerine tanıtıldı. 1936 yılında AKC cinsi Puli köpek ırkını tanıdı. Irkın ünü, Macarların Macaristan’daki savaştan kaçması ve kaçarken de yanlarında köpeklerini getirmesi sonucunda Avrupa’nın farklı bölgelerine yayıldı. Modern Puli, geçmişinden gelen gütme köpeği özelliklerinin yanında iyi bir aile evcil hayvanı olarak da mütevazı bir popülerliğe sahip oldu.
Puli ırkı orta büyüklükte, kare görünümlü ve kompakt yapılı benzersiz kürke sahip bir köpektir. İnce kemikli ancak bir o kadar da kaslı ve çevik vücuduyla dayanıklıdır. Puli küçük bedenine göre hızlı ve anında yön değiştirebilen akrobatik bir köpektir. Ayaklarının üzerinde çok hafif ve kolay hareket etmeleri nedeniyle “köpek dünyasının akrobatı” olarak ünlenmişlerdir.
Puli köpeklerini kubbeli, orta büyüklükte ve vücuda orantılı kafa yapısı vardır. Yandan kafaları yumurta şeklinde görünürken, önden bakıldığında yuvarlak bir görüntü verecektir. Yoğun, kabarık ve bukleli tüyleri görüşünü engellememesi için zaman zaman yüz bölgesinde, alın üzerinde toplanmalıdır. Namlı çok uzun değildir ve burun ucu siyah teklidir. Güçlü çenesi vardır. Dudakları siyah renklidir.
Pulik kafasının iki yanında, bedenindeki kabarık tüyleriyle birlikte pek belirgin olmayan orta büyüklükte kulakları vardır. Kulakları genel olarak sarkık yapıdadır. Ancak başının çevresindeki yoğun tüyler ve kulaklarının tüylü yapısıyla daha çok saç gibi durmaktadır.
Puli cinsinin yoğun tüylerinin arasında kalan ve bazen saçlarından gözükmeyen gözleri vardır. Saçları toplandığında belirgin şekilde ortaya çıkan badem şeklinde ve koyu kahverengi tonunda gözlere sahiptir.
Puli ırkı çevik, hızlı adım atan, hareketli ve aktif bir çoban köpeğidir. Hızlı yürürler ancak küçük bacakları nedeniyle çok uzaklaşamazlar. Puli küçük bedenine rağmen oldukça hızlı, çevik ve anında yön değiştirebilen akrobatik bir köpektir. Uzun yıllar hayvancılık alanında kullanılmış ve küçük bedeniyle son derece başarılı olmuştur.
Puli ırkının kuyruk yapısı sırtın üzerinde ve oldukça kıvrık ve yoğun tüylerin arasında belirgin bir tümsek oluşturacak şekilde durmaktadır. Kuyruk tüyleri de tüm bedeninde olduğu gibi bukle bukle tüylere sahiptir ve sıkı bir kıvrım ile sırt üzerine katlanır.
Yumuşak, yünlü, yoğun bir astarı ve dalgalı ya da kıvırcık bir dış kaplamadan oluşan kürkü hava koşullarına dayanıklıdır. Dış kaplaması yuvarlak veya düzleştirilmiş kalın ip ip tüylerden oluşmalıdır. Yetişkin bir Puli’nin kürkü yere ulaşacak uzunluktadır. Tüylerinin örgü, bukle haline gelmesi 4 yıl sürmektedir. Yünlü, yoğun ve her hava koşuluna dayanıklı kıvrımlarla dolu kürküyle iyi bir çoban köpeğidir. Puli köpek ırkı alışılmadık örgülü kürkü ile görünümlerine aşina olmayan insanların kısa sürede dikkatini çekmektedir. Bu köpekleri tanıyan, bilen ve sevenlerin ise görünümleri onlara duydukları ilginin önemli parçasıdır.
Puli'nin kürk renginin çoğunlukla siyah olduğu görülür. Ancak siyahlık içerisinde yer yer beyaz ve gri renkleri de bulunabilir. Ana vatanı Macaristan'da ise siyahtan sonra gelen en popüler kürk rengi buğday tonudur. Bazı ülkelerde de Puli’nin bazı renklere sahip olmasına izin verilmez. Birleşik Krallık'ta ve genel olarak Puli’nin siyah, herhangi bir gri tonu, kayısı (siyah maskeli veya maskesiz) ve daha nadir beyazın tümüne izin verilir. Siyah renk, köpeklerin bir yaşından sonra beyaz tüylerinin de uzamaya başlamasıyla “yıpranmış siyah” olarak tanımlanır. Ayrıca çok fazla tüy dökmediği için tüyleri güneşin ve havanın etkisiyle renk yoğunluğunu biraz kaybeder.
Benzer Köpek Irkları
-
Köpekler ne yer? Sağlıklı nasıl beslenir?Köpekler bizlerden farklı bir metabolizmaya sahiptir. Bu nedenle yediklerimizi onlarla paylaşmadan önce... -
Yavru köpek eğitimi hakkında bilinmesi gerekenler- 8 önemli konuYavru bir köpek sahibi olarak hayata adeta yeni bir başlangıç yapmaya karar... -
Köpeklerde Çiftleşme ile İlgili Bilinmesi GerekenlerKöpeğinizi çiftleştirmek ondan bir yavru almak ne kadar güzel bir his olacak... -
Köpeklerde Hamilelik Süresi, Belirtileri ve Doğum SüreciBu yazımızın başında henüz hamile kalmamış ama köpeğini çiftleştirmeyi düşünen okuyucularımız için...
Sıkça sorulan sorular
Puli köpek cinsi yaşam süresi 10- 15 Yıl arasında değişiklik göstermektedir.
Yetişkin erkek ve dişi Puli köpeklerinin ideal ağırlıkları 11 – 16 kg, yükseklikleri ise 40- 43 cm aralığında değişmektedir. Erkek köpeklerin dişilere göre birkaç cm daha uzun olduğu görülmektedir.
Puli köpeğinin dikkat çekici, eşsiz kürkü yıl boyunca orta seviyede ya da oldukça az tüy döker. Mevsim geçişlerinde dökülmelerde artış olabilir. Puli’nin tüylerinin hipoalerjenik olarak kabul edilmektedir ve tüy hassasiyeti olan kişiler tarafından da tercih edilir.
Veterinerler ve köpek yetiştiricileri Royal Canin, Proplan, Acana, Hills, N&D, Gimdog, Brit, Purina, Felix, Brit Care gibi markaların yüksek kaliteli Puli köpek ırkına uygun içeriğe sahip olan ve özel üretilen ürünlerini önermektedir. Önerilen markalar arasından köpeğinize uygun içerikte ve tatta olan hazır mamaları tercih ediniz. Doğru mama tercihinden sonra Puli’nin günlük ihtiyacını karşılayacak ölçülerde yiyecek vermeye özen gösteriniz. Hazır mamaları tercih etmenizin yanı sıra zaman zaman Puli evde hazırlanan, sağlıklı insan yiyeceklerinden de tüketebilir.
Puli hazır mamaların yanında ev yemekleri, meyve ve sebzeleri de tüketebilir. Sahibinin yediği yemeklerini kendisiyle paylaşmasını isteyebilir. Ancak her ev yemeğini ya da meyve, sebzeyi yemesi Puli köpek ırkı için uygun değildir. Sahibinin Puli köpeklerinin neler yediğini, içeriği faydalı ve sağlıklı olan evde hazırlanan yiyeceklerin neler olduğunu bilmesi gereklidir. Köpeklerin tüketmesi önerilen sağlıklı ev gıdalarının da Puli ırkına belli bir ölçüde vermelidir. Puli cinsi köpekler sadece insan gıdaları ile beslenmemelidir. Evde hazırlanan yiyecekler, meyve ve sebzeler Puli günlük alması gereken vitamin, mineral ve ihtiyacı olan diğer değerleri karşılaması için yeterli değildir. Sağlıklı beslenmesi için orta büyüklükteki köpek ırklarına özel üretilen yüksek kaliteli kuru veya yaş mamalarını porsiyonlar şeklinde yemesi gelişimleri için daha iyi olacaktır.
Puli köpek cinsinin çiftleşmesi ve sağlıklı yavrular dünyaya getirmesi için köpeğin gelişimini tamamlaması gerekir. Gelişim süreci tamamlandığı ve köpeklerin herhangi bir sağlık sorunu olmadığı zaman çiftleştirilmelidir Puli ırkının ilk kızan dönemine girdiği zaman çiftleştirilmemesi gereklidir. Dişi ve erkek Puli köpekleri için ideal çiftleştirilmesinde en uygun dönem 15 ile 18 aydan sonrasıdır. 18 aylık olana kadar kemik gelişimleri devam edeceği için erken çiftleştirilmeleri durumunda sağlık sorunu yaşayabilirler. Gelişim süreçlerine ve sağlık durumlarına göre değişiklik gösterse de 18 aydan başlayarak, 2 yaşına kadar ilk çiftleştirilme gerçekleştirilmektedir. Puli köpeklerinin çiftleştirilmesi hakkında detaylı bilgiler için köpeklerin çiftleştirilmesi adlı kaleme aldığımız yazıyı inceleyebilirsiniz.
- Puli köpeğinin dikkat çekici, eşsiz, gösterişli ve ilgi çekici kürkü özel bakım gerektirir ve bakımları zaman zaman zahmetli olmaktadır.
- Puli köpeklerinin tüyleri dökülmeyen kaplamaları, örgülü yapısında olmadığı zaman, fırçalanmaya ihtiyacı olacaktır. Tüylerini iki günde bir kez uygun ürünlerle fırçalamalı ya da taramalısınız.
- Örgülü tüylerini ise fırçalamak yerine ellerinizle açmalısınız. Bukleli saçları açabilmek, rahatlıkla temizlemeyebilmek için suyla nemlendirebilir ve sonrasında örgüleri döndürerek açabilirsiniz. Güzel örgülü, bukle bukle kürke sahip olması için sahibinin, kürk bakımı konusunda bilgili olması ya da profesyonel destek alması önerilir. Tüylerin birçok köpek cinsine göre daha fazla emek ister.
Puli köpek ırkının fiyatı cinsiyetine, yaşına, kürk rengine, eğitimine, sağlık durumuna ve şeceresine göre değişiklik gösterecektir. Puli yavrusunun fiyatı 18. 000 Türk Lirasına kadar çıkabilmektedir. Fiyatın belirtilenden daha az ya da daha çok olması köpeği satan kişiye ve satıldığı yere göre değişmektedir.
Not: Petibom olarak bizler; bir köpek satın almaktansa sahiplenmenin daha değerli olduğu düşüncesindeyiz. Okurlarımızın barınaklardan ya da gönüllü sahiplendirme sitelerinden köpek almalarını ve sıcak yuvalarını onlara açmalarını diliyoruz. Özellikle de barınaklarda yardıma ve sıcak bir yuvaya ihtiyaç duyan birçok köpek bulunuyor. Satın almak yerine sahiplenerek sizler de onları mutlu edebilirsiniz.
Sağlıklı, dişi Puli köpeği tek bir doğumda 4-6 tane yavru dünyaya getirmektedir. Doğan yavru sayısı dişinin sağlık durumuna, yaşına, kaçıncı doğumu olduğuna ve erkek köpek ile dişinin kaç kere çiftleştiğine göre değişiklik göstermektedir. Puli sağlıklı yavrular doğurabilmesi için yılda bir kez doğum yapmalıdır. Puli’nin sağlıklı yavrular dünyaya getirmesi köpeğinizin hamilelik ve doğum sürecinde doğru adımlarla ilerlemesini gerektirir. Hamilelik sürecine dair neler yapılması gerektiği hakkında daha fazla bilgi için blog yazımızı inceleyebilirsiniz.
Puli’nin kürk renginin siyah, herhangi bir gri tonu, kayısı (siyah maskeli veya maskesiz) ve daha nadir beyazın tümüne izin verilir. Siyah renk, köpeklerin bir yaşından sonra beyaz tüylerinin de uzamaya başlamasıyla “yıpranmış siyah” olarak tanımlanır. Ayrıca çok fazla tüy dökmediği için tüyleri güneşin ve havanın etkisiyle renk yoğunluğunu biraz kaybeder. Bazı ülkelerde de Puli’nin bazı renklere sahip olmasına izin verilmez.
Yorum & Görüşünüzü Bildirin.
Yorumlar